Սևիլ Շհայդե (ծնված Ջամբեկ քաղաքում (Ղրիմի թաթարերեն՝ Cambek), դեկտեմբերի 4, 1964(1964-12-04)[1], Կոնստանցա, Dobrogea Region, Ռումինիա[2]) ռումինացի տնտեսագետ, պետական ծառայող և քաղաքական գործիչ։ 2016 թվականի դեկտեմբերի 21-ին սոցիալ-դեմոկրատների կողմից առաջարկ է ստացել դառնալ Ռումինիայի վարչապետ, սակայն նախագահ Կլաուս Յոհաննեսը մերժել է նրան։

Սևիլ Շհայդե
ռումիներեն՝ Sevil Shhaideh
 
Կուսակցություն՝ Social Democratic Party?
Կրթություն՝ Բուխարեստի տնտեսական հետազոտությունների ակադեմիա (1987)
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ և տնտեսագետ
Ազգություն Turks of Romania?
Դավանանք սուննի իսլամ
Ծննդյան օր դեկտեմբերի 4, 1964(1964-12-04)[1] (59 տարեկան)
Ծննդավայր Կոնստանցա, Dobrogea Region, Ռումինիա
Քաղաքացիություն  Ռումինիա
Ի ծնե անուն թուրքերեն՝ Sevil Canbek

Կրթություն և կարիերա խմբագրել

Շհայդեն ծնվել է 1964 թվականի դեկտեմբերի 4-ին Ռումինիայի Կոնստանցա քաղաքում։ Նրա մայրը՝ Մյուզել Քամբեքը (ծնված Կարպատում) ծագումով Ղրիմի թաթար է, իսկ հայրը՝ Սաեդին Չամբեկը, ծագումով թուրք է[3]։ 1987 թվականին ավարտել է Բուխարեստի Տնտեսական գիտությունների ակադեմիայի տնտեսական պլանավորման և կիբեռնետիկայի ֆակուլտետը։ Այնուհետև նա աշխատել է Կոնստանցա շրջանի պետական կառավարման համակարգում՝ դառնալով Ծրագրերի գլխավոր տնօրինության ղեկավար։ Նույն ժամանակաշրջանում նա եղել է Ռումինիայի շրջանների խորհուրդների ազգային միության համակարգողը[4][5]։ 2012 թվականից աշխատել է Տարածաշրջանային զարգացման նախարարությունում որպես պետքարտուղար[6]։

2015 թվականի մայիսից նոյեմբեր ամիսներին Շհայդեն եղել է տարածաշրջանային զարգացման և պետական կառավարման նախարար սոցիալ-դեմոկրատական կառավարությունում՝ Վիկտոր Պոնտայի գլխավորությամբ՝ հաջորդելով Լիվիու Դրագնեային[7]։

2016 թվականի դեկտեմբերի 21-ին PSD և ALDE կուսակցությունները նրան առաջադրել են որպես վարչապետ Ռումինիայի նախագահ Կլաուս Յոհաննեսի թեկնածու[4]։ Դրագնեան՝ PSD-ի ղեկավարը, նշել է, որ ինքը կպահպանի ընդհանուր քաղաքական պատասխանատվությունը Շհայդեի կառավարության վրա[8]։ Եթե նա հավանություն ստանար, նա կլիներ առաջին կինը և առաջին մուսուլմանը, ով կզբաղեցներ այդ պաշտոնը։ Դեկտեմբերի 27-ին Յոհաննեսը, ով գալիս է կառավարական կոալիցիայի կողմից պարտված Ազգային ազատական կուսակցությունից, մերժեց նրա թեկնածությունը, ինչի հետևանքով Դրագնեան և Կալին Պոպեսկու-Տարիչեանուն՝ կոալիցիոն գործընկեր լիբերալ-դեմոկրատների դաշինքի ղեկավարը, մեղադրեցին Յոհաննեսին կուսակցական քաղաքականություն վարելու մեջ և քննարկեցին նախագահականից նրա հեռացման հարցը[9]։

Անձնական կյանք խմբագրել

Շհայդեի ընտանիքը մուսուլման է, սուննի դավանանքի հետևորդ, պատկանել է Ռումինիայի վաղուց կայացած թուրք և թաթար էթնիկ փոքրամասնություններին։ Նրա մայրը թուրք պատմաբան Քեմալ Կարպատի զարմուհին է[10][11]։

Շհայդեն ամուսնացած է սիրիացի գործարար Աքրամ Շհայդեի հետ (արաբ․՝ أكرم شهيدة‎‎)։ 2011 թվականին նրանց հարսանիքին ներկա է եղել նաև ռումինացի քաղաքական գործիչ Լիվիու Դրագնեան։ Համաձայն 2015 թվականի հուլիսի ֆինանսական շահերի հայտարարագրի՝ ամուսինները երեք սեփականություն ունեն Սիրիայում՝ մեկը Լաթակիայում, երկուսը՝ Դամասկոսում[10][12]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Curriculum Vitae
  2. «Primul interviu cu Sevil Shhaideh. Dezvăluiri despre amenințările primite». Antena 3. 2016 թ․ դեկտեմբերի 29.
  3. Posta (2016 թ․ դեկտեմբերի 21). «Romanya'da Müslüman Türk Başbakan Önerisi: Sevil Shhaideh». Posta. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  4. 4,0 4,1 Maria Dicu (2016 թ․ դեկտեմբերի 21). «Sevil Shhaideh – propunerea PSD pentru funcţia de premier». bitpress.ro. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  5. «Sevil Shhaideh, biografie. Cine este propunerea PSD pentru funcția de prim-ministru». antena3.ro. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  6. Cătălin Legănel (2015 թ․ մայիսի 20). «Cine este Sevil Shhaideh, secretarul de stat propus pentru funcţia de ministru al Dezvoltării». gandul.info. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  7. «Cine este Sevil Shhaideh, noul ministru al Dezvoltării». digi24.ro. 2015 թ․ մայիսի 20. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  8. «Romania's leftists propose ex-development minister for prime minister | Reuters». reuters.com. 2016 թ․ դեկտեմբերի 21. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  9. Paun, Carmen (2016 թ․ դեկտեմբերի 27). «Romanian president rejects Muslim woman for prime minister». POLITICO (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
  10. 10,0 10,1 Sabina Fati (2015 թ․ մայիսի 21). «Un reprezentant al tătarilor în guvernul României: Sevil Shhaideh». Europa Libera. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  11. Daily Sabah (2016 թ․ դեկտեմբերի 21). «Muslim, Turkish Sevil Shhaideh set to be Romania's first female prime minister». Daily Sabah. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  12. Alina Grigoras Butu (2016 թ․ դեկտեմբերի 21). «Update: PSD proposes woman of Turkish origin as Prime Minister. Liviu Dragnea says it will be their only proposal». The Romania Journal. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.