Շամսուտդին Գաֆարով

Շամսուտդին Գաֆարով (բաշկիրերեն՝ Шәмсетдин Шәйхетдин улы Ғафаров, օգոստոսի 16, 1896(1896-08-16), Կուլչուրովո, Բաշկորտոստան, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 8, 1937(1937-12-08), Ուֆա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), ռազմական գործիչ, հեղափոխական շարժման, Առաջին համաշխարհային և Քաղաքացիական պատերազմների, 1920 թվականի խորհրդա-լեհական պատերազմի մասնակից։

Շամսուտդին Գաֆարով
օգոստոսի 16, 1896(1896-08-16) - դեկտեմբերի 8, 1937(1937-12-08) (41 տարեկան)
Ծննդավայր	Կուլչուրովո, Բաշկորտոստան, Ռուսական կայսրություն
Մահվան վայր	Ուֆա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Մարտեր/ պատերազմներ	Առաջին համաշխարհային պատերազմ, Ռուսաստանի քաղաքացիական պատերազմ և Խորհրդա-լեհական պատերազմ
Պարգևներ

Կենսագրություն

Շամսուտդին Գաֆարովը ծնվել է 1896 թվականի օգոստոսի 16-ին Օրենբուրգի գավառի Վերխնեուրալսկի ուեզդի Կուլչուրովո գյուղում (ներկայումս Բաշկորտոստանի Բայմակսկի շրջան)։ Ավարտել է Տեմյասովոյի ռուս-բաշկիրական դպրոցը։ 1915 թվականից մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմին։ Ստացել է վախմիստրի կոչում։ 1918 թվականից համարվել է Բաշկիրական բանակի Ամիր Կարամիշևի անվան Բաշկիրական հեծելազորային գնդի վաշտի հրամանատար։ 1919 թվականից ծառայել է Բաշկիրական առանձնակի հեծելազորային բրիգադի 1-ին Բաշկիրական հեծելազորային գնդում։ 1919 թվականի հոկտեմբերից 5-րդ Բաշկիրական հեծելազորային գնդի կազմում մասնակցել է Պետրոգրադի պաշտպանությանը։ 1920 թվականի մայիսից Բաշկիրական առանձնակի հեծելազորային բրիգադի 27-րդ Բաշկիրական հեծելազորային գնդի 4-րդ էսկադրոնի հրամանատարի պաշտոնում մասնակցել է սովետա-լեհական պատերազմին:Մարտերում ցուցաբերած հերոսության համար երկու անգամ պարգևատրվել է Կարմիր Դրոշի շքանշանով, պատվավոր զենքով (անվանական սրով)։ Պատերազմի ավարտից հետո համարվել է 27-րդ Բաշկիրական հեծելազորային գնդի տնտեսական մասի պետը, այնուհետև ծառայել է 2-րդ Բաշկիրական գնդում դասակի հրամանատար։ 1921 թվականին զորացրվել է և վերադարձել հայրենիք։ 1921-1923 թվականներին ծառայել է Բաշկիրական ԱՍՍՀ Զիլիրսկի շրջանի զինկոմի տեղակալ։ 1924 թվականին ավարտել է Կազանի ռազմա-քաղաքական դպրոցը։ 1924-1929 թվականներին աշխատել է Տուբինսկի հանքավայրի աղացաքարային ֆաբրիկայում որպես տեսուչ, ապա` վարիչ։ 1929 թվականից ծառայել է 1-ին Ուֆիմյան գերատեսչական ոստիկանությունում` որպես դիվիզիոնի հրամանատար, 1934 թվականից` առանձնակի վաշտի հրամանատար։ 1937 թվականի հոկտեմբերի 17-ին ենթարկվել է ռեպրեսիայի, մեղադրվելով հակահեղափոխական գործունեության համար, բանտարկվել է։ 1937 թվականի դեկտեմբերի 8-ին գնդակահարվել է։ 1956 թվականին արդարացվել է։

Պարգևներ

• Կարմիր Դրոշի շքանշան (17.02.1921, 31.12.1920)
• Պատվավոր զենք (սուսեր).

Գրականություն

• Насиров Р. Х. Ыласын йөрәклеләр //Муса батыр. - Өфө, 1992.
• Ярмуллин А. Ш. Башҡорт армияһы тарихынан. - Өфө: Китап, 2012. - С. 91–108. - 280 с. - ISBN 978-5-295-05503-4.
• Ярмуллин А. Ш. Комбриг Мортазин һәм уның яуҙаштары. - Өфө, 2011. - 280 с.

Արտաքին հղումներ

• Сулейманова С. Г. Гафаров, Шамсутдин Шайхитдинович // Башкирская энциклопедия. - Уфа: ГАУН «Башкирская энциклопедия», 2015-2017. -(չաշխատող հղում) ISBN 978-5-88185-306-8.