Նարվեր
Նարվեր, գյուղ Արևմտյան Հայաստանում, Խարբերդի վիլայեթի Ակնի գավառակում[1]։ Գտնվում էր Ակն քաղաքից 8-10 կմ հյուսիս-արևմուտք, Եփրատի աջ կողմում, Հայեկ լեռան վրա։
Անվան ստուգաբանություն
խմբագրելՆարվեր առաջացել է «նա վեր է» արտահայտությունից։ Գյուղը գտնվելով Եփրատի ափին ունեցել է նավակայան և այստեղից նավարկողները երբ հարցնում էին ուր է Իջևանը, տեղացիները պատասխանում էին. «նա վեր է»։
Աշխարհագրություն
խմբագրելԳյուղի երկու կողմերում վեր են խոյանում Շրզու կամ Վանքի քար և Նարվերի քար հսկա ժայռերը։ Խաթունիկ և Շամամ ուխտատեղիների մոտ գտնվում էր Դրախտիկ սառնորակ աղբյուրը, որից հավասարապես օգտվում էին և՛ հայերը, և՛ թուրքերը։
Պատմություն
խմբագրելԳյուղի մասին Նավրեր անունով 1640 թվականին հիշատակված է հայերեն ձեռագիր հիշատակարանում։ Գյուղը շատ է տուժել 1895 թվականի կոտորածների ժամանակ, իսկ 1915 թվականի Մեծ եղեռնի ժամանակ ամբողջապես դատարկվեց հայերից։
Բնակչություն
խմբագրել1900-ական թվականներին ուներ 50-60 տուն բնակիչ, որից 40 տուն՝ մոտ 200 բնակիչ՝ հայեր։
Տնտեսություն
խմբագրելԲնակչության հիմնական զբաղմունքը այգեգործություն, առևտուր և արհեստներն էր։ Ոմանք էլ պանդխտում էին։
Պատմամշակութային կառույցներ
խմբագրելՆարվերն ուներ սրբատաշ քարերով կառուցված Ս. Մինաս անունով եկեղեցի։ Գյուղի շրջակայքում կային բազմաթիվ սրբավայրեր, մատուռներ և ավերված եկեղեցիներ։ Գյուղի մոտ գտնվում էին Ս. Աստվածածին, Խաչաղբյուր, Խնդրակատար ավերված եկեղեցիները, Եփրատի ափին՝ Ս. Թեոդորոս և Ս. Նիկողայոս (թուրքերն այն անվանում էին Զիարեթ թեփեսի) ուխտատեղիները, գյուղի այգիների մեջ՝ Ս. Խաթունիկը և Ս. Շամամը։
Նարվեր և Ապրանք գյուղերի միջև գտնվում էր Ս. Սարգի ավերված եկեղեցին։ Գյուղի մոտ էր նաև գտնվում Սենեկներ կոչվող ավերված եկեղեցին, որի կառուցումը վերագրվում էր Վասպուրականի թագավոր Սենեքերիմ Արծրունուն (X-XI դարեր)։ Գյուղից վերև՝ լեռան կատարին, գտնվում էր հին ավերակ բերդը, որի ստորոտում պահպանվում էին Ավերտունք անունով տների ավերակները։
Կրթություն
խմբագրելԳյուղում գործում էր Սահակյան կամ Սմբատյան անունով վարժարան[2]։
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «Խարբերդի նահանգ». Վերցված է 2015 ապրիլի 14-ին.
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 3, էջ 971-972
Աղբյուրներ
խմբագրել- «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
- Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն