Մորդովիայի հանրապետական միացյալ գավառագիտական թանգարան

Մորդովիայի Ի. Դ. Վորոնինի անվան հանրապետական միացյալ գավառագիտական թանգարան (ռուս.՝ Мордо́вский республика́нский объединённый краеве́дческий музе́й и́мени И. Д. Воро́нина), գավառագիտական թանգարան Սարանսկում։ Մորդովիայի Հանրապետության մշակութային ամենահին հաստատություններից մեկն է։

Մորդովիայի հանրապետական միացյալ գավառագիտական թանգարան
Տեսակ	թանգարան և տեսարժան վայր
Երկիր	Ռուսաստան
Տեղագրություն	Սարանսկ
Վայր	Մորդովիա և Սարանսկ
Հիմնադրվել է	նոյեմբերի 29, 1918
Կայք	mrkm.ru

Պատմություն

Հիմնադրվել է 1918 թվականի նոյեմբերի 29-ին ժողովրական կրթության գավառագիտական վարչության հրամանով քաղաքային մտավորականության խմբի նախաձեռնությամբ։ Թանգարանի զարգացմանն ակտիվորեն նպաստել է «Հայրենի երկրի ուսումնասիրությունների միությունը», որը Յակով Պետրովիչ Նարովչատսկու գլխավորությամբ համախմբել էր մոտ հարյուր գավառագետների։ Թանգարանային ֆոնդերի հավաքագրման համար որոշ ժամանակ պահանջվեց։ Առաջին այցելուների համար թանգարանը բացվեց 1919 թվականի հունիսի 15-ին։ Այն ժամանակ կոչվում էր «Սարանսկի հայրենիքի երկրամասի գավառական թանգարան»։

Ի սկզբանե թանգարանը գտնվում էր քաղքենի Ն. Պ. Վետչինկինի Պենզայի փողոցի (այժմ՝ Ռաբոչայա փողոց) տանը, 1920 թվականին տեղափոխվել է տան նախկին քաղաքապետ Մ. Գ. Նիկիտինի Իլինսկի փողոցի (այժմ՝ Բոլշևիկյան փողոց) վրա գտնվող տունը, 1925 թվականին՝ Կ. Մարքսի փողոցի (այժմ՝ Լև Տոլստոյի փողոց) վրա գտնվող նախկին տանը, 1928 թվականին՝ Վլադիմիրսկի եկեղեցու Պետրոպավլովյան վանքի նախկին շենքում։ 1935 թվականից թանգարանը գտնվում է Մոսկովյան փողոցում, նախկին երեք Սրբերի եկեղեցու (18-րդ դարի ճարտարապետական հուշարձան) նախկին շենքում։

Մորդովիայի Հանրապետության կառավարության 2005 թվականի օգոստոսի 8-ի որոշմամբ թանգարանը կոչվել է գրականագետ, գրող, հասարակական գործիչ, Ռուսաստանի և Մորդովիայի մշակույթի վաստակավոր գործիչ, Մորդովիայում գիտական գավառագիտության հիմնադիր Իվան Դմիտրիևիչ Վորոնինի անունով, ով զգալի ներդրում է ունեցել Մորդովիայի պատմության և մշակույթի ուսումնասիրության գործում։

2001 թվականին Մորդովիայի Ի. Դ. Վորոնինի անվան հանրապետական միացյալ գավառագիտական թանգարանն ընդգրկվել է Մորդովիայի հանրապետության առավել արժեքավոր մշակութային ժառանգությունների ցանկում։

Թանգարանի ֆոնդեր և ցուցադրություն

Գավառագիտական թանգարանի ֆոնդերում պահվում են ավելի քան 200 հազար ցուցանմուշներ, այդ թվում՝ կենցաղային իրեր, գործիքներ, զենքեր, ազգային հագուստ, դեկորատիվ-կիրառական արվեստի նմուշներ, հին գրքեր և պատմական փաստաթղթեր, դրամագիտական հավաքածու, ինչպես նաև հնէաբանական, բուսաբանական, միջատաբանական հավաքածուներ, լցոնված կենդանիներ և թռչուններ, որոնք բնակեցվել են Մորդովիայի տարածքում։

Թանգարանի մշտական ցուցադրությունը ներառում է երեք բաժին`պատմական բաժին (Մորդովիայի պատմություն մինչև 1917 թ.), Ժամանակակից պատմություն (1917 թվականից մինչև մեր օրեր) և Մորդովիայի բնության բաժինը։ Բացի այդ, գործում է ցուցասրահ։

Թանգարանն իրականացնում է ակտիվ հետազոտական և հրատարակչական գործունեություն, ինչպես նաև Մորդովիայի Հանրապետության բոլոր թանգարանների համար համարվում է գիտական և մեթոդաբանական կենտրոն։

Թանգարանի մասնաճյուղեր

Թանգարանը մասնաճյուղեր ունի հանրապետության մարզերում՝

• Արդատովսկի շրջանի գավառագիտական թանգարան
• Դուբենսկի գավառագիտական թանգարան
• Ինսարսկի պատմա-գավառագիտական թանգարան
• Կովիլկինսկի գավառագիտական թանգարան
• Ռուզաևսկի գավառագիտական թանգարան
• Տեմնիկովսկի Ֆ. Ֆ. Ուշակովի անվան պատմա-գավառագիտական թանգարան
• Տեմնիկովի Լ. Ի. Վոինովի անվան տուն-թանգարան
• Տորբեևո Մ. Պ. Դևյատաևի տուն-թանգարան
• Չամզինսկի գավառագիտական թանգարան

Գրականություն

• Всё о Мордовии: Энциклопедический справочник / сост. Н. С. Крутов, Е. М. Голубчик, С. С. Маркова. - Саранск: Мордов. кн. изд-во, 2005. - С. 745-746. - ISBN 5-7595-1662-0.
• Школьные уроки по теме «История политических репрессий и сопротивления несвободе в СССР»: Из опыта работы учителей Республики Мордовия. Вып. 2 / Авт.-сост.: А. В. Рогозин; МО РМ; МРИО. - Саранск, 2007. - 80 с.

Արտաքին հղումներ

• Веб-сайт Мордовского республиканского объединенного краеведческого музя им. И. Д. Воронина
• информация о музее на сайте «Саранск Online»

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մորդովիայի հանրապետական միացյալ գավառագիտական թանգարան» հոդվածին։