Վիքիպեդիա

Միրչա Սնեգուր

(Վերահղված է Սնեգուր Միրչաից)

Միրչա Սնեգուր (մոլդ.՝ Mircea Snegur, հունվարի 17, 1940(1940-01-17)[1], Trifănești, Ռումինիայի թագավորություն - սեպտեմբերի 13, 2023(2023-09-13)[2], Քիշնև, Մոլդովա), մոլդովացի խորհրդային պետական և քաղաքական գործիչ, 1990 թվականի սեպտեմբերի 3-ից մինչև 1997 թվականի հունվարի 15-ը Մոլդովայի Հանրապետության առաջին նախագահն էր։

Միրչա Սնեգուր
 
Կուսակցություն՝ ԽՄԿԿ, Agrarian Party of Moldova?, Liberal Party? և Communist Party of Moldavia?
Կրթություն՝ Մոլդովայի պետական ագրարային համալսարան
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ
Դավանանք ուղղափառություն
Ծննդյան օր հունվարի 17, 1940(1940-01-17)[1]
Ծննդավայր Trifănești, Ռումինիայի թագավորություն
Վախճանի օր սեպտեմբերի 13, 2023(2023-09-13)[2] (83 տարեկան)
Վախճանի վայր Քիշնև, Մոլդովա
Քաղաքացիություն  Մոլդովա
Զավակներ Նատալյա Գերման
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ
«Պատվո նշան» շքանշան «Աշխատանքային արիության համար» մեդալ Հանրապետության շքանշան[3] և «Լիտվային մատուցած ծառայությունների համար» շքանշան

Կենսագրություն խմբագրել

1956 թվականին ավարտել է Ֆլորեստի շրջանի Ֆրումուշիկա գյուղի միջնակարգ դպրոցը։ 1961 թվականին ավարտել է Քիշնևի գյուղատնտեսական ինստիտուտը՝ գյուղատնտեսագետի մասնագիտությամբ։

1961-1968 թվականներին աշխատել է Ֆլորեստի շրջանի Լունգա գյուղում՝ որպես գյուղատնտեսագետ և կոլտնտեսության նախագահ, այնուհետև աշխատել է ՄՍՀՄ գյուղատնտեսության նախարարությունում։

1981 թվականից ԽՄԿԿ Եդինեցկի շրջկոմի առաջին քարտուղար էր։ Նա 1984 թվականի հոկտեմբերի 2 ասել է․

  «Բեսարաբիայի օկուպացված տարածքում չի դադարեցվել ռումինացի օկուպանտների դեմ պայքարը խորհրդային հայրենիքի հետ վերամիավորման համար»[4]։  

1985 թվականից ՄՍՀՄ ԿԿ Կենտկոմի քարտուղար էր։ 1990 թվականի ապրիլից մինչև սեպտեմբեր Մոլդովայի ԽՍՀ Գերագույն Խորհրդի նախագահն էր։ Նույն թվականի հունիսին դուրս է եկել ԽՄԿԿ-ից[5]։

1990 թվականի՝ վերջին անայլընտրանքայն ընտրություններից հետո, դարձել է Մոլդովայի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության նախագահ։ Նա նշանակվել է Մոլդովայի ԽՍՀ Գերագույն Խորհրդի 1990 թվականի սեպտեմբերի 3-ի թիվ 251-XII որոշմամբ։ Ըստ ԽՍՀ Մոլդովայի թիվ 589-XII օրենքի, 1991 թվականի մայիսի 23-ին ԽՍՀ Մոլդովան վերանվանվել է Մոլդովայի Հանրապետություն։ Մոլդովայի Հանրապետության Սահմանադրության հիման վրա խորհրդարանը 1991 թվականի սեպտեմբերի 19-ի թիվ 722-XII որոշմամբ 1991 թվականի դեկտեմբերի 8-ին նշանակել է նախագահի ընտրության օր։ Մոլդովայի նախագահ է ընտրվել Միրչա Սնեգուրը։ Նա չպ աջակցել Մոլդովայի ժողովրդական ճակատին Ռումինիայի հետ անհապաղ միավորվելու ձգտման հարցում, որի համար ժողովրդական ճակատը մի ժամանակ փորձել է նրան բոյկոտ հայտարարել։ Սակայն արդեն 1992 թվականին վերադարձրել է ժողովրդական ճակատի աջակցությունը՝ հանդես գալով որպես Մերձդնեստրի ինքնահռչակ ինքնավարության վերացման խիստ կողմնակից, ինչը վերջին հաշվով վերածվել է Մերձդնեստրի հակամարտության։

1991 թվականի օգոստոսի 18-ից 21-ը՝ օգոստոսյան խռովության ժամանակ, չի կատարել ԱԴՊԿ-ի պահանջները, աջակցել է Ռուսաստանի նախագահ Բորիս Ելցինին[6]։

Նախագահ Միրչի Սնեգուրի օրոք Մոլդովայի անկախությունը կարճ ժամանակում ճանաչել է ավելի քան 130 երկիր։ Մոլդովան դարձել է ՄԱԿ-ի և 40-ից ավելի միջազգային կառույցների անդամ։ Սակայն երկրում այդ ժամանակ արտադրության անկում է սկսվել, ուժեղացել է արտագաղթը երկրից։ Փակվել են բազմաթիվ գիտական և նախագծային հաստատություններ։ Արևմուտքի կապիտալ ներդրումների և արևմտյան շուկաները մոլդովական արտադրանքի դուրս գալու հույսերը չեն արդարացրել։ Տեղական արդյունաբերությանը ուժեղ հարված է հասցվել մեծ թվով օտարերկրյա ապրանքների ներմուծման լուծմամբ։ Արտադրության փլուզման արդյունքում աճել է գործազրկությունը։ 1995 թվականին պաշտոնական և թաքնված գործազրկությունը գերազանցել է 200 հազարը։ Ծանր վնաս է հասցվել կրթության ոլորտին։ Անբավարար ֆինանսավորման հետևանքով 1991-1995 թվականներին փակվել է նախադպրոցական հաստատությունների 28,2%-ը։ 1990-1994 թվականներին լրիվ միջնակարգ դպրոցն ավարտած անձանց թիվը կրճատվել է 32,3 հազարից մինչև 19 հազար մարդ։

1996 թվականի նախագահական ընտրությունների ժամանակ Միրչա Սնեգուրն առաջին փուլում ստացել է ձայների հարաբերական մեծամասնությունը (38,7 %)։ Պյոտր Լուչինսկին հավաքել է ձայների 27,7 %-ը։ Սակայն երկրորդ փուլում Լուչինսկին, որին աջակցել են ձախակողմյան և կենտրոնամետ ուժերը, ավելի շատ ձայն է հավաքել (54,02 %), քան Սնեգուրը (45,98 %)։

Պարտված ընտրություններից հետո Միրչա Սնեգուրն ընտրվել է Մոլդովայի վերածննդի և համաձայնության կուսակցության նախագահ, որը «Մոլդովայի Ժողովրդավարական կոնվենցիա» ընտրական դաշինքի կազմում հաղթահարել է 4 % ընտրական արգելքը։ Դաշինքը ստացել է 26 մանդատ խորհրդարանում, այնուհետև մասնակցել «Դաշինք հանուն ժողովրդավարության և բարեփոխումների» իշխող կոալիցիային, որը գոյություն է ունեցել 1998-2000 թվականներին։ Իշխող կոալիցիայի փլուզումը հրահրել է 2001 թվականի արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունները, որոնց մասնակցել է նաև Սնեգուրայի կուսակցությունը։ Սակայն վերածննդի և համաձայնության կուսակցությունը հավաքել է ձայների 5,79 %-ը և, չհաղթահարելով 6 % ընտրական շեմը, 2003 թվականին դադարել է գործելուց՝ մտնելով «Մեր Մոլդովան» դաշինքի կազմի մեջ։

Ընտանիք խմբագրել

Միրչա Սնեգուրը ամուսնացած է, ունի երկու երեխա՝ որդի և դուստր։ Դուստրը՝ Նատալյա Միրչևնա Գերմանը, Մոլդովայի արտաքին գործերի և եվրոպական ինտեգրման նախարարն էր, իսկ մինչև 2016 թվականի հունվարի 20-ը զբաղեցրել Է Մոլդովայի Հանրապետության առաջին փոխվարչապետի պաշտոնը։

Պարգևներ և կոչումներ խմբագրել

  • «Պատվո նշան» շքանշան (ԽՍՀՄ, 1966)
  • «Աշխատանքային խիզախության համար» մեդալ (1976)
  • «AD Honores» Եվրոպական գեղարվեստի ակադեմիայի դիպլոմ (1995)
  • Պատվավոր դիպլոմ և Եվրոպական արժանիքների շքանշանի ոսկե մեդալ (1995)
  • «Հանրապետության շքանշան» (Մոլդովա, 2000 թվականի հունվարի 17)՝ Մոլդովայի Հանրապետության՝ որպես անկախ պետության հռչակման գործում ունեցած մեծ ավանդի, ազգային արժեքների հաստատման, ժողովրդավարական վերափոխումների անցկացման և 60-ամյակի կապակցությամբ[7]
  • «Լիտվային մատուցած ծառայությունների համար» շքանշանի հրամանատարական խաչ (Լիտվա, 2007 թվականի հունվարի 18)[8]
  • «Շտեֆան չել Մարեի Սուրբ Բարեպաշտ մարտիկների» առաջին աստիճանի շքանշան (Մոլդովայի ուղղափառ եկեղեցի, 2010 թվականի փետրվարի 9)[9]
  • «Om Emerit»-ի (Մոլդովա, 2015 թվականի հունվարի 23) խորին երախտագիտության նշան Մոլդովայի Հանրապետության՝ որպես անկախ պետության կայացման գործում անձնական ներդրման և ազգային վերածննդի ու ժողովրդավարական արժեքների առաջմղման գործում հատուկ ծառայությունների համար[10]
  • Պատվավոր կոչումներ դոկտորական «honoris causa» Քիշնևի ագրարային համալսարանի (1996), դոկտորական «honoris causa» Անկարայի համալսարանի (1996) և դոկտորական «honoris causa» Միջազգային Ազատ Մոլդովայի համալսարանի (2001) կողմից

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Munzinger Personen (գերմ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Умер от неизлечимой болезни первый президент Молдавии Мирча Снегур — The Voice Mag.
  3. ↑ PREŞEDINTELE REPUBLICII MOLDOVA: Privind conferirea "Ordinului Republicii" domnului Mircea SNEGUR — 2000.
  4. ↑ ИА REGNUM, «Президента — вынести из офиса и выбросить в мусорный бак»: Молдавия перед выборами.
  5. ↑ «МОЛДОВА: НОВЫЙ ПРЕЗИДЕНТ ПРОТИВ НОВОЙ РЕСПУБЛИКИ» (ռուսերեն). Журнал «Власть». 03.09.1990.
  6. ↑ Экс-президент Мирча Снегур: «ГКЧП желал мне доброго утра»
  7. ↑ Указ Президента Молдавии о награждении Мирчи Снегура орденом Республики
  8. ↑ Декрет президента Литвы от 18 января 2007 года № 1K-868 Информация на официальном сайте президента Литвы Արխիվացված 2009-09-16 Wayback Machine
  9. ↑ «Митрополит Владимир наградил первых двух президентов Молдовы». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 10-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 27-ին.
  10. ↑ Указ Президента Республики Молдова от 23 января 2015 года № 1441 «О присвоении господину Мирче Снегуру почётного звания «Om Emerit»

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Միրչա_Սնեգուր&oldid=9351568» էջից