Շինարարական ամբարձիչի անկում Ալ-Հարամ մզկիթի վրա

Շինարարական ամբարձիչի անկում Ալ-Հարամ մզկիթի վրա
Տեսակ	աղետ և structural failure?
Վայր	Մեքքա
Տեղադրանք	Մասջիդ Ալ-Հարամ մզկիթ
Երկիր	Սաուդյան Արաբիա
Տարեթիվ	սեպտեմբերի 11, 2015
Զոհվածներ	111 մարդ (սեպտեմբերի 13, 2015)
Վիրավորներ	394

Շինարարական ամբարձիչի անկում Ալ-Հարամ մզկիթի վրա, տեղի է ունեցել 2015 թվականի սեպտեմբերի 11-ին։ Զոհվել է 107 մարդ, վիրավորվել՝ 238-ը (հիմնականում՝ ուխտավորներ), տուժել են 12 երկրների քաղաքացիներ^[2]^[3]։ Ողբերգությունը տեղի է ունեցել այն ժամանակ, երբ քաղաքը պատրաստվում էր ամենամյա Հաջին, որի ընթացքում աշխարհի մուսուլմանները ժամանում են Մեքքա Հաջի ծիսակատարություններ կատարելու համար^[4]։

Մզկիթի վերակառուցում խմբագրել

Մեքքայի Ալ-Հարամ մեծ մզկիթն աշխարհի ամենամեծ մզկիթն է և շրջապատում է իսլամի գլխավոր սրբավայրը՝ Քաաբան։ Մեքքան մուսուլմանների համար սրբազան քաղաք է։ Այլ կրոնների ներկայացուցիչների մուտքն արգելված է^[5]։

Ավելի վաղ՝ Հաջի ժամանակ, բազմաթիվ խոշոր միջադեպեր են տեղի ունեցել տարիներ շարունակ, ինչի հետևանքով հազարավոր մարդիկ են զոհվել։ Ուխտավորների հարմարավետության համար տեղական իշխանությունները 2010-ին բացել են Մեքքայի վերգետնյա մետրոպոլիտենը՝ առաջինը երկրում։ Այն օգնում է ուխտավորներին տեղաշարժվել քաղաքով և ծիսական արարողությունների վայրերով։ 2011 թվականին Մեքքայում կառուցվել է Աբրաջ Ալ-Բեյթ աշտարակ-երկնաքեր համալիրը։ Համալիրի թագավորական աշտարակը զբաղեցնում է երրորդ տեղն աշխարհում և ունի աշխարհի ամենամեծ և ամենաբարձր ժամացույցը։ Հրմշտոցը կանխելու և Հաջի սեզոնի ընթացքում մզկիթի տարողունակությունը մեծացնելու համար Սաուդյան իշխանությունները սկսել են գլխավոր մզկիթի վերակառուցման նախագիծը։ Մեծ շինարարությունը, որի պատճառով մզկիթի տարածքում հայտնվել են բազմաթիվ վերամբարձ կռունկներ, պետք է տևեր մինչև^[6]։

Փլուզում խմբագրել

Միջադեպը տեղի է ունեցել ուրբաթ տեղական ժամանակով ժամը 17:21:34-ին, որը շաբաթվա ամենաբանուկ օրերից մեկն է, ետկեսօրյան աղոթքի ավարտից հետո մզկիթի բակում ուխտավորների անցնելու վայրում։ Կռունկն ընկել է մզկիթի բակի արևելյան մասում՝ կոտրելով տանիքը։ Սաուդյան քաղաքացիական պաշտպանության ղեկավարը հաստատել է, որ կռունկը փլուզվել է ուժեղ քամիների պատճառով, որոնք առաջացել են 2015 թվականի սեպտեմբերի սկզբին մերձավոր արմելքում մոլեգնող ավազային փոթորիկից։ Մինչ այդ Մեքքայում հորդառատ անձրև է տեղացել։ Եղել են հաղորդումներ քամու մասին, որը հասել է ժամում 40 կիլոմետրի (ժամում 25 մղոն)։ Սակայն կռունկի կործանման ճշգրիտ պատճառը չի հնչել (հնարավոր է՝ հիմքն է սողացել) ։ Արդյունքում, պաշտոնական տվյալներով, զոհվել է առնվազն 107 մարդ, վիրավորվել՝ 238-ը։ Բազմաթիվ զոհերի և վիրավորների, նաև շենքի լուրջ վնասների մասին սոցիալական ցանցերում հայտնված լուսանկարներ ու տեսանյութեր կան։ Դեպքի վայր է ժամանել Սաուդյան Արաբիայի թագավոր Սալման Բին Աբդուլ Ազիզ Ալ-Սաուդը^[7]։

Իշխանությունները հայտարարել են, որ չնայած աղետին՝ Հաջը տեղի կունենա^[8]։

Ինչպես պարզվում է, գերմանական «Liebherr» ֆիրմայի արտադրության թրթուրավոր կռունկը պատկանում է Բեն Լադենի ընտանիքի շինարարական ընկերությանը՝ «Saudi Binladin Group»-ին, որը գլխավորում էր Մեծ մզկիթի ընդլայնման աշխատանքները, ինչպես նաև մեծ թվով խոշոր շինարարական պայմանագրեր ունի Սաուդյան Արաբիայում^[9]։ Աղետից հետո Սաուդյան Արաբիայի իշխանություններն արգելել են ընկերության գործունեությունը երկրում, քանի դեռ հետաքննությունը չի ավարտվել։ Բացի այդ, դատարանը ֆինանսների նախարարությանը հանձնարարել է ընկերության բոլոր նախագծերի աուդիտ անցկացնել և որոշել է 1 մլն Սաուդյան ռիալների (շուրջ 270 հազար դոլար) փոխհատուցում վճարել տուժածներից յուրաքանչյուրի ընտանիքին։ Թագավոր Սալմանը խոստացել է հրապարակել միջադեպի հետաքննության արդյունքները^[10]։

Տուժողներ խմբագրել

Ազգություն	Զոհեր	Վիրավորներ
Բանգլադեշ	25	—
Եգիպտոս	23	—
Պակիստան	15	51
Ինդոնեզիա	11	42
Իրան	11	32
Հնդկաստան	11	15
Թուրքիա	8	21
Մալայզիա	6	10
Նիգերիա	6	—
Մեծ Բրիտանիա	2	3
Ալժիր	1	—
Աֆղանստան	1	—
Ընդհանուր առմամբ	111	394

Ծանոթագրություններ խմբագրել

[_54bcf742dfba9e13-1] 1,0 ^1,1 http://abcnews.go.com/International/wireStory/saudi-king-top-imam-visit-injured-crane-collapse-33725706 — 2015.

[2] Упавший кран в Мекке

[3] Crane-collapses-Grand-Mosque-Mecca

[4] На главную мечеть Мекки рухнул кран. Хроника

[5] Мекка

[6] Проект Мекка-2020

[7] Король Саудовской Аравии прибыл в Мекку

[8] The hajj WILL go ahead: Religious leaders confirm Islam’s mass pilgrimage to Mecca goes ahead this month despite the crane disaster killing 107 there yesterday

[9] Bin Laden crane collapses

[10] Саудовская Аравия запретила компании бин Ладена работать в стране

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]