Յանա Միխայլովնա Վագներ (ռուս.՝ Яна Михайловна Вагнер, հոկտեմբերի 8, 1973(1973-10-08)[1], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[2]), ռուս բանաստեղծուհի, «Վոնգոզերո», «Կենդանի մարդիկ» և «Ով չի թաքնվել» վեպերի հեղինակ[4], բլոգեր[5]։

Յանա Վագներ
Ծննդյան անունռուս.՝ Яна Михайловна Вагнер
Ծնվել էհոկտեմբերի 8, 1973(1973-10-08)[1] (50 տարեկան)
ԾննդավայրՄոսկվա, ԽՍՀՄ[2]
Մասնագիտությունգրող, լրագրող, թարգմանչուհի և ռադիոհաղորդավար
Լեզուռուսերեն
Քաղաքացիություն Ռուսաստան[3],  Չեխիա և  Չեխոսլովակիա
ԿրթությունՌուսական պետական հումանիտար համալսարան (1994)
Կայքdefine-violence.livejournal.com
 Jana Vagner Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Յանա Միխայլովնա Վագները ծնվել է 1973 թվականի հոկտեմբերի 8-ին, Մոսկվայում։ Վագներ նրա մոր օրիորդական ազգանունն էր, ով 60-ական թվականներին ԽՍՀՄ էր եկել Չեխոսլովակիայից ռուսաց լեզու և գրականություն ուսումնասիրելու։ Չնայած նրա մայրը մշտական բնակություն էր հաստատել ԽՍՀՄ-ում (նա աշխատում էր որպես թարգմանչուհի Համամիութենական ռադիոում), Յանային ամեն տարի ամառային արձակուրդներին ուղարկում էին Չեխոսլովակիա մայրական կողմի տատիկի և պապիկի մոտ, այդ պատճառով էլ նա կարողանում էր լավ խոսել չեխերեն։

1994 թվականին Յանան ավարտել է Ռուսական պետական հումանիտար համալսարանը (ՌՊՀՀ), աշխատել որպես չեխերենից անգլերեն թարգմանչուհի, տասը տարուց ավելի զբաղվել տրանսպորտային լոգիստիկայով։ 2011 թվականից բնակվում է Մերձմոսկովյան Զվենոգորոդ քաղաքից ոչ հեռու։ Ամուսնացած է ունի մեկ որդի։

Ստեղծագործություն խմբագրել

Առաջին հրապարակումը կայացել է 2010 թվականին՝ АСТ «Лисья честность» հրատարակչության ժողովածուում, այնպիսի հեղինակների հետ համատեղ, ինչպիսիք են Մարթա Կետրոն, Դմիտրի Վոդեննիկովը և այլն[6]։

Նրան հանրաճանաչություն բերեց առաջին «Вонгозеро» վեպը, որը հրատարակվել է 2011 թվականին ЭКСМО հրատարակչությունում։ Վեպն ընդգրկվել է «Новая словесность» («НОС») և «Национальный бестселлер» գրական մրցանակների հավակնորդների ցուցակում և դարձավ «Prix Bob Morane 2015 (prix littérature fantastique) catégorie meilleur roman étranger», «Prix Russophonie meilleure traduction du russe vers le français» և «Grand Prix des lectrices de Elle» եզրափակիչի մասնակից[7][8]։ 2019 թվականի աշնանը Premier ծրագրով ցուցադրվեց վեպի մոտիվներով Պավել Կոստոմարովի կողմից նկարահանված «Эпидемия» հեռուստասերիալը։ 2019 թվականի ապրիլին սերիալն ընդգրկվել է Canneseries փառատոնի հիմնական մրցույթում[9][10][11][12][13]։ 2019 թվականի դրությամբ վեպը թարգմանվել էր 11 լեզուներով, հերթում են ևս երկուսը` մոնղոլերենը և արաբերենը։

«Վոնգոզեր»-ի շարունակությունը դարձել է «Կենդանի մարդիկ» վեպը, որը հրապարակվել է АСТ հրատարակչությունում 2013 թվականին և ընդգրկվել է «Национальный бестселлер» մրցանակաբաշխության երկար ցուցակում։ Երրորդ` «Ով չի թաքնվել» վեպը, գրվել է հերմետիկ դեդեկտիվի ժանրով և լույս է տեսել 2017 թվականին Ելենա Շուբինայի խմբագրությամբ АСТ հրատարակչությունում և առաջադրվել է «Большая книга», «Ясная поляна» և «Национальный бестселлер» մրցանակների անվանակարգերում։ Պատրաստվում է էկրանավորման։

Մատենագիտություն խմբագրել

Վեպեր

  • «Вонгозеро», 2011, Эксмо հրատարակչություն։
  • «Живые люди», 2013, АСТ հրատարակչություն։
  • «Кто не спрятался», 2017, АСТ հրատարակչություն։ Ելենա Շուբինայի խմբագրություն[14][15][16]։

Վիպակ

  • «2068», 2018, Вимбо հրատարակչություն։

Պատմվածքներ

  • Лизина любовь, 2010, АСТ հրատարակչություն։
  • Дура, 2010, АСТ հրատարակչություն։
  • Ловушка, 2010, АСТ հրատարակչություն։
  • Женщина в его доме, 2010, АСТ հրատարակչություն։
  • Обмен, 2010, АСТ հրատարակչություն։
  • Анна говорит, 2010, АСТ հրատարակչություն։
  • Некрасивая Соня, 2013, АСТРЕЛЬ հրատարակչություն։
  • Один нормальный день, 2014, АСТРЕЛЬ հրատարակչություն։
  • Блаженны нищие духом, 2018, АСТ հրատարակչություն, Ելենա Շուբինայի խմբագրություն։

Աուդիոգրքեր 2018

  • «Вонгозеро»
  • «Живые люди»
  • «Кто не спрятался»

2019

  • «2068»
  • «Один нормальный день»
  • «Блаженны нищие духом»

Քննադատություն խմբագրել

Շատ են ցանկանում վեպը քամել, չորացնել, նոսրացնել, թույլ տալ, որ այն պարզվի և միաժամանակ հրաժարվել անվերջ կրկնվող մակդիրներից, որոնց լրակազմը դժվար է չհիշել` «ոսկե», «յուղոտ», «սերուցքային», «խլացուցիչ» և «անքուն» (սա հավանաբար, այն մակդիրն է, որը մշտապես արթուն ընթերցողի մոտ արթնացնում է էմպատիա գրողի հանդեպ)։ Ցավալին այն է, որ հայրենական «մեծ» գրականության սյուժեների և ժանրերի ճգնաժամի պայմաններում գրագետ ինտրիգով և լարված ներվերով հագեցած վեպը, գրեթե չի փորձում նորից պատմել ռուսական քսաներորդ դարի ողջ պատմությունը, արդեն արժանի է «հաստատուն չորսի»։ Ելենա Մակեենկոն «Ով չի թաքնվել» վեպի մասին[17]։

Գրական մրցանակներ խմբագրել

Անվանակարգ խմբագրել

  • 2011 — НОС (Վոնգոզերո վեպ)[18]
  • 2012 — Ազգային բեսթսելլեր (Վոնգոզերո վեպ)[19]
  • 2013 — Ազգային բեսթսելլեր (Կենդանի մարդիկ վեպ)[20]
  • 2018 — Ազգային բեսթսելլեր (роман Кто не спрятался)[21]
  • 2018 — Մեծ գիրք (Ով չի թաքնվել վեպ)[22]
  • 2018 — Ясная поляна (Ով չի թաքնվել վեպ)[23]

Եզրափակիչ խմբագրել

  • 2015 — Grand Prix des lectrices de Elle (Վոնգոզերո վեպ)
  • 2015 — Prix Bob Morane 2015 (prix littérature fantastique) catégorie meilleur roman étranger (Վոնգոզերո վեպ)
  • 2015 — Prix Russophonie meilleure traduction du russe vers le français (Վոնգոզերո վեպ)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 NooSFere (ֆր.) — 1999.
  2. 2,0 2,1 2,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  3. LIBRIS — 2018.
  4.   Яна Вагнер о романе «Кто не спрятался» – триллере, где каждый боится только самого себя
  5. Ekaterina Boiko Modern Media in the Internet and its Impact on World Culture // Administrativa Consulting. — 2017. — Т. 6. — С. 163—169. — ISSN 1726-1139. — doi:10.22394/1726-1139-2017-6-163-169
  6. Яна Вагнер. 24СМИ [online]. «24smi.org», 2019, 2019 [cit. 2019-12-09]. Dostupné z: https://24smi.org/celebrity/98613-iana-vagner.html
  7.   Про секреты писательского мастерства, «Вонгозеро» и «Кто не спрятался» — Яна Вагнер [интервью]
  8.   Яна Вагнер. Буквоед. Май 2018 года.
  9. «Итоги года — 2019: лучшие российские сериалы». www.spletnik.ru. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  10. «Роман-бестселлер, апокалипсис и звездный каст: зачем смотреть сериал «Эпидемия»». The City (ռուսերեն). thecity.m24.ru. 2019 թ․ նոյեմբերի 23. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  11. Сергей ЕФИМОВ | Сайт «Комсомольской правды» (2019 թ․ դեկտեմբերի 18). ««Эпидемия» прекращалась временно: 5 лучших российских сериалов 2019 года» (ռուսերեն). KP.RU - сайт «Комсомольской правды». Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  12. Наталья Пронина. «Яна Вагнер: «Мы все живем внутри драмы»» (ռուսերեն). finparty.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 19-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 29-ին.
  13. «Яна Вагнер». www.goodreads.com. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 29-ին.
  14. Галина Юзефович (2017 թ․ հոկտեմբերի 28). «Убийство актрисы и «Большая игра» двух империй Два увлекательных русских романа: детектив Яны Вагнер и исторический роман Андрея Геласимова». meduza.io. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  15. Сергей Оробий (2017 թ․ հոկտեմբերի 30). «Обзор книжных новинок от 30.10.17». Лиterraтура. Электронный литературный журнал. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  16. «Книги октября. Самые интересные книжные новинки. Отзывы критиков» (ռուսերեն). Литературно. 2019 թ․ հոկտեմբերի 31. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  17. Елена Макеенко (2017 թ․ հոկտեմբերի 16). «Новая русская проза: октябрь». gorky.media (ռուսերեն). «Горький». Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  18. «Литературная премия НОС». www.prokhorovfund.ru. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 29-ին.
  19. Архив — Премия 2012: Длинный список. Проснуться знаменитым! [online]. Премия «Национальный бестселлер», 2019, 2012 [cit. 2019-12-09]. Dostupné z: http://www.natsbest.ru/award/2012/nominateds/large/
  20. Архив — Премия 2014: Длинный список. Проснуться знаменитым! [online]. Премия «Национальный бестселлер», 2019, 2014 [cit. 2019-12-09]. Dostupné z: http://www.natsbest.ru/award/2014/nominateds/large/
  21. Архив — Премия 2018: Длинный список. Проснуться знаменитым! [online]. Премия «Национальный бестселлер», 2019, 2018 [cit. 2019-12-09]. Dostupné z: http://www.natsbest.ru/award/2018/nominateds/large/
  22. ПРОИЗВЕДЕНИЯ «ДЛИННОГО СПИСКА» ВОЙДУТ В ИСТОРИЮ ЛИТЕРАТУРЫ. Национальная литературная премия «Большая книга» [online]. «Центр поддержки отечественной словесности», 2018 [cit. 2019-11-28]. Dostupné z: http://www.bigbook.ru/news/detail.php?ID=29674
  23. Объявлен длинный список премии «Ясная Поляна.» Литературная премия «Ясная Поляна» [online]. Литературная премия «Ясная Поляна», 2019, 2018 [cit. 2019-11-28]. Dostupné z: http://www.yppremia.ru/novosti/obyavlen_dlinnyy_spisok_premii/
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յանա Վագներ» հոդվածին։