Վիքիպեդիա

Նախազգուշացում մարդկությանը

Աշխարհի գիտնականների նախազգուշացումը մարդկությանը (անգլ.՝ World Scientists' Warning to Humanity), 1992 թվականին Union of Concerned Scientists միության և ավելի քան 1700 գիտնականների (այդ թվում գիտության ոլորտում Նոբելյան մրցանակակիրների մեծամասնության կողմից ստորագրված) կողմից թողարկված մանիֆեստ։ Այն նախազգուշացնում է, որ «մարդիկ և բնությունը գտնվում են բախման հետագծի վրա»[Ն 1], և որ «Երկրի՝ մեր կողմից կառավարման և դրա վրա կյանքի մեծ փոփոխություն է անհրաժեշտ մարդկային ահռելի տառապանքներից խուսափելու համար»[Ն 2]։ Մանիֆեստում հայտարարվում էր, որ անհրաժեշտ են անհապաղ փոփոխություններ ներկա ընթացքի հետևանքներից խուսափելու համար. գիտնականները մտահոգություն են հայտնել մոլորակի արդեն գոյություն ունեցող կամ հնարավոր վնասի կապակցությամբ, որը կապված է օզոնային շերտի, քաղցրահամ ջրի, ծովային կյանքի, ինչպես նաև օվկիանոսների մեռյալ գոտիների առկայության, անտառների ոչնչացման, կենսաբազմազանության խախտման, գլոբալ տաքացման և աշխարհի բնակչության շարունակական աճի հետ։

Մանիֆեստը կազմակերպել է Union of Concerned Scientists-ը՝ իր նախագահ Հենրի Քենդալի գլխավորությամբ։ «Նախազգուշացումը մարդկությանը» երբեմն հակադրվում է «Heidelberg Appeal»-ի հետ։

Առաջին նախազգուշացման հրապարակման 25-ամյակին՝ 2017 թվականին, «BioScience» ամսագրում տեղ է գտել «Երկրորդ «Նախազգուշացում մարդկությանը»» (անգլ.՝ A Second Notice - World Scientists Warning to Humanity)՝ գրված Ու. Ռիպլի գլխավորած միջազգային թիմի կողմից և ստորագրված 184 երկրների 15364 գիտնականների կողմից. երբևէ ամենամեծ թվաքանակը նման դեպքում[1], ավելի քան 5 հազար գիտնականներ իրենց ստորագրություններն ավելացրել են հրապարակելուց հետո[2]։ Այդ «Նախազգուշացման» մեջ նշվում է, որ «բացառությամբ ստրատոսֆերային օզոնի շերտի կայունացման, մարդկությունը բավարար առաջընթաց չի գրանցել կանխատեսվող բնապահպանական խնդիրների լուծման հարցում, և անհանգստացնող է, որ դրանց մեծ մասն ավելի է վատթարանում»։ Հատկապես վտանգավոր է համարվել «ջերմոցային գազերի արտանետումների աճի պատճառով պոտենցիալ աղետալի կլիմայի փոփոխության ընթացիկ հետագիծը», և նշվել է նաև սանձազերծված վեցերորդ զանգվածային ոչնչացումը[3]։

2019 թվականի նոյեմբերի 5-ին «BioScience» ամսագիրը, մասնավորապես Ու. Ռիպլի նախաձեռնությամբ, հրատարակել է «Աշխարհի գիտնականների նախազգուշացումը կլիմայական արտակարգ իրավիճակների մասին» («World Scientists’ Warning of a Climate Emergency») դիմումը, որն ստորագրել են 153 երկրների 11258 գիտնականներ[4]։ Այնտեղ նշվում է, որ Երկիրը գտնվում է «կլիմայական արտակարգ իրավիճակում», և որ «կլիմայական ճգնաժամը սկսել և վատթարանում է շատ ավելի արագ, քան սպասում էր մեծամասնությունը»[5], ինչպես նաև առանց կլիմայի քաղաքականության հիմնարար փոփոխության անհնար կլինի կանխել «անասելի մարդկային տառապանքը», իսկ «ներկայացված տվյալներից պարզ է դառնում, որ մեզ սպասվում է կլիմայական աղետ»[6][7]։

Տես նաև խմբագրել

Նշումներ խմբագրել

  1. ↑ «Human beings and the natural world are on a collision course» (բնօր.)
  2. ↑ «a great change in our stewardship of the Earth and the life on it is required, if vast human misery is to be avoided» (բնօր.)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Suzuki, David (2018 թ․ հունվարի 6). «15,000 Scientists Issue Urgent Warning: Humanity Is Failing to Safeguard the Planet». AlterNet. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 16-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 15-ին.
  2. ↑ Oregon State University science paper generated global response, financial support | Oregon State University
  3. ↑ Scientists warning to humanity the most talked about paper - The University of Sydney
  4. ↑ «Ученые предупредили о грозящих человечеству «неописуемых страданиях» — Rambler News Service». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  5. ↑ Тысячи ученых со всего мира заявили о "чрезвычайной ситуации" на Земле
  6. ↑ Тысячи ученых предупреждают о грозящем климатическом бедствии | Новости из Германии о событиях в мире | DW | 05.11.2019
  7. ↑ Thousands of scientists declared a climate emergency, outline steps to address it - The Washington Post

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նախազգուշացում_մարդկությանը&oldid=9482705» էջից