Ռոման Մեծ

Ռոման Մեծ
Ծնվել է՝	1150
Մահացել է՝	հունիսի 19, 1205
Վախճանի վայր	Zawichost, Sandomierz County, Świętokrzyskie Voivodeship, Լեհաստան
Տոհմ	Ռյուրիկովիչներ
	ազնվական
Հայր	Mstislav II of Kyiv?
Մայր	Agnes of Poland?
Երեխաներ	Դանիիլ Ռոմանովիչ Գալիցկի, Vasilko Romanovich?, Theodora Romanovna? և Helena of Halych?

Ռոման Մստիսլավիչ^[1]^[2] (ուկրաիներեն՝ Роман Мстиславич^[3], 1150 - հունիսի 19, 1205, Zawichost, Sandomierz County, Świętokrzyskie Voivodeship, Լեհաստան), հայտնի է Ռոման Մեծ անունով^[4]), Ռուսիայի իշխան, Կիևի մեծ իշխան, Ռյուրիկների տոհմի ներկայացուցիչ^[3]։

Եղել է Նովգորոդի իշխան (1168–1170), Վոլինի Վլադիմիրի իշխան (1170–1189, 1189–1205), Հալիչի (Գալիցիայի) իշխան (1189, 1198/99–1205).^[2]: Հալիչի թագին տիրանալով՝ դարձել է Կիևյան Ռուսիայի ողջ արևմտյան հատվածի տիրակալը^[5]։ 13-րդ դարի սկզբներին ժամանակագիրները նրա վերաբերմամբ գործածում են բյուզանդական կայսերական αύτοκράτωρ (ինքնակալ) տիտղոսը, սակայն որևէ վկայություն չկա, որ նա պաշտոնապես ստացել է այդ տիտղոսը^[5]։

Ռոման Մստիսլավիչը երկու հաջող ռազմարշավ է կատարել կումանների դեմ՝ ամեն անգամ տիրանալով մեծ ռազմավարի և գերությունից ազատելով մեծաթիվ քրիստոնյաների^[3]։ Սակայն Ռուսիայի իշխանների շարունակական պառակտումների ու ներքին բախումների պատճառով նրա ռազմական հաղթանակների դերը, ազդեցությունն ու արդյունավետությունը մեծապես նվազել է^[5]։

Ռոմանը զոհվել է Զավիխոստի մերձակայքում լեհերի դեմ մղած ճակատամարտում^[5]։ Նա հիմնել է Ռոմանովիչների ազնվականական տոհմը^[3], որը մինչև 1340 թվականը իշխել է Վոլինի Վլադիմիրում ու Հալիչում^[6]։

Գրականություն խմբագրել

Մենագրություններ խմբագրել

Войтович Леонтій Вікторович - Княжа доба на Русі: портрети еліти. — Біла Церква, 2006.
Dimnik, Martin: The Dynasty of Chernigov - 1146-1246; Cambridge University Press, 2003, Cambridge; 978-0-521-03981-9.
Subtelny, Orest: Ukraine: A History; University of Toronto Press, 2000, Toronto, Buffalo & London; 0-8020-8390-0
Vernadsky, George: Kievan Russia; Yale University Press, 1948, New Haven and London; 0-300-01647-6.

Հոդվածներ խմբագրել

Головко О. Останній похід князя Романа Мстиславича у джерелах та історичній думці // Український історичний журнал. К., 2009. № 4 (487) (лип.—серп.) С. 28—48.

Տեղեկատուներ խմբագրել

Роман Мстиславич
Історія України в особах: IX—XVIII ст. — К. : Видавництво «Україна», 1993. — 396 с.
Котляр, М.Ф. Роман-Борис Мстиславич // Українська дипломатична енциклопедія: У 2-х т./Редкол.:Л. В. Губерський (голова) та ін. — К.:Знання України, 2004 — Т.2 — 812с. ISBN 966-316-045-4
Нагірний В.НАЧАЛО КНѦЖЕНИѦ.
Роман Мстиславич // Довідник з історії України Արխիվացված 2018-04-12 Wayback Machine. За ред. І. Підкови та Р. Шуста. — К. : Генеза, 1993.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Charles Cawley (2008 թ․ մայիսի 19). «Russia, Rurikids – Chapter 3: Princes of Galich C. Princes of Volynia, Princes and Kings of Galich». Medieval Lands. Foundation of Medieval Genealogy. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
↑ ^2,0 ^2,1 Dimnik, Martin. The Dynasty of Chernigov - 1146-1246. ^{[Հղում աղբյուրներին]}
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Roman Senkus (Managing Editor) (2001). «Roman Mstyslavych [Mstyslavyč] (Romanko)». Encyclopedia of Ukraine. Canadian Institute of Ukrainian Studies. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. {{cite web}}: |author= has generic name (օգնություն)
↑ Subtelny, Orest. Ukraine: A History. ^{[Հղում աղբյուրներին]}
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Vernadsky, George. Kievan Russia. ^{[Հղում աղբյուրներին]}
↑ Roman Senkus (Managing Editor) (2001). «Romanovych dynasty [Romanovyč]». Encyclopedia of Ukraine. Canadian Institute of Ukrainian Studies. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. {{cite web}}: |author= has generic name (օգնություն)

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռոման Մեծ» հոդվածին։

[Cawley-1] Charles Cawley (2008 թ․ մայիսի 19). «Russia, Rurikids – Chapter 3: Princes of Galich C. Princes of Volynia, Princes and Kings of Galich». Medieval Lands. Foundation of Medieval Genealogy. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.

[Dimnik-2] 2,0 ^2,1 Dimnik, Martin. The Dynasty of Chernigov - 1146-1246. ^{[Հղում աղբյուրներին]}

[Senkus-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Roman Senkus (Managing Editor) (2001). «Roman Mstyslavych [Mstyslavyč] (Romanko)». Encyclopedia of Ukraine. Canadian Institute of Ukrainian Studies. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. {{cite web}}: |author= has generic name (օգնություն)

[Subtelny-4] Subtelny, Orest. Ukraine: A History. ^{[Հղում աղբյուրներին]}

[Vernadsky-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Vernadsky, George. Kievan Russia. ^{[Հղում աղբյուրներին]}

[6] Roman Senkus (Managing Editor) (2001). «Romanovych dynasty [Romanovyč]». Encyclopedia of Ukraine. Canadian Institute of Ukrainian Studies. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. {{cite web}}: |author= has generic name (օգնություն)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]