Հազազ
| Հազազ | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Lycium ferocissimum | ||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
| Lycium
L., 1753
|
||||||||||||
| Հայերեն տարանուններ | ||||||||||||
Մոռամբ |
||||||||||||
| Հոմանիշներ | ||||||||||||
| Տիպիկ ներկայացուցիչներ | ||||||||||||
|
Մոռամբ (լատին․՝ Lycium), արաբերեն և թուրքերեն-Հազազ, մորմազգիների ընտանիքի բազմամյա փշոտ թփերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 150 (այլ տվյալներով՝ 100), Հայաստանում՝ 4 տեսակ։
Կենսաբանական նկարագիր խմբագրել
Ցողունի բարձրությունը մինչև 2, 5 մ է, կեղևը՝ սպիտակ, ճյուղերը՝ փռված։ Տերևները թխակապույտ են, պարզ, ամբողջաեզր, հերթադիր, հակադիր՝ հաճախ հավաքված փնջերով։ Ծաղիկները ծոցային են, փնջերով կամ մեկական, վարդագույն, կարմիր, մանուշակագույն։ Ծաղկում է ապրիլ-օգոստոսին։ Պտուղը երկբուն, բազմասերմ, սև կամ կարմիր հատապտուղ է։ Սերմերը գորշադեղնավուն են, կլորավուն, երիկամաձև։ Որոշ տեսակներ դեղաբույսեր են. պարունակում են թթուներ, յուղեր և այլն։
Տարածվածություն խմբագրել
Հայտնի է մոտ 150 (այլ տվյալներով՝ 100)։
Հայաստան խմբագրել
Հայաստանում տարածված է հազազի չորս տեսակ։ Դրանք են՝
- Մոռամբ սեղմված (L. depressum),
- Մոռամբ անատոլիական (L. anatolicum),
- Մոռամբ ռուսական (L. ruthenicum)
- Մոռամբ բարբարոսական (L. barbarum)։
Հանդիպում է Տավուշի և Սյունիքի մարզերի ստորին լեռնային գոտիներում։ Աճում է չոր, քարքարոտ լանջերին, աղուտներում, գետափերին։ Անատոլիական հազազ հանդիպում է Սյունիքի մարգում (Ագարակ ք-ի շրջակայքում)։ Աճում է քարքարոտ լանջերին, ճամփեզրերին, ջրանցքների երկարությամբ, գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։
Տեսակներ խմբագրել
- Lycium acutifolium
- Lycium afrum
- Lycium ameghinoi
- Lycium amoenum
- Lycium andersonii
- Lycium arenicola
- Lycium australe F.Muell.
- Lycium barbarum &
- Lycium bosciifolium
- Lycium berlandieri Dunal
- Lycium brevipes – Baja desert-thorn
- Lycium californicum
- Lycium carolinianum Walter –
- Lycium chilense Bertero
- Lycium chinense – Chinese teaplant,
- Lycium cinereum
- Lycium cooperi – peachthorn, Cooper's wolfberry
- Lycium decumbens
- Lycium depressum Stocks
- Lycium eenii
- Lycium europaeum L. (syn. L. intricatum) –
- Lycium exsertum A.Gray –
- Lycium ferocissimum
- Lycium fremontii
- Lycium gariepense
- Lycium grandicalyx
- Lycium hassei
- Lycium horridum
- Lycium hirsutum
- Lycium macrodon A.Gray – desert wolfberry
- Lycium mascarenense A.M. Venter & A.J. Scott (syn. L. tenue var. sieberi)
- Lycium nodosum
- Lycium oxycarpum Dunal
- Lycium pallidum Miers –
- Lycium parishii – Parish's desert-thorn
- Lycium pilifolium
- Lycium puberulum
- Lycium pumilum
- Lycium ruthenicum Murray
- Lycium sandwicense A.Gray –
- Lycium schizocalyx
- Lycium schweinfurthii
- Lycium shawii Roem. & Schult. –
- Lycium shockleyi
- Lycium sokotranum
- Lycium strandveldense
- Lycium tenue L.
- Lycium tenuispinosum
- Lycium tetrandrum
- Lycium texanum –
- Lycium torreyi –
- Lycium tweedianum –
- Lycium villosum
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Dharmananda, Subhuti (1997)։ Lycium Fruit Արխիվացված 2005-10-25 Wayback Machine. Retrieved 2007-OCT-17.
- Gross, Paul M. (2007)։ Goji: What It Is … and Isn’t Արխիվացված 2008-06-27 Wayback Machine. Version of 2007-09-04. Retrieved 2007-OCT-17.
- Gross, Paul M.; Zhang, Xiaoping & Zhang, Richard (2006). Wolfberry: Nature’s Bounty of Nutrition & Health. BookSurge Publishing, Charleston, South Carolina, United States. ISBN 1-4196-2048-7
- Hitchcock, Charles Leo (1932)։ A Monographic Study of the Genus Lycium of the Western Hemisphere. Annals of the Missouri Botanical Garden 19(2/3)։ 179—348 + 350—366.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Project Lycieae Homepage Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հազազ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հազազ» հոդվածին։ |