Ջոն Սոուն
Ջոն Սոուն (անգլ.՝ John Soane, սեպտեմբերի 10, 1753[1][2][3][…], Ռեդինգ - հունվարի 20, 1837[1][2][3][…], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4]), անգլիացի պալադիական ճարտարապետ, դասականության ներկայացուցիչ։ Նրա աշխատանքները առանձնանում են հստակ գծերով, պարզ ձևերով, մանրուքներով, զգույշ համամասնություններով և լույսի աղբյուրների հմուտ օգտագործմամբ։ Սոանեի ամենահայտնի գործը Անգլիայի Սիթի քաղաքի բանկի շենքն է։
| Ջոն Սոուն անգլ.՝ John Soane | |
|---|---|
 | |
| Ի ծնե | բրիտանական անգլերեն՝ John Soane |
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 10, 1753[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Ռեդինգ |
| Մահացել է | հունվարի 20, 1837[1][2][3][…] (83 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4] |
| Ոճ(եր) | կլասիցիզմ |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Դալիջի պատկերասրահ և Անգլիայի բանկ |
| Պարգևներ | |
| Անդամություն | Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա և Գեղարվեստի ակադեմիա |
 John Soane Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրելՋոնը Սոունը ծնվել է 1753 թվականի սեպտեմբերի 10-ին Օքսֆորդշիր քաղաքում գտնվող Գորինգ-օ-Թեմզ փոքրիկ գյուղում՝ աղյուսագործի ընտանիքում։ Կրթություն ստացել է հարևան Ռեդինգ քաղաքում։ Նա հմտացել է ճարտարապետության մեջ՝ ուսանելով անգլիացի ճարտարապետների մոտ՝ նախ Ջորջ Դենս կրտսերի, ապա՝ Հենրի Հոլանդի (միաժամանակ ուսանելով Արվեստի թագավորական ակադեմիայում, որտեղ ընդունվել է 1771 թվականին)[5]։
_-_North_West_Angle_by_JM_Gandy.jpg)
Ուսման ընթացքում նա ստացել է գերազանցության մի քանի նշաններ։ 1772 թվականին «Ուայթհոլի Բանկետների» տուն պրոֆիլում աշխատելու համար ստացել է արծաթե մեդալ, 1776 թվականին «Հաղթակամարի» համար՝ ոսկե մեդալ, իսկ 1777 թվականին ստացել է կրթաթոշակ Իտալիա ուղևորվելու համար, որտեղ նա անցկացրել է երեք տարի՝ ուսումնասիրելով հին ճարտարապետական հուշարձաններ և մշակելով հասարակական շենքերի նախագծեր։ Այնտեղ աշխատանք չգտնելով՝ Սոուն ստիպված էր 1780 թվականին վերադառնալ հայրենիք և հաստատվել Արևելյան Անգլիայում։ 1784 թվականին նա ամուսնացել է։ Ունեցել է երկու որդի[6]։
1788 թվականին Սոունը որպես ճարտարապետ և հողաշինարար զբաղեցրել է մահացած Ռոբերտ Թեյլորի տեղը Անգլիայի բանկի նախագծման գործում։ Նրա առջև դրված խնդիրը բավականին բարդ էր։ Պահանջվում էր ընդլայնել և գրեթե ամբողջությամբ վերակառուցել բանկի շենքը։ Այնուամենայնիվ, ճարտարապետը գտել է մի հետաքրքիր լուծում՝ ընտրելով Տիվոլիում գտնվող Սիբիլի տաճարի կորնթական սյուների ձևն ու համամասնությունները (չնայած շենքն ինքնին ոչ մի կերպ չի հիշեցնում հռոմեական շինություն)[7]։
Բանկի նախագծի վրա աշխատանքները և հատկապես դրա շնորհիվ ի հայտ եկած նոր ծանոթությունները Ջոն Սոունին դարձրել են լոնդոնյան հայտնի ճարտարապետ։ 1795 թվականին նա դարձել է արվեստի դոցենտ, թագավորական ակադեմիկոս, իսկ 1802 թվականին՝ արվեստի լիարժեք թագավորական ակադեմիկոս։ 1806 թվականին Սոունը դարձել է Արվեստի թագավորական ակադեմիայի ճարտարապետության պրոֆեսոր՝ մնալով այդ պաշտոնում կյանքի ողջ ընթացքում։ 1814 թվականին նա ընդունվել է Մետրոպոլիտենի աշխատանքների խորհրդ՝ աշխատելով այնտեղ մինչև կյանքի վերջը՝ 1832 թվականը։ 1831 թվականին Ջոն Սոունը ստացել է ասպետի կոչում[8]։
Բացի իր ճարտարապետական գործունեությունից, նա զբաղվել է հավաքորդությամբ՝ իր տանը հավաքելով հնաոճ իրերի, գրքերի, արվեստի գործերի հարուստ հավաքածու[9]։
Ջոն Սոունը մահացել է Լոնդոնում 1837 թվականին։ Լինքոլն Ին Ֆիլդսիի տունը, որտեղ նա ապրում էր, այժմ վերածվել է թանգարանի։
Գործունեություն
խմբագրել
Վերակառուցելով Անգլիայի բանկի շենքը՝ Ջոն Սոունը դարձել է լոնդոնյան հայտնի ճարտարապետ, որը զբաղվում է եկամտաբեր ճարտարապետական պրակտիկայով ոչ միայն քաղաքում, այլ նաև արվարձաններում․ գյուղական ազնվականների համար տներ էր վերակառուցում և նախագծում։ 1789 թվականին նա նախագծել է Ուիլյամ Բլեքոլի գարեջրատունն ու նստավայրը։ 1791 թվականին Սոուն նշանակվել է Սուրբ Ջեյմսի պալատում և Մեծ Բրիտանիայի խորհրդարանում աշխատանքների կապալառու, 1795 թվականին՝ անտառային տնտեսության վարչության ճարտարապետ, 1807 թվականին՝ Չելսիի Թագավորական հիվանդանոցում որպես կապալառու, իսկ 1813 թվականին՝ մասոնների համայնքում աշխատանքի ղեկավար[10][11]։
1808 թվականին Ջոն Սոուն մասնակցել է Օքսֆորդի և Քեմբրիջի վերականգնման աշխատանքներին, իսկ 1812 թվականին կառուցել է Դուլվիչի արվեստի պատկերասրահը։
Նրա ամենանշանավոր աշխատանքներից են Դաունինգ փողոցի վրա գտնվող «Դաունինգ սթրիթ, 10-ն» (վարչապետի նստավայր) ու 11 ճաշարանները (որոնք գտնվում են գանձապետարանի երկրորդ լորդի նստավայրում)։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Շոտլանդացի ճարտարապետների բառարան
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Union List of Artist Names — 2018.
- ↑ Great Buildings. «Sir John Soane» (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 15-ին. Վերցված է 15 июля 2008-ին.
- ↑ Sidney Lee's Dictionary of National Biography (1898). «Sir John Soane (1753-1837)» (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 15-ին. Վերցված է 15 июля 2008-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) - ↑ Энциклопедия Кругосвет. «Статья «Архитектура»: Обращение к искусству предшествующих эпох»» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 15 июля 2008-ին.
- ↑ «Palace of Westminster, House of Lords. Designs, 1794–1795: Drawn by H H Seward». Sir John Soane's Museum Collection Online. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 30-ին.
- ↑ Arnold, Dana. «Burton, Decimus». Oxford Dictionary of National Biography (online ed.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/4125. (Subscription or UK public library membership required.)
- ↑ Davies, Richard A. (2005). Inventing Sam Slick: A Biography of Thomas Chandler Haliburton. University of Toronto Press. էջ 72. ISBN 978-0-8020-5001-4.
- ↑ «Athenaeum Club, London. Homepage».
Արտաքին հղումներ
խմբագրել | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոն Սոուն» հոդվածին։ |