Շանհայի ոսկու բորսա (անգլ.՝ the Shanghai Gold Exchange), Չինաստանում թանկարժեք մետաղների (ոսկի, արծաթ և պլատին) առևտրի ամենամեծ բորսան է։

Պատմություն խմբագրել

20-րդ դարի սկզբին Չինաստանում մեծ դերակատարություն ուներ ոսկու առևտուրը։ 1930 թվականին Շանհայի ոսկու բորսան Ասիայում ոսկու ձուլակտորների առևտրի ամենամեծ կենտրոններից մեկն էր, և ոսկին շատ տարածված էր որպես ներդրում։ Շուկայում կար ոսկու ամենօրյա ֆիքսված գին։

1949 թվականին Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության հիմնադրմամբ Չինաստանի Ժողովրդական բանկը մենաշնորհեց թանկարժեք մետաղների առևտուրը[1]։ Անհատներին արգելվել է ոսկու կամ արծաթի առևտուր անել։ Երկրում թանկարժեք մետաղների մասնավոր սեփականության արգելք կար. 1982 թվականին ՉԺՀ կառավարությունը բացեց ոսկու շուկան ոսկերչական արդյունաբերության համար, իսկ 1982 թվականի սեպտեմբերի 1-ին առաջին անգամ ավելի քան 30 տարվա ընթացքում, անհատներին թույլատրվեց գնել ոսկյա զարդեր։ 1983 թվականի հունիսի 15-ին կառավարությունը օրինականացրեց ոսկու և արծաթի մասնավոր սեփականությունը։ Սակայն բնակչության համար թանկարժեք մետաղների առևտուրը մնաց արգելված[2]։

2000 թվականին ՉԺՀ կառավարությունը որոշում կայացրեց վերաբացել ոսկու կանոնավոր շուկան, իսկ 2001 թվականին դադարեցվեց Կենտրոնական բանկի մենաշնորհը ոսկու առևտուրում։ 2002 թվականի հոկտեմբերի 30-ին Շանհայի ոսկու բորսայի հիմնադրմամբ ոսկու առևտուրը զգալիորեն ընդլայնվեց՝ խթանելով պահանջարկը։ Մասնավոր ներդրողների համար ոսկու առևտրի արգելքը հանվել է. Հաջորդ հինգ տարում Չինաստանը շրջանցեց ԱՄՆ-ին և Հնդկաստանին՝ դառնալով աշխարհի երկրորդ խոշորագույն ոսկու գնորդը[3]։

2010 թվականին ֆիզիկական ապրանքների (բնական ոսկի) առևտրի շրջանառությունը կազմել է 6051,50 տոննա ոսկի, ինչը 28,46%-ով գերազանցում է 2009 թվականի առևտրի ծավալը։ Արծաթի առևտրի ծավալը կազմել է 73614,96 տոննա (353,08%) և 54,69 տոննա պլատինի (27,78%)։ Շանհայի ոսկու բորսայի պահեստում եղել է 2913,73 տոննա ոսկու ձուլակտոր՝ նախորդ ժամանակահատվածի 837,21 տոննայի դիմաց[4]։.

Առևտրի կազմակերպում խմբագրել

Շանհայի ոսկու բորսան շահույթ չհետապնդող կազմակերպություն է, որը հաստատվել է Պետական խորհրդի կողմից, որը կազմակերպվել է Չինաստանի բանկի կողմից և գրանցվել է Արդյունաբերության և առևտրի պետական վարչությունում (SAIC):Այն աշխարհի ոսկու խոշորագույն տասը շուկաներից մեկն է։ Այստեղ վաճառվում է ոսկու ձուլակտոր, իսկ մեծ մասամբ՝ ոսկու ֆյուչերսներ և օպցիոններ։ Ոսկու բորսան ի սկզբանե գտնվել է այն շենքում, որտեղ 1899-1902 թվականներին գտնվել է ռուս-չինական բանկը:Այնուհետև փոխանակման համար գերմանացի ճարտարապետ Հենրիխ Բեկերի նախագծի համաձայն կառուցվել է նոր շենք՝ իտալական վերածննդի ոճով։

Շանհայի ոսկու բորսայում առևտուր են անում ոչ միայն հայրենական, այլ նաև արտասահմանյան բանկերը։ Շանհայի ոսկու բորսայում առևտուր անելու թույլտվություն են ստացել նաև մի քանի արտասահմանյան բանկեր՝ Ավստրալիայի և Նոր Զելանդիայի բանկային խումբը, Bank of Nova Scotia-Scotia Mocatta, Barclays, Credit Suisse, HSBC, Standard Chartered Bank և Միացյալ արտասահմանյան բանկ։ 2008 թվականին HSBC-ն դարձավ առաջին օտարերկրյա բանկը, որը թույլտվություն ստացավ առևտուր անելու ոսկու ֆյուչերսներով։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Goldletter International: China Gold Report Արխիվացված 2012-01-30 Wayback Machine, November 2006
  2. Pan Asia Gold Exchange: Ոսկու և արծաթի վերահսկման Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության կանոնակարգերը Արխիվացված 2012-04-16 Wayback Machine, 15. Juni 1983
  3. Լոնդոնի ձուլակտորների շուկայի ասոցիացիա։ Չինական մասնավոր ոսկու շուկայի հեռանկարները Արխիվացված 2012-03-11 Wayback Machine, 2004
  4. «Տարեկան հաշվետվություն». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 23-ին.

Հղումներ խմբագրել