Ստեփանոս Ապարանցի
Ստեփանոս Ապարանցի (ինչպես նաև Ստեփանոս Մոկացի, հայ բանաստեղծ և 10-րդ դարի եկեղեցական գործիչ[1]։
Ստեփանոս Ապարանցի | |
|---|---|
| Մասնագիտություն | գրող |
| Լեզու | հայերեն |
| Ժանրեր | շարական |
Կյանք և ստեղծագործություն խմբագրել
Եղել է Մոկքի եպիսկոպոսը[2]։ 970 թվականին սկսում է Ապարան գյուղի Սուրբ Խաչ վանական համալիրի (նաև Սուրբ Նշան) Ս. Ստեփանոս և Ս. Աստվածածին եկեղեցիների շինարարությունը։ Շինարարության համար ֆինանսական միջոցներ ստանալու նպատակով բյուզանդական կայսր Բարսեղ II-ը մի փոքր հող է ուղարկում վանքից, որը հայտնի էր իր հրաշագործ հատկություններով։ Ի պատասխան, Վասիլի կայսրը, բացի նյութական օգնությունից, նվիրում է Երուսաղեմից վանք և մասունքներ, այդ թվում՝ ոսկեզօծ պատյան, որտեղ պահվում էին Կույս Մարիամի հագուստի մասնիկներ, Կյանքի ծառը և Փշե պսակը։ Ստացված միջոցներով, բացի ծրագրվածից, Ստեփանոսը ևս երեք մատուռ է կառուցել։ Շինարարությունն ավարտելուց հետո նոր եկեղեցիների օծման ճոխ արարողություն է անցկացնում։ Արարողությանը ներկա Գրիգոր Նարեկացին հետագայում Ստեփանոսի խնդրանքով գրեց «Ապարանից խաչի պատմութիւն»[3].
Գրել է եկեղեցական օրհներգեր, հայտնի է որպես «Սրբութիւն սրբոց» շարականի հեղինակ (983 թվական), գրված Բարսեղ II-ի նվիրատվությունների առիթով[1]։ Զգալիորեն նպաստել է Անիի երաժշտա-բանաստեղծական արվեստի զարգացմանը[4]։ «Սրբութիւն սրբոց»-ը գրված է ակրոստիքոսով, բաղկացած է 3 տնից՝ յուրաքանչյուրը 8 տող, տողատակի առաջին տառերը յուրաքանչյուր տողում կազմում են հեղինակի անունը՝ Ստեփանոս։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 А. Аревшатян Еще раз к вопросу о личности Степаноса Сюнеци. // Историо-филологический журнал НАН РА. — 2003. — № 3. — С. 153—160.
- ↑ А. Аревшатян Музыкальное наследие Григора Магистроса. // Историо-филологический журнал НАН РА. — 2012. — № 3. — С. 78—93.
- ↑ Энциклопедия "Христианская Армения", Ապարանից Ս. Խաչ Վանք Արխիվացված 2015-10-01 Wayback Machine, Ереван, 2002, стр. 71
- ↑ А. Аревшатян, Роль Ани в истории армянской музыкальной культуры Արխիվացված 2014-03-02 Wayback Machine, на арм.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Шаракан «Святыня святых», в ռուս.՝ переводе