Մուհամետ Աբլեև
Մուհամետ Աբլեև, (թաթ.՝ Мөхәммәт Шәриф улы Әблиев, հուլիսի 15, 1900, Կամսկո-Ուստինսկի շրջան, Թաթարստանի Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն - 1941), խորհրդային թաթար գրող, արձակագիր, դրամատուրգ։
Մուհամետ Աբլեև թաթ.՝ Мөхәммәт Шәриф улы Әблиев | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հուլիսի 15, 1900 |
| Ծննդավայր | Կամսկո-Ուստինսկի շրջան, Թաթարստանի Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն |
| Վախճանվել է | 1941 |
| Մասնագիտություն | գրող |
| Լեզու | թաթարերեն |
| Կրթություն | Մոսկվայի Լենինի անվան ռազմաքաղաքական ակադեմիա |
Կենսագրություն խմբագրել
Մուհամետ Աբլեևը ծնվել է 1900 թվականի հուլիսի 15-ին Դանիշևո գյուղում (այժմ` Թաթարստանի Կամսկո-Ուստինսկի շրջան), աղքատ գյուղական ընտանիքում։ Զբաղվել է բատրակությամբ։ 1915 թվականին մեկնել է Կազան` աշխատելու։ Հոկտեմբերյան հեղափոխության ժամանակ աշխատել է գործարանում` որպես որմնադիր։
1918 թվականին կամավոր կերպով միացել է պարենավորման ջոկատին։ 1919 թվականին աշխատել է ջուլհակի գործարանում` մանելու հաստոցի վրա։ Արևելյան ժողովուրդների կազանյան կուսակցական դպրոցն ավարտելուց հետո աշխատել է նույն գործարանում` որպես երիտասարդ աշխատողների ղեկավար։ 1921 թվականին միացել է Բանվորա-գյուղացիական Կարմիր բանակին, Միջին Ասիայում մասնակցել է բասմաչության դեմ պայքարին։ 1921 թվականից եղել է Կոմունիստական կուսակցության անդամ։ 1926 թվականին ավարտել է Կազանի միավորյալ թաթար-բաշկիրական ռազմա-արդյունաբերական դպրոցը, նշանակվել է թաթարական հրաձգային զորագնդի 1-ին դասակի հրամանատար[1]։ 1928 թվականին Մոսկվայում ավարտել է ռազմա-արդյունաբերական դասընթացներ։ 1931-1932 թվականներին մասնակցել է բասմաչների դեմ տարվող ռազմական գործողություններին։ 1936 թվականին ավարտել է Լենինգրադի ռազմա-քաղաքական ակադեմիան։ Վերադառնալով Կազան` ծառայել է որպես քարոզչության հրահանգիչ, հետագայում դարձել է զորագնդի զինվորական կոմիսար։ Մասնակցել է Խորհրդա-ֆիննական պատերազմին։ Մահացել է 1941 թվականին, Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ[1]։
Ստեղծագործություններ խմբագրել
Մուհամետ Աբլեևի առավել հայտնի ստեղծագործություններից է 1929 թվականին գրված «Шәмсекамәр» դրաման։ Այս ստեծագործության մեջ հեղինակը ձգտում է բացահայտել ճորտատիրական իրավունքի վերացումից հետո գյուղացիների ու կալվածատերերի միջև ծագած դասային խնդիրները։ Նրա առաջին պատմվածքը եղել է «Минем дустым сугышта» («Իմ ընկերը մարտում»), որը հրապարակել է 1922 թվականին։ 1928 թվականին գրել է «Итекче кызы» («Կոշկակարի աղջիկը») պատմվածքը։ 1939 թվականին դարձել է ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Аблеев Мухамет Шарифович Արխիվացված 2017-02-10 Wayback Machine // Гиниятуллина А. К. Писатели Советского Татарстана: биобиблиогр. справочник. — Казань: Татарское книжное издательство. — 1970. — 511 с.
Գրականություն խմբագրել
- Татарский энциклопедический словарь. — Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 1999. — 703 с., илл. ISBN 0-9530650-3-0
- Татарский энциклопедический словарь (на татарском языке) / Гл. ред. М. Х. Хасанов; Отв. ред. Г. С. Сабирзянов. — Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 2002. — 830 с.: ил. ISBN 5-902375-01-0
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- «Мөхәммәт Әблиев» (թաթարերեն). kitap.net.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 14-ին.