Մոսկվայի պետական համալսարանի գիտական գրադարան
Լոմոնոսովի անվան Մոսկվայի պետական համալսարանի գիտական գրադարան (ռուս.՝ Научная библиотека Московского государственного университета имени М. В. Ломоносова), համընդհանուր գրադարան Մոսկվայի պետական համալսարանում։ Մոսկվայի համալսարանի գրադարանը Ռուսաստանի ամենահին հանրային գրադարանն է, որը հիմնադրվել է 1755 թվականին։ Ֆոնդերը ներառում են ավելի քան 10 միլիոն օրինակ։ Հանդիսանում է Ռուսաստանում տպագրված տպագրության պարտադիր կրկնօրինակի ստացողը։
 | |
| Երկիր | Ռուսաստան |
|---|---|
| Տեսակ | գիտական գրադարան |
| Հիմնվել է | 1775 թվական |
| Անվանված է | Մաքսիմ Գորկի |
| Այլ տվյալներ | |
| Բյուջե | 10 միլիոն |
| Տնօրեն | Վյաչեսլավ Վիկտորովիչ Մոսյագին |
| Կայք | nbmgu.ru |
Հանդիսանում է Ռուսաստանում թողարկված տպագրական հրատարակությունների կրկնօրինակների ստացողը։ Հիմնադրամի միջոցներով են պահպանվում ազգային գիտության և ականավոր գործիչների, համալսարանական դասախոսների ավելի քան 50 անձնական գրադարաններ։ Գրադարանի կառույցում է գտնվում ՄՊՀ-ի հիմնարար գրադարանը և ֆակուլտետները սպասարկող բաժինները։
Պատմություն խմբագրել
Գրադարանը և համալսարանը հիմնվել են միաժամանակ 1755 թվականին։ 1759 թվականից նա ստացել է Մոսկվայի տպարաններում առկա բոլոր գրքերի պատճենները։
Գրադարանը և համալսարանի բոլոր գիտական գրասենյակներն ու լաբորատորիաները գտնվում էին Հարության դարպասի մոտ գտնվող տան մեջ։ Սկզբում գրադարանը չուներ իր սեփական տարածքը։ Երբեմն դասախոսություններ են կատարվել այնտեղ, այն նաև ծառայել է որպես թանգարան։ Մոսկվայի համալսարանին նվիրաբերված «բոլոր թանկարժեք նվերներն ու ձեռքբերումները» գտնվում են այնտեղ, այն նաև պարունակում է ֆիզիկայի աշխատասենյակի գործիքներ և սարքավորումներ։ 1770 թվականին գրադարանը ունեցել է իր սեփական տարածքը։
Գրադարանի բացումից մինչև Ռումյանցևի թանգարանի բացումը (1861 թ.) Մոսկվայի համալսարանի գրադարանը Մոսկվայի միակ հանրային գրադարանն էր, որը բաց էր բոլոր «ընթերցողների սիրահարների» համար։
Սկզբում գրադարանի աշխատակիցներն էին գրադարանավարը, տնօրենը (սովորաբար նշանակվում է համալսարանի դասախոսների շարքից), երկրորդ գրադարանավարը (մագիստրոսների շարքերից) և կուստոսը (ուսանողների շարքից)։ Առաջին «ավագ գրադարանավարը» գրող Մ. Մ. Խերասկովն էր, որը համալսարանի դասախոս էր նշանակել Ի. Ի. Շուվալովին գրադարանին հետևելու և համալսարանի տպարանին ուղղորդելու համար։
1812 թվականի հրդեհը այրել էր գրեթե ամբողջ գրադարանը (ավելի քան 20 հազար հատոր), ավերվել էր համալսարանի մասնաշենքը և ուսումնական գրադարանը ամբողջովին խարխլվել էր։ Մնացել է գրքերի միայն մի փոքր մասը. ամենից հազվագյուտ հանդիպող գրքերի 51 օրինակ և 1812 թվականի օգոստոսի վերջին ուղարկված Նիժնի Նովգորոդի համալսարանի ուղարկած 12 հնագույն ձեռագրերը։ Ռուսաստանի 1812 թվականի Հայրենական պատերազմի ավարտից հետո գիտական խորհուրդը որոշում կայացրեց հանրությանը դիմել՝ «գրքերի հնարավոր նվիրատվության, կամ այլ կերպ ասած, վաղաժամկետ վերականգնելու համար», որը հրատարակվել է «Մոսկովսկի վեդոմոստի» թերթում հրապարակված «Բոլոր կրթության սիրահարներին» կոչով (12.7.1813)[1]:
1813 թվականին սկսվեց գրադարանի վերականգնումը։ 1822 թվականից մինչև 1832 թվականը գրադարանի տնօրենն էր Ֆ. Ֆ. Ռեյսը։ Նա ստեղծել է այբբենական և համակարգված գրացուցակ։ Գրադարանն առայժմ օգտագործում է Ռեյսի կողմից մշակված գրադարանային դասակարգումը։ 1901 թվականին բացվեց Մոխովոյի փողոցի Հիմնարար գրադարանի առանձին շենքը։
2005 թվականին Լոմոնոսովի պողոտայի 27 հասցեում բացվեց ՄՊՀ-ի նոր գրադարանը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Зайцева Е. А. БИБЛИОТЕКА Московского университета // Императорский Московский университет: 1755—1917 : энциклопедический словарь. — М.: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН), 2010. — С. 67-74. — ISBN 978-5-8243-1429-8.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Официальный сайт НБ МГУ
- Интерактивная панорама здания Фундаментальной библиотеки МГУ(չաշխատող հղում)
- Ревзин Г. (24.1.2013). «Глубокоуважаемый стул. Как у МГУ спёрли библиотеку». Русская жизнь. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 8-ին.