Սանահինի կամուրջ
Սանահինի կամուրջ, պատմամշակութային հուշարձան Հայաստանի Հանրապետության Լոռու մարզի Ալավերդի քաղաքում։ Միջնադարյան Հայաստանի նշանավոր ինժեներական կառույցներից է։ Իրար է միացնում Դեբեդ գետի երկու ափերը։ Կառուցել է Աբաս Բ Կյուրիկյանի կինը՝ Վանենի թագուհին[2]։
 | |
|---|---|
 | |
| Երկիր |  Հայաստան[1] |
| Տեղանք | Ալավերդի |
| Նշանակություն | Նախատեսված է հետիոտնի համար |
| Տեսակ | Միաթռիչք |
| Նյութ | բազալտ |
| Հատում է | Դեբետ գետ |
| Ճանապարհ | Հաղպատի և Սանահինի վանքեր |
| Կառուցվել է | 12-րդ դար |
| Կառուցող | Վանենի թագուհի |
| Երկարություն | 18,6 մ |
| Լայնություն | 3,3 մ |
| Հենասյուներ | 2 |
| Ժառանգության կարգավիճակ | մշակութային հուշարձան Հայաստանում[1] և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության մաս |
 | |
 | |
Հաղպատի և Սանահինի վանական համալիրների հետ միասին այն հանդիսանում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ–ի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ (ID 777-003)[3]։
Պատմություն
խմբագրելԿամուրջը կառուցել է 12-րդ դարի վերջին Իվանե և Զաքարե Զաքարյանների քրոջ՝ Վանենի թագուհու կողմից՝ ի հիշատակ իր ամուսին Աբաս Բագրատունու։
1795 թվականին Աղա Մահմեդ խանի հրոսակները ոչնչացրել են կամրջի արձանագիր խաչքարի այն մասը, որի վրա գրված էր կառուցման թվականը[4]։
Նորոգվել է մի քանի անգամ։ 1888 թվականին Թիֆլիսի Նորաշեն Ս. Աստվածածին եկեղեցու քահանա սանահինցի Երվանդենց Թադևոսի միջոցներով ամրացվել են կամրջի ձախակողմյան պատերի խախտված հիմքերը[5]։ 1928-1929 թվականներին Ալեքսանդր Թամանյանի ղեկավարությամբ մասնակիորեն ամրացվել են ձախափնյա խելի հիմքերը։ 1939-1940, 1976-1977 թվականներին իրականացվել են ճակատային երեսապատերի վերաշարման աշխատանքներ[6]։
Կեղծ վարկած
խմբագրելՎրացական որոշ շրջանակների, մասնավորապես, զբոսաշրջային ոլորտի հարթակների կողմից հայոց Վանենի թագուհու կողմից կառուցված կամուրջը վերագրվում է վրաց Թամար թագուհուն[7][8][9]։
Ճարտարապետական նկարագիր
խմբագրել18,6 մ երկարություն ունեցող միաթռիչք, կամարակապ կամրջի աջակողմյան խելը բարձրադիր ժայռի վրա է, իսկ ձախակողմյանը՝ գետի ցածրադիր ափին, որի հետևանքով կամրջի այս կեսը զգալի վերելք ունի դեպի կենտրոն, իսկ մյուս կեսը հարթ է։ Կամրջի քարաշեն պատնեշի վրա կան առյուծների բարձրաքանդակներ։
Պատկերասրահ
խմբագրել
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.
- ↑ Լուսիկ Մկրտչյան, «Հայ կնոջ օժանդակությունը հայ հին ճարտարապետությանը», ՀՍՍՌ ԳԱ Տեղեկագիր հասարակական գիտությունների, 1964 թվական։
- ↑ whc.unesco.org https://whc.unesco.org/en/list/777/maps/. Վերցված է 2024 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
{{cite web}}: Missing or empty|title=(օգնություն) - ↑ Հայրենիքի ձայն, 1965, թիվ 1։
- ↑ Վ.Հարությունյան, Միջնադարյան Հայաստանի քարավանատներն ու կամուրջները, Երևան 1960։
- ↑ Գ.Շախկյան, Լոռի. պատմության քարակերտ էջերը, Երևան 1986։
- ↑ ქართული და სომხური ტაძრები სომხეთის ტერიტორიაზე(վրաց.) (արխիվացված 03․10․2023 թվականին)։
- ↑ ლორე-ტაშირი (დაკარგული საქართველო)(վրաց.) (արխիվացված 17․04․2025 թվականին)։
- ↑ ისარგებლე ფასდაკლებით სომხეთის, ლორეს 1 დღიან ტურზე Mix travel georgia-სგან.(վրաց.)։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 10, էջ 175)։ 
|