Սինոպե (արբանյակ)
Սինոպե (հուն․՝ Σινώπη), Յուպիտերի անկանոն բնական արբանյակներից է, ունի հակադարձ շարժում։ Հայտնաբերվել է Լիկի աստղադիտարանում Սեթ Նիկոլսոնի կողմից, 1914 թվականին[5]։ Անվանվել է Հունական դիցաբանության կերպար Սինոպեի անունով։
  (Յուպիտեր IX) Sinope | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Հայտնաբերվել է | 21 հուլիս 1914 թ. (Սեթ Նիկոլսոնի կողմից) |
| Բացարձակ մեծություն (H) | 18,3[1] |
| Հեռավորությունը Յուպիտեր | 23 540 000 կմ[2] |
| Ուղեծրային տվյալներ | |
| Պերիհելին | 18 237 600 կմ |
| Ապոհելին | 30 191 200 կմ |
| Էքսցենտրիսիտետ | 0,25[2] |
| Սիդերիկ պարբերություն | 724,1 օր (1,95 երկրային տարի)[2] |
| Ուղեծրային արագություն | 2,252 կմ/վ |
| Թեքվածություն | 128° (խավարածրի հարթության նկատմամբ) 153,12° (Յուպիտերի հասարակածի նկատմամբ)[2] |
| Ֆիզիկական հատկանիշներ | |
| Շառավիղ | ~19 կմ[3][4] |
| Մակերևույթի մակերես | ~4500 կմ2 |
| Ծավալ | ~28 700 կմ3 |
| Զանգված | 7,5×1016 կգ (ենթադրված) |
| Միջին խտություն | 2,6 գ/սմ3 (ենթադրված)[3] |
| Հասարակածային մակերևութային ձգողություն | 0,014 մ/վ2 (0,001 g) |
| 2-րդ տիեզերական արագություն | ~0,023 կմ/վ |
| Ալբեդո | 0,04 (ենթադրություն)[3][4] |
| Մթնոլորտային տվյալներ | |
Արբանյակը անունը ստացել է 1975 թվականին[6][7], մինչ այդ այն կոչվում էր Յուպիտեր IX: 1955-ց մինչ 1975-ը ընկած ժամանակահատվածում արբանյակը երբեմն անվանում էին «Հադես»[8]։
ՈւղեծիրԽմբագրել
Սինոպեն պտտվում է Յուպիտերի շուրջ մեծ էքսցենտրիսիտետով և ուղեծրի թեքմամբ հակադարձ ուղեծրով։ Արբանյակի ուղեծրի էլեմենտները այս պահին գրանցված են 2000 թվականի հունվար ամսվա դրությամբ[2], սակայն դրանք անընդհատ փոփոխվում են կապված Արեգակի և մոլորակների ձգողական դաշտերի ազդեցությունների հետ։ Սինոպեն հատկացվում է Յուպիտերի արբանյակների Պասիֆեի խմբին[4]։ Այնուամենայնիվ, նրա խմբի անդամներից տարբերվող միջին թեքվածության և գույնի պատճառով Սինոպեն կարող է լինել նաև անկախ մարմին, որի որսումը տեղի է ունեցել այլ պայմաններում, և կապված չէ խմբի մյուս անդամների ծագման պատճառի հետ[9]։
Ֆիզիկական հատկություններԽմբագրել
Սինոպեի տրամագիծը գնահատվում է 38 կմ (ենթադրելով, որ ալբեդոն 0,04 է)[4]։ Արբանյակը կարմիր է[9], ի տարբերություն Պասիֆեի, որը գորշ է։
Սինոպեի ինֆրակարմիր սպեկտրը նման է D դասի աստերոիդներին, և տարբերվում է Պասիֆեից[10]։ Այս տարբերությունները խոսում են այդ երկու մարմինների ծագման տարբեր աղբյուրների մասին։
Տես նաևԽմբագրել
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ Scott S. Sheppard's Moons of Jupiter page on Carnegie Science website
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Jacobson R. A. (2000)։ «The Orbits of the Outer Jovian Satellites»։ Astronomical Journal 120 (5): 2679–2686։ Bibcode:2000AJ....120.2679J։ doi:10.1086/316817։ Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 13-ին։ Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 18
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Planetary Satellite Physical Parameters»։ JPL (Solar System Dynamics)։ 2008-10-24։ Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 12
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Scott S. Sheppard; and David C. Jewitt; An Abundant Population of Small Irregular Satellites Around Jupiter, Nature, Vol. 423 (May 2003), pp. 261-263
- ↑ Nicholson S. B. (1914)։ «Discovery of the Ninth Satellite of Jupiter»։ Publications of the Astronomical Society of the Pacific 26: 197–198։ Bibcode:1914PASP...26..197N։ PMC 1090718։ doi:10.1086/122336
- ↑ Nicholson S. B. (April 1939)։ «The Satellites of Jupiter»։ Publications of the Astronomical Society of the Pacific 51 (300): 85–94։ Bibcode:1939PASP...51...85N։ doi:10.1086/125010 (in which he declines to name the recently discovered satellites (pp. 93–94))
- ↑ IAUC 2846: Satellites of Jupiter 1974 October (naming the moon)
- ↑ Payne-Gaposchkin Cecilia, Katherine Haramundanis (1970)։ Introduction to Astronomy։ Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall։ ISBN 0-13-478107-4
- ↑ 9,0 9,1 Tommy Grav; Matthew J. Holman; Brett J. Gladman; and Kaare Aksnes; Photometric Survey of the Irregular Satellites, Icarus, Vol. 166 (2003), pp. 33-45
- ↑ Grav T., Holman, M. J. (2004)։ «Near-Infrared Photometry of the Irregular Satellites of Jupiter and Saturn»։ The Astrophysical Journal 605 (2): L141–L144։ Bibcode:2004ApJ...605L.141G։ arXiv:astro-ph/0312571։ doi:10.1086/420881