Ռուբեն Ա

	Ռուբեն Ա
	Կիլիկիայի իշխանապետ
	Կիլիկիայի իշխանապետ
1080 - 1095
Մասնագիտություն՝	ռազմական գործիչ
Ծննդյան օր	ոչ վաղ քան 1025 և ոչ ուշ քան 1035
Վախճանի օր	մոտ 1095
Վախճանի վայր	Kormogolo, Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն
Դինաստիա	Ռուբինյաններ
Զավակներ	Կոստանդին Ա
Ruben I of Armenia

Ռուբեն Ա (ոչ վաղ քան 1025 և ոչ ուշ քան 1035 - մոտ 1095^[1], Kormogolo, Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն^[1])՝ Կիլիկիայի Հայոց իշխան (1080-1095), Ռուբինյանների հարստության հիմնադիրը։

Կենսագրություն խմբագրել

Ռուբեն Ա- ն (1025 – 1095) Կիլիկիայի Հայոց Թագավորության Ռուբինյան հարստության հիմնադիրն է։ Որոշ հայ պատմիչների համաձայն, նա ազգակից էր Արծրունիներին և Բագրատունիներին, սակայն այդ ենթադրյալ ազգակցությունը գիտականորեն ճշտված չի։ 1080-ին ապստամբել է Բյուզանդիայի դեմ և Լեռնային Կիլիկիայում ստեղծել անկախ իշխանապետություն, որը հետագայում հայկական գերիշխան պետության (Կիլիկիայի Հայոց Թագավորության) հիմքը հանդիսացավ։ Ռուբենի գահը ժառանգեց իր որդին ՝ Կոստանդինը (Կոստանդին Ա)։ Ռուբեն Ա– ին գործակցել է եղբայրը՝ Թորոսը, որն իր Արտա դստերը կնության տալով Պաղտին I թագավորին՝ դաշնակցային կապեր էր հաստատել Երուսաղեմի խաչակրաց պետության հետ։ Ռուբեն Ա– ի ավագ որդին և հաջորդը՝ Կոստանդին Ա, ազատագրել է հայկական մի շարք նոր գավառներ, քաղաքներ ու բերդեր։ Ռուբեն Ա- ը վերակառուցել է Վահկա բերդը և 1098–ին հռչակել իշխանապետության մայրաքաղաքն ու գահանիստը։ Դաշնակցային կապեր է հաստատել Եդեսիայի դքսության հետ, որն ամրապնդվել է նրա դստեր և Ջոսլին I դքսի ամուսնությամբ։ Կոստանդին Ա– ի ավագ որդին և հաջորդը՝ Թորոս Ա, 1104–ին բյուզանդական տիրապետությունից մասամբ ազատագրել է Դաշտային Կիլիկիան ՝ Սիս և Անարազաբա քաղաքներով, 1107–ին իշխան Գող Վասիլի օգնությամբ Բերդուսի մոտ ջախջախել սելջուկյան թուրքերին՝ կանխելով նրանց առաջխաղացումը, 1111–ին հույներից ազատագրել է Կնդռոսկավիս բերդը։ Բյուզանդական Ալեքսիոս I կայսրը հարկադրված ճանաչել է Թորոս Ա–ի ինքնավարությունը։ Թորոս Ա որդիներ Կոստանդինը և Օշինը մահացել են հավանաբար դեռևս հոր կենդանության օրոք։ Ուստի գահը ժառանգել է Թորոս Ա–ի կրտսեր եղբայր Լևոն Ա, նրա տաղանդավոր զորավար ու գահակիցը։ Գահակալման սկզբին Լևոն Ա, հակահարված հասցնելով սելջուկյան թուրքերի և խաչակիր ասպետների ոտնձգություններին, ամրապնդել է երկրի հյուսիսային և արևելյան սահմանները, իսկ 1132–ին բյուզանդացիներից ազատագրել է Դաշտային Կիլիկիան։ Հալեպի Զանգի ամիրայի և Եդեսիայի դուքս Ջեսլին II–ի դաշնակցությամբ Լևոն Ա պարտության է մատնել Անտիոքի դքսության և Երուսաղեմի թագավորության միացյալ ուժերին, ընդարձակել երկրի սահմանները հարավ–արևելքում։ Սակայն 1137–ի ամռանը բյուզանդական նարխուժների դեմ 35–օրյա հերոսական դիմադրությունից հետո, կնոջ և որդիներ՝ Ռուբենի ու Թորոսի (Թորոս Բ) հետ գերեվարվել է։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Cawley C. Medieval Lands: A prosopography of medieval European noble and royal families

Աղբյուրներ խմբագրել

Ս.Հովսեփյան, Ա.Գյուլբուդաղյան, Ն.Տողանյան, Հայրենագիտություն 5 դասագիրք, Երևան 2013, էջ 81-86

Սա անձի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

[_c7f84bea9fc966cf-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Cawley C. Medieval Lands: A prosopography of medieval European noble and royal families

[1]