Պորուչիկ
Պորուչիկ (լեհ.՝ porucznik, չեխ․՝ poručík), կրտսեր սպայական կազմի աստիճան (զինվորական կոչում), համապատասխանում է լեյտենանտի աստիճանին (կոչմանը)։
18-19-րդ դարերում հանդիպել է նաև ուղղագրական տարբերակը՝ պորուտչիկ։
Պատմությունը խմբագրել
Պորուչիկ, այսինքն ենթակա, հանձնարարականների համար սպա՝ լեյտենանտ բառի սլավոնական փոխառնությունը (ֆր.՝ lieutenant, լատին․՝ locum tenens «տեղը պահող»)։ Սկզբնականում պորուչիկները եղել են վաշտի հրամանատարների օգնականները։ Ռուսական բանակում պորուչիկի աստիճանը առաջին անգամ արձանագրվել է «Զինվորական կարգի խորամանկության և ուսման մեջ», «Նոր զորքի» զինվորական զորագնդերի ռազմական ղեկավարության համար, որոնք հրատարակվել են 1649 թվականին։ Հետագայում կապիտանի օգնականից պորուչիկը դարձավ դասակի և պլուտոնգի հրամանատար։ Ըստ աստիճանների աղյուսակի Պետրոս I պորուչիկ էր՝ կրտսեր սպա, հետևազորի 11-րդ դասում և 1722 թվականից մինչև 1798 թվականը հրետանու և ինժեներական զորքերի 10-րդ դասում, այնուհետև բոլոր զորքերի 10-րդ դասում, բացի գվարդիայից, որտեղ նա մնացել է 9-րդ դասում։ Ինչպես նաև կազակական զորքերում պորուչիկին համապատասխանում էր սոտնիկը, ռուսական ցարական նավատորմում՝ միչմանը, քաղաքական աստիճանին՝ կոլեգիական խորհրդատուն:Լիտվական մեծ իշխանության կանոնավոր բանակում պորուչիկի տարբերանշաններն էին էպոլյոտի 3 աստղերը։
- Պորուչիկի տարբեր կոչումների տեսակները Ռուսաստանի ռուսական ցարական նավատորմում
| Աստիճան |  Ռուսական ցարական նավատորմ |
 Ռուսական ցարական բանակ | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
թևքի նշան ուսադիր էպոլյոտ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Կոդ 8 Դաս Ըստ աղյուսակի X |
… թևքի նշան (1917) |
Ինժեներ-մեխանիկ պորուչիկ (1913-1917) |
Պորուչիկ ինժեներ-մեխանիկ (1905—1913) |
Պորուչիկ որպես ծովակալ (1904-1917) |
Պորուչիկ ծովային հրետանու (1904-1917) |
Պորուչիկ ծովային գրոհների (1904-1917) |
Պորուչիկ ՌԻԱ (1904—1917) |
Պորուչիկ Օրլովի 36-րդ հետևակային գունդ (1904-1909) |
Պորուչիկ Նևսկիի I հետևակային գունդ (1911) |
Սոտնիկ կազակների զորք (1904-1909) | |||
| Կրտսեր կոչում՝ կրտսեր պորուչիկ |
 Պորուչիկ |
ավագ կոչում՝ շտաբ կապիտան շտաբ ռոտմիստր |
  Լեյտենանտ |
ԽՍՀՄ-ի և Ռուսաստանի զինված ուժերին համապատասխանում է ավագ լեյտենանտ կոչումը։
Բացի այդ, 18-րդ դարում ռազմա-ծովային աստիճանը 1764 թվականից 10-րդ դասից դարձել է 9-րդ դաս։
Գրականություն խմբագրել
- Чаропка Станіслаў. Станаўленне сістэмы знакаў адрознення ў арміі ВКЛ // Актуальные проблемы в изучении и преподавании общественно-гуманитарных дисциплин: сб. статей. — Витебск, 2012.