Մոյդոդիր (մուլտֆիլմ, 1927)

Մոյդոդիր; ռուս.՝ Мойдодыр
Տեսակ	տիկնիկային մուլտֆիլմ
Ժանր	ադապտացիա
Հիմնված է	Մոյդոդիր
Ռեժիսոր	Mariya Benderskaya?
Բեմադրող նկարիչ	Samuil Bendersky?
Օպերատոր	Samuil Bendersky?
Երկիր	ԽՍՀՄ
Տևողություն	8 րոպե
Թվական	1927

«Մոյդոդիր», Խորհրդային ծավալային անիմացիոն ֆիլմ , ստեղծված Մարիա Բենդերսկու կողմից 1927 թվականին «Մեժրաբլոմ-Ռուս» կինոստուդիայում։ Նկարահանված է համանուն Նորնեյա Չուկովսկու հեքիաթի մոտիվներով։ Առաջին փորձերից էր ԽՍՀՄ-ում վերակենդանացնել կադր առ կադր անիմացիան։

Երկար ժամանակ մուլտֆիլմը համարվում էր կորած, մինչև այն պահը, երբ իր ամբողջական տարբերակը չհայտնաբերեցին Չեխիայում և 2008 թվականին ցույց տվեցին «Белые Столбы (թարգմ․ սպիտակ սյուներ)» կինոփառատոնում։ Սակայն Յություբում հրապարակված է միայն որոշ դրվագներ։

Սյուժե

Մի փոքրիկ տղայից, ով չէր սիրում լվացվել և անփույտ էր, առավոտյան նփախչում են իր բոլոր իրերը․ Ծածկոցը բարձի հետ, գիրքը, թեյնիկը և նույնիս տաբատները։ Մոյդոդիր անունով խոսող լվացարանը, ով դուրս է եկել մոր ննջասենյակից, բացատրում է փախուստի պատճառը և կոչ է անում իր զինվորներին՝ լվացարաններին, օճառին, խոզանակներին և սանրերին՝ կեղտոտ տղային պատշաճ ձևի բերելու համար:Վախեցած երեխան փախչում է, իսկ նրան սկսում է հետևել լվացվելու սփրոցը: Սրբիչը հանդիպում է ծանոթ կոկորդիլոսի, որը կուլ է տալիս սրբիչին, և պատրաստվում է նույնպես էլ վարվել տղայի հետ, եթե նա չլվացվի։ Տղային այլևս ոչինչ չի մնում, բացի վերադառնալտ տուն և լավ լվացվելը։ Լոգարանային ընթացակարգերից հետո նրա իրերը վերադառնում են իր մոտ․ Ինչ լավ է լինել մաքուր և կոկիկ։

Ստեղծման պատմություն

Կ. Չուկովսկու պոեմի կինոադապտացիայի ընտրությունը, որը ԽՍՀՄ-ում հրապարակվելուց ի վեր չափազանց տարածված էր, և ցույց տվեց «Մեժրաբլոմ-Ռուս» ստուդիայի՝ երիտասարդ հանդիսատեսին թիրախավորելու մտադրությունների լրջությունը^[1].^[2]:

Մ. և Ս. Բենդերսկին ավարտում են Չուկովսկու մոտիվներով «Մոյդոդիր» մանկական ֆիլմի նկարահանման աշխատանքները՝ անիմացիայի միջոցով։ Մեր անիմացիաների մեծամասնությունը, նկարված են, բայց սրա մեջ նկարահանվել են տինիկներ, խաղալիքներ և այլն, այսինքն՝ անիմացիան ծավալյին է։

1927 թվականին նկարված քսան անիմացիոն ֆիլմերից, «Մոյդոդիր»-ը կադր առ կադր անիմացիայով նկարահանված հինգ ֆիլմերից մեկն է, որտեղ սգալիորել մոռացվել է Վլադիսլավ Ստարևիչի 1919 թվականի տեխնիկան։ Այսպիսով, 1927 թվականը կարելի է համարել խորհրդային կադր առ կադր անիմացիայի ծննդյան տարի։

Ստեղծողներ

Ռեժիսոր-անիմատոր, տիկնիկավար - Մարիա Բենդերսկայա
Օպերատոր և նկարիչ - Սամուիլ Բենդերսկի

Ֆիլմի ճակատագիրը

Մուլտֆիլմը համանուն Կոռնեյ Չուկովսկի հեքիաթի առաջին էկրանավորումն էր։ Թողարկման ճշգրիտ ամսաթիվը հայտնի չէ^[3]^[4]:

Երկար տարիներ մուլտֆիլմը կորած էր համարվում, մինչև նրա կրկնօրինակը չհայտնաբերվեց Չեխիայի Ազգային կինոարխիվում։ Տարբերակներից մեկը, որը վերստեղծվել է Պրահայում Ռուսաստանի պետական կինոֆոնդի մասնակցությամբ, ցուցադրվել է 2008 թվականի փետրվարի 3-ին «Սպիտակ սյուներ» ռուսական XII արխիվային կինոփառատոնում^[5]։ Որպես բարեկամական փոխանակում ֆիլմերի շտեմարանների միջև, կրկնօրինակներից մեկը այ-ժմ պահպանվումէ Ռուսաստանի պետական կինոֆոնդի հավաքածույում^[6]։

Քննադատություն

Ռուս կինոպատմաբան Սերգեյ Կապտերևը նշում է հերոսների անհարմար շարժումները, ինչպես նաև նրանց դեմքի արտահայտությունների շատ նեղ շրջանակը։

«Մոյդոդիրը» ՝ Խորհրդային կադր առ կադր անիմացիայի տեխնիկապես թերի, բայց խորհրդային ծավալային անիմացիայի ազնիվ փորձարարական վաղ փուլի տիպիկ օրինակ է:

Տես․ նաև

Տիկնիկային անիմացիա
Մոյդոդիր

Ծանոթագրություններ

↑ Kapterev Sergei Moidodyr (O Umouněném Ivánkovi) // Animazione(իտալ.) // Le Giornate del Cinema Muto : catalogo. — Pordenone: Garbagnate Milanese, 2013. — С. 122. Архивировано из первоисточника 11 Մայիսի 2023.
↑ Объёмная мультипликация // Советский экран : журнал. — 1927. — № 20. — С. 14. Архивировано из первоисточника 11 Մայիսի 2023.
↑ Майоров Николай. «Первые в истории отечественного кинематографа. 1927 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2023-05-11-ին. Վերցված է 2023-05-11-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ «Мойдодыр» на экране // Советский экран : журнал. — 1927. — № 34. — С. 14. Архивировано из первоисточника 11 Մայիսի 2023.
↑ «В Белых Столбах впервые показали восстановленного «Мойдодыра» (1927)». Аниматор.ру (ռուսերեն). 2008-02-03. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-05-11-ին. Վերցված է 2023-05-11-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ «Мойдодыр». Государственный фонд кинофильмов Российской Федерации (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2023-05-11-ին. Վերցված է 2023-05-11-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[kapterev-1] Kapterev Sergei Moidodyr (O Umouněném Ivánkovi) // Animazione(իտալ.) // Le Giornate del Cinema Muto : catalogo. — Pordenone: Garbagnate Milanese, 2013. — С. 122. Архивировано из первоисточника 11 Մայիսի 2023.

[2] Объёмная мультипликация // Советский экран : журнал. — 1927. — № 20. — С. 14. Архивировано из первоисточника 11 Մայիսի 2023.

[3] Майоров Николай. «Первые в истории отечественного кинематографа. 1927 год» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2023-05-11-ին. Վերցված է 2023-05-11-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[4] «Мойдодыр» на экране // Советский экран : журнал. — 1927. — № 34. — С. 14. Архивировано из первоисточника 11 Մայիսի 2023.

[5] «В Белых Столбах впервые показали восстановленного «Мойдодыра» (1927)». Аниматор.ру (ռուսերեն). 2008-02-03. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-05-11-ին. Վերցված է 2023-05-11-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[6] «Мойдодыр». Государственный фонд кинофильмов Российской Федерации (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2023-05-11-ին. Վերցված է 2023-05-11-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]