Անտոն Չելեբի
Անտոն Չելեբի (Celebi, Chelebi, Antoine Cheleby, Անտուան Չելեբի. ) հայ հարուստ վաճառական Օսմանյան կայսրությունում 17-րդ դարի երկրորդ քառորդում։ Առևտրի տներ, խանութներ, գրասենյակներ է ունեցել Զմյուռնիայում (այժմ՝ Իզմիր ) և Կոստանդնուպոլսում (այժմ՝ Ստամբուլ )։ [1] 1600-ականների կեսերին եղել է Բուրսայի նահանգապետը, Իզմիրի հարկահավաքը, սակայն ինչ-որ պահի ստիպված էր փախչել Լիվոռնո՝ սուլթանի կողմից սպանվելու սպառնալիքի պատճառով։ [2]
| Անտոն Չելեբի |
|---|
Լիվոռնո հասնելուց հետո նա թուրքական բաղնիք է բացել, ձեռք է բերել վեց նավ, որոնք տարին երկու անգամ նավարկում էին Իզմիրի կամ Ալեքսանդրետթի և Լիվոռնոյի միջև։ Լիվոռնոյի հայերի մասին Ֆրատարելիսի գրած հոդվածի համաձայն՝ Չելեբին շատ կարևոր նավատեր էր Տոսկանայի փոքր նավատորմում։ [2]
Անտոն Չելեբին Բուրսայի նահանգապետն էր 1650-ականներին, երբ հայտնի վենետիկյան ճանապարհորդ Նիկոլաո Մանուչին Մեծ մողոլների կայսրություն գնալու ճանապարհին անցավ քաղաքով և Չելեբիի կողմից հյուրասիրվեց վերջինիս «գյուղական տանը»։ Չելեբին, զգալով, որ իր կյանքն ու հարստությունը վտանգված են Օսմանյան կայսրությունում, քայլեր ձեռնարկեց իր հարստությունը Լիվոռնո տեղափոխելու համար և Մանուչիի այցելության ժամանակ փախավ իտալական այդ քաղաքը։ [3]
Նա հայ մեծահարուստ Չելեբիների տոհմի անդամ էր։ [3]
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Аракел Даврижеци Книга историй / Перевод с армянского, предисловие и комментарий Л. А. Ханларян. — М.: Восточная литература, 1973. — (Памятники письменности Востока).
- Мейер, Михаил Серафимович Османская империя в XVIII веке: черты структурного кризиса. — М.: Издательство «Наука»: лавная редакция восточной литературы, 1991. — ISBN 9785020169388, 5020169382
- Barsoumian, Hagop Levon[en] The Armenian Amira Class of Istanbul. Submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in the Faculty of Political Science. — Columbia University, 1980. — 236 p.
Աղբյուրներ խմբագրել
- Artinian, Vartan (1988). The Armenian constitutional system in the Ottoman Empire, 1839-1863: a study of its historical development. Istanbul.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Tajiryan, Sona (2020). The Early Modern Global Trade of Diamonds and Gems: An Armenian Family Firm on the Crossroads of Caravan and Maritime Trade (ca. 1670-1730) (Thesis).
- Aslanian, Sebouh (2011). From the Indian Ocean to the Mediterranean: The Global Trade Networks of Armenian Merchants from New Julfa. California: University of California Press. ISBN 978-0520947573.