Վիքիպեդիա

Պուգաչով (քաղաք)

Պուգաչով (ռուս.՝ Пугачёв), քաղաք (1835), որը գտնվում է Ռուսաստանի Դաշնության Սարատովի մարզի Պուգաչովսկի շրջանում։ Բնակչությունը՝ 41 056 անձ։

Բնակավայր
Պուգաչով
ռուս.՝ Пугачёв
Զինանշան

ԵրկիրՌուսաստան Ռուսաստան
ՀամայնքՊուգաչովսկի շրջան
Հիմնադրված է1764 թ.
Մակերես79 կմ²
ԲԾՄ40 մետր
Բնակչություն▼40 127 մարդ (2021)[1]
Ժամային գոտիUTC+4, UTC+3 և SAMT?[2]
Հեռախոսային կոդ84574
Փոստային դասիչ413720
Պաշտոնական կայքpugachjov64.ru
Պուգաչով (քաղաք) (Ռուսաստան)##
Պուգաչով (քաղաք) (Ռուսաստան)

Աշարհագրություն

խմբագրել

Գտնվում է բարձրադիր Քարե բլրակի վրա, Մեծ Իրգիզ գետի աջ ափին, Սարատով քաղաքից գտնվում է 246 կիլոմետր դեպի հյուսիս-արևելք, իսկ Սամարայից՝ 170 կիլոմետր դեպի հարավ-արևմուտք հեռավորության վրա։ Քաղաքի հյուսիսային ծայրամասում գտնվում է ռազմական օդանավակայան։

Պատմություն

խմբագրել

Ստեղծվել է 1764 թվականին հնադավանների կողմից, որպես Մեչետնայա արվարձան։ Արվարձանը այդ ժամանակ ուներ մեկ փողոց։ Ըստ 1765 թվականի մարդահամարի այնտեղ ապրում էին 264 հոգի արական սեռի ներկայացուցիչներ։

1772 թվականին Մեչետնայա արվարձանում է հայտնվել փախստական կազակ Եմելյան Պուգաչովը։

XIX դարի սկզբին Իրգիզում բնակչությունն այնքան էր շատացել, որ կայսրի հրամանագրով 1835 թվականի դեկտեմբերի 18-ին ձևավորվել էր անդրվոլգյան մասով այն ժամանակվա Սարատովի մարզի երեք նահանգ՝ Նիկոլաևսկի, Նովոուզենսկի և Ցարևսկի։ Մեչետնայա արվարձանը վերանվանվել է Նիկոլաևսկ։ Նոր նահանգային քաղաքի բացումը տեղի է ունեցել 1836 թվականի մայիսի 9-ին (նոր տոմարով՝ մայիսի 21-ին)։

1917 թվականի նեյեմբերի 27-ին (դեկտեմբերի 10), քաղաքում առաջին անգամ ստեղծվել է խորհրդային կառավարություն, որը տևեց մինչև Չեխոսլովակիայի կորպուսի ապստամբությունը (քաղաքը բռնագրավվել է երկու օրում՝ օգոստոսի 20-ին և 21-ին, որից հետո այն խեղաթյուրվեց Չապաևի զորքերի կողմից)[3]։

1918 թվականի նոյեմբերի 11-ին Նիկոլաևսկ քաղաքը Վ․ Չապաևի նախաձեռնությամբ վերանվանվել է Պուգաչով քաղաք՝ Պուգաչովի բրիգադի պատվին[4]։ 1928 թվականի մայիսի 14-ին Սամարայի շրջանը վերացավ, և Պուգաչով քաղաքը մտավ նորաստեղծ Վերին Վոլգայի կազմի մեջ, որը գոյատևել է մինչև 1928 թվականի հունիսի 11-ը։

Վերին Վոլգայի շրջանը վերածվեց Վերին Վոլգայի մարզի, որը գոյություն ունեցավ մինչև 1934 թվականի հունվարի 10-ը։

Բնակչություն

խմբագրել
Բնակչության թվաքանակը
1856[5]1897[5]1913[5]1926[5]1931[5]1959[5]1967[5]
5700↗12 500↗15 800↗17 500↗18 500↗32 725↗35 000
1970[5]19791989[6]1992[5]1996[5]1998[5]2000[5]
↘33 963↗39 050↗40 890↗41 400↗42 200→42 200↗42 600
2001[5]2002[7]2003[5]2005[5]2006[5]2007[5]2008[5]
↗42 700↘41 436↘41 400↗42 000↗42 200↗42 400↗42 700
2009[8]2010[6]2011[9]2012[10]2013[11]2014[12]2015[13]
↗42 895↘41 707↘41 706↘41 574↘41 355↗41 375↘41 356
2016[14]2017[15]2018[16]2019[17]2020[18]2021[19]
↘41 286↘41 056↘40 895↗40 927↘40 656↘40 127

Տնտեսություն

խմբագրել

Ամենակարևոր արդյունաբերական ձեռնարկություններն են ալյուրի գործարանը, հացաբուլկեղենի, կաթնամթերքի, ոչ մետաղական շինանյութերի արդյունահանման և վերամշակման գործարան, ջարդող և տեսակավորող գործարան[20]։

Ավելի վաղ Պուգաչովի զինվորական օդանավակայանում տեղակայված է եղել վերապատրաստման ուղղաթիռային գունդ։ 2011 թվականին գունդը կազմացրվել է, անձնակազմը (800 մարդ) հեռացվել է[21]։

Մշակույթ

խմբագրել

Քաղաքում գտնվում է՝

  • Վասիլի Չապաևի տուն-թանգարանը[22]
  • գավառագիտական թանգարանը (շենքը կառուցվել է 1836 թվականին)[23]
  • տաճար, ի պատիվ Քրիստոսի Հարության (1889 թվական)[24]

Տեսարժան վայրեր

խմբագրել

Քաղաքում կան շենքեր, որոնք կառուցվել են XIX դարի վերջում՝ առևտրականների առանձնատուն (այժմ՝ արվեստի դպրոց), զեմստվո (այժմ՝ վարչական շենք), Շմիդտի եղբայրների առևտրի տուն (1912), տղամարդկանց գիմնազիա (այժմ՝ գյուղատնտեսական տեխնիկում)։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (ռուս.)
  2. ↑ :ru:s:Федеральный закон от 22.11.2016 № 395-ФЗ (ռուս.) — 2016.
  3. ↑ http://www.aif.ru/society/history/45031 От героя до героя. 5 фактов о городе Пугачёве. «Аргументы и Факты». Автор: Андрей Сидорчик, 16:37 09/07/2013
  4. ↑ От героя до героя. 5 фактов о городе Пугачёве. «Аргументы и Факты». Автор: Андрей Сидорчик
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 «Народная энциклопедия «Мой город». Пугачёв (город)» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-07-26-ին. Վերցված է 2014-06-23-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 «Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность и размещение населения Саратовской области» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015-01-18-ին. Վերցված է 2014-07-06-ին.
  7. ↑ «Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-03-ին.
  8. ↑ «Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015-05-18-ին. Վերցված է 2014-01-02-ին.
  9. ↑ Саратовская область. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2009-2015 гг.
  10. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-16-ին. Վերցված է 2014-05-31-ին.
  11. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов)» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-12-ին. Վերցված է 2013-11-16-ին.
  12. ↑ «Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-10-ին. Վերցված է 2014-08-02-ին.
  13. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-23-ին. Վերցված է 2015-08-06-ին.
  14. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
  15. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года». 2017-07-31. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-31-ին. Վերցված է 2017-07-31-ին.
  16. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-07-26-ին. Վերցված է 2018-07-25-ին.
  17. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года». Վերցված է 2019-07-31-ին.
  18. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020-10-17-ին. Վերցված է 2020-10-17-ին.
  19. ↑ «Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более» (XLSX) (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022-09-01-ին. Վերցված է 2022-09-01-ին.
  20. ↑ Перечень предприятий Пугачёвского муниципального района
  21. ↑ Сызрань примет остатки Пугачёвского вертолётного полка
  22. ↑ «Сайт дома-музея В. И. Чапаева». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  23. ↑ «Краеведческий музей». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  24. ↑ «Храм в честь Воскресения Христова». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 16-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պուգաչով (քաղաք)» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պուգաչով_(քաղաք)&oldid=9457442» էջից