Արքեպիսկոպոսական թանգարան (Պոզնան)

Արքեպիսկոպոսական թանգարան
Տեսակ	թեմի թանգարան
Երկիր	Լեհաստան
Տեղագրություն	Պոզնան
Հիմնադրվել է	1894
Կայք	muzeum.poznan.pl

Արքեպիսկոպոսական թանգարան Պոզնանում (լեհ. Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu), թանգարան Պոզնանում՝ Տումսկի կղզում։ Բացվել է 1898 թվականին։ Համարվում է Լեհաստանի ամենահին թանգարաններից մեկը^[1]^[2]։ և Թագավորա-կայսերական երթուղու մի մասը^[3]։

Պատմություն

16-րդ դարում եպիսկոպոս Յան Լուբրանսկու շնորհիվ, ով Իտալիա կատարած ճանապարհորդության ընթացքում հիացած էր Վերածննդի դարաշրջանի մշակույթով, Տումսկի կղզում կառուցվել է Լուբրանսկի ակադեմիան (առաջին բարձրագույն ուսումնական հաստատությունը Պոզնանում):

1898 թվականին արքեպիսկոպոս Ֆլորիան Ստաբլևսկին, մտահոգվելով լեհական մշակույթի նկատմամբ Գերմանական կայսրության քաղաքականությամբ, որոշել է հիմնել թանգարան, որի խնդիրն է եղել հավաքել և պաշտպանել եկեղեցական պատարագի տարբեր առարկաներ, որոնք ունեցել են գեղարվեստական, պատմական կամ նյութական արժեք^[1]:

Ցուցանմուշների ընտրության համար Ստաբլևսկու կողմից նշանակվել է պատմաբան Բոլեսլավ Յերզեպկին, իսկ հավաքածուի պահապանը եղել է վերապատվելի Յոզեֆ Զալևսկին։ Այդ ժամանակ հավաքածուն պահվել է նախկին վանքի տարածքում^[1]։ Տումսկի կղզու վանքում ապրող միանձնուհիները Գերմանիայի իշխանությունները Կուլտուրկամպֆի քաղաքականության շրջանակներում վտարվել են այնտեղից^[4]։

Հավաքածուն ընդլայնվել է, և վանքում այն պահելու տարածքը գնալով պակասել է։ Թանգարանը պահպանելու համար համապատասխան աշխատակիցներ և ֆինանսական միջոցներ չեն եղել, այդ պատճառով էլ այն հազվադեպ է բացվել այցելուների համար: Այն շարունակվել է մինչև Առաջին համաշխարհային պատերազմի ավարտը^[1]։

Լեհաստանի անկախացումից հետո, երկար խորհրդակցություններից ու բանակցություններից հետո, 1923-24 թվականների սահմանագծում, որոշվել է հավաքածուն հանձնել պետությանը։ Եկեղեցու և պետության միջև համաձայնությամբ նախկին կայսերական ամրոցում հիմնադրվել է Եկեղեցական արվեստի թանգարանը։ Ակնկալվել է, որ թանգարանը գոյատևելու է բացառապես մուտքի տոմսերի վաճառքից ստացված եկամուտներով, սակայն այդ միջոցներն արագ են սպառվել հիմնական կարիքների համար: 1929 թվականի սկզբին թանգարանը փակվել է^[1]։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ հավաքածուի բազմաթիվ արվեստի գործեր կորել են կամ դուրս են բերվել Լեհաստանից։

Այն բանից հետո, երբ 2004 թվականին Լեհաստանը միացել է Եվրամիությանը^[5], նախկին Լուբրանսկի ակադեմիայի շենքը փոխանցվել է թանգարանին, որն ամբողջությամբ վերանորոգվել է։ Թանգարանի պաշտոնական բացումը տեղի է ունեցել 2007 թվականի սեպտեմբերին։

Հավաքածու

Թանգարանի հավաքածուի ամենահին ցուցանմուշներից մեկը Օլոբոկի Սուրբ Կույս Մարիամի փայտե արձանիկն է, որը թվագրվում է մոտավորապես 1320 թվականով: Թանգարանի ամենաարժեքավոր ցուցանմուշը Պետրոս առաքյալի սուրն է, որը Պոզնան է բերվել 968 թվականին։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 «Historia muzeum - Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu». muzeum.poznan.pl. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-01-17-ին. Վերցված է 2021-01-05-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ «Muzeum Archidiecezjalne - Akademia Lubrańskiego - Odkryj Poznań - Poznan.pl». www.poznan.pl (լեհերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021-01-27-ին. Վերցված է 2021-01-18-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ «Ostrów Tumski». Trakt Królewsko-Cesarski (լեհերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021-01-28-ին. Վերցված է 2021-01-05-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ «Karmelitanki Bose w Poznaniu - Historia i misja». www.karmelitankipoznan.pl. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-01-27-ին. Վերցված է 2021-01-05-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ Anonymous (2016-07-05). «Polska». Unia Europejska (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021-01-09-ին. Վերցված է 2021-01-18-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[:0-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 «Historia muzeum - Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu». muzeum.poznan.pl. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-01-17-ին. Վերցված է 2021-01-05-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[2] «Muzeum Archidiecezjalne - Akademia Lubrańskiego - Odkryj Poznań - Poznan.pl». www.poznan.pl (լեհերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021-01-27-ին. Վերցված է 2021-01-18-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[3] «Ostrów Tumski». Trakt Królewsko-Cesarski (լեհերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021-01-28-ին. Վերցված է 2021-01-05-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[4] «Karmelitanki Bose w Poznaniu - Historia i misja». www.karmelitankipoznan.pl. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-01-27-ին. Վերցված է 2021-01-05-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[5] Anonymous (2016-07-05). «Polska». Unia Europejska (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021-01-09-ին. Վերցված է 2021-01-18-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]