Նամիբիայի տնտեսություն
Նամիբիա, դինամիկ զարգացող տնտեսություն ունեցող երկիր է։
| Վիճակագրություն | |
|---|---|
| ՀՆԱ | 13 244 597 345,432 $[1] |
| ՀՆԱ-ի աճ | 0,1 ± 0,1 տոկոս[2] |
| ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով | 5230 $[3] |
| Գնաճ (ՍԳԻ) | 7,3 ± 0,1 տոկոս[4] |
Նամիբիան Աֆրիկայի ամենաաղքատ երկրներից մեկն է, որտեղ գործազրկության մակարդակը կազմում է 22,3%։ Համաշխարհային բանկի տվյալներով՝ 2015 թվականին բնակչության 13,4%-ն ապրում էր օրական 1,9 դոլարից պակաս եկամուտով (18,1%-ով ավելի, քան 2003 թվականին)[5], և 29,60%-ն ապրում էր օրական 3,2 դոլարից պակաս գումարով (37% բարելավումով վերջին 6 տարիների ընթացքում)[6]։
Նամիբիայի տնտեսությունը պահպանում է կապերը Հարավային Աֆրիկայի տնտեսության հետ։ Նամիբիական դոլարը ամուր կապված է հարավաֆրիկյան ռանդի հետ։
Գյուղատնտեսություն խմբագրել
Ի տարբերություն աֆրիկյան երկրների մեծ մասի, Նամիբիայում գյուղատնտեսությունը առաջատար տնտեսական ոլորտը չէ։ Նրա մասնաբաժինը ՀՆԱ-ում կազմում է ՀՆԱ-ի 6,2%-ը (2015 թվական) և աշխատում է աշխատուժի 16,3%-ը (2008 թվական)։ Հանրապետությունում գյուղատնտեսական նշանակության հողերը բավարար չեն, տարածքի 1%-ը մշակվում է։ Աճեցվում է եգիպտացորեն, ցորեն, կորեկ։
Անկախ Նամիբիայի խնդիրն այն էր, որ մշակվող հողերի մեծ մասը պատկանում էր սպիտակամորթ փոքրամասնությանը։ Դրա լուծման համար 1995 թվականին ընդունվեց օրենք, որը նախատեսում է ագրարային բարեփոխումների երեք սկզբունք։ Յուրաքանչյուր ֆերմա, երբ վաճառվում է, նախ պետք է առաջարկվի պետությանը, պետական բանկը շուկայականից ցածր տոկոսադրույքով վարկ է տրամադրում անապահով մարդկանց, և պետական կոմունալ հողերը վաճառվում են փոքր հողամասերով։ Քաղաքականության արդյունքները հետևյալն են՝ 1990-2007 թվականներին մոտ 800 սևամորթ ֆերմեր վերաբնակեցվել են «առևտրային հողերի» մոտ 12%-ի վրա։ 2005-ին սկսվեց «սպիտակ ֆերմաների» հարկադիր գնումը, և մինչև 2008 թվականը 5 տնտեսություն բռնագրավվեց պետության կողմից[7]։
Արդյունաբերություն խմբագրել
Արդյունաբերության մասնաբաժինը Նամիբիայի ՀՆԱ-ում կազմում է 30%։ Այնտեղ աշխատում է աշխատուժի 22,4%-ը։
Հանքարդյունաբերություն խմբագրել
Նամիբիան ադամանդների աշխարհի խոշորագույն արտահանողներից մեկն է։ Ադամանդներն արդյունահանում է Namdeb ընկերությունը, որի մի մասը պատկանում է հարավաֆրիկյան De Beers կորպորացիային։ 2004 թվականին արդյունահանվել է 1,86 մլն կարատ ադամանդ, իսկ 2011 թվականին՝ 1,26 մլն կարատ[8]։ 2014 թվականին՝ 1,92 մլն կարատ, 2016 թվականին՝ 1,72 մլն կարատ ադամանդ[9]։
Արդյունաբերական մասշտաբով արդյունահանվում են ցինկ, անագ, ոսկի, ուրան (Ռուսաստանը նույնպես մասնակցում է ուրանի հանքավայրերի մշակմանը), վոլֆրամ, կադմիում։
Արտադրական արդյունաբերություն խմբագրել
Նամիբիայում արտադրական արդյունաբերության հիմնական ճյուղը մետաղագործությունն է։ Կան նաև մեքենաների հավաքման գործարաններ, սննդի արդյունաբերության ձեռնարկություններ։ 1998 թվականին սկսեց գործել Նաջեմ ադամանդի վերամշակման գործարանը։ Բայց ընդհանուր առմամբ, Նամիբիայում արտադրական արդյունաբերությունը անմրցունակ է Հարավային Աֆրիկայից էժան ապրանքների ներմուծման պատճառով, որի հետ Նամիբիան սերտ կապեր է պահպանում։
Տրանսպորտ խմբագրել
Մայրուղիներ
- ընդհանուր՝ 44,138 կմ (2010 թվական)
- ծածկույթով՝ 6387 կմ
- առանց ծածկույթի՝ 37,751 կմ
Երկաթուղիներ
- ընդհանուր՝ 2628 կմ (2014 թվական)
Օդանավակայաններ
- ընդհանուր՝ 112 (2013 թվական)
- ծածկույթով՝ 19
- առանց ծածկույթի՝ 93
Ջրային տրանսպորտ
- ընդհանուր նավեր՝ 1 2,265 գրտ/3,365 դվտ տեղաշարժով
Առևտուր խմբագրել
Զբոսաշրջություն խմբագրել
Զբոսաշրջությունը կազմում է ծառայությունների արտահանման 35,2%-ը[10]։ 2017 թվականին երկիր է այցելել 1,5 միլիոն զբոսաշրջիկ[11]։
1994 թվականին լոզի ժողովրդի ներկայացուցիչների կողմից հռչակվեց Կապրիվիի անկախությունը, ինչը հանգեցրեց զինված ապստամբության փորձի։ Ներկայումս առճակատումը թուլացել է, 2001 թվականից Կապրիվի գոտին կրկին անվտանգ է հայտարարվել զբոսաշրջիկների համար։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — WB.
- ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO?year=2016
- ↑ Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — WB.
- ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/PCPIEPCH@WEO?year=2016
- ↑ «Poverty headcount ratio at $1.90 a day (% of population))» (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
- ↑ «Уровень бедности в Намибии)» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 23-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 23-ին.
- ↑ «Политические проблемы развития в странах региона юга Африки (Зимбабве, Намибия и ЮАР) после ликвидации колониализма и апартеида. С. 104» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 7-ին.
- ↑ .pdf 2011 Global Summary Statistics Արխիվացված 2017-12-01 Wayback Machine | KimberleyProcess
- ↑ Мировой алмазный рынок Արխիվացված 2017-11-21 Wayback Machine | Алроса
- ↑ «Намибия - Туристические услуги (% от экспорта услуг)» (ռուսերեն).
{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link) - ↑ «Namibia tourism - statistical report 2016)» (PDF) (անգլերեն). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2021 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.