Մոխա
Մոխա (Մուխա) (արաբ․՝ المخا; անգլ.՝ al-Mocha), եմենական նավահանգստային քաղաք է Կարմիր ծովի ափին։ Անվանվել է ի պատիվ «Մոկկա» սուրճի տեսակի։
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Մոխա | ||
| արաբ․՝ المخا | ||
 | ||
| Երկիր |  Եմեն | |
| ԲԾՄ | 13 մետր | |
| Բնակչություն | ▲14 562 մարդ (2005) | |
| Ժամային գոտի | UTC+3 | |
| ||
Տեղակայված է Բաբ էլ-Մանդեբի նեղուցից 74 կմ հյուսիս՝ ընդարձակ նավահանգստով, պաշտպանված է երկու ամրոցներով։ Ունի 14-ից 15 հազար բնակիչ։ Առաջ այստեղից արտահանում էին սուրճի լավագույն տեսակը, հիմա կարևորությունը ընկել է։
Նավահանգիստը և սուրճը խմբագրել
Քաղաք-նավահանգիստ Մոխան հայտնի է նրանով, որ Եմենի սուրճի արտահանման հիմնական շուկան ու նավահանգիստն է՝ XV դարից մինչև XVII դար։ Նույնիսկ սուրճի նոր աղբյուրներ հայտնաբերելուց հետո, «Mocha» սուրճի հատիկները (նաև անվանում են Սանանայի կամ «Mocha» Սանանի, այսինքն՝ Սանաայից) շարունակվում են արժևորվել իրենց հատուկ համի շնորհիվ և մնում են այդպիսին մինչև մեր օրեր։
Ճանապարհորդ Ջերոնիմո Լոբոյի անունով, ով 1625 թվականին քայլել է Կարմիր ծովի նավահանգստով, Մոխան նախկինում ուներ «սահմանափակ համբավ և առևտուր», բայց «Արաբական թերակղզում թուրքերի իշխանության գալու հետևանքով այն դարձել է տարածքի գլխավոր քաղաքը, գտնվում էր թուրքական տիրապետության տակ, թեև այդ փաշայի բնակության վայրը չէր, որը գտնվում էր երկու օր հեռավորության վրա դեպի Սանա քաղաքի խորքերը»[1]։ Լոբոն ավելացնում է, որ նրա նշանակությունը որպես նավահանգիստ հաստատվել է Օսմանյան օրենքներով, սահմանված էր, որ բոլոր նավերը, որոնք մուտք էին գործում Կարմիր ծով, պետք է մտնեին «Մոխա» նավահանգիստ և վճարեին իրենց բեռի տուրքը։
Ռեմեդիուս Պրուտսկին (անգլ.՝ Remedius Prutky) Մոխայով անցնելիս 1752 թվականին հայտնաբերել է, որ քաղաքը նման էր «մարգարե Մուհամեդի օթևանատանը, որը նման էր հսկայական բազմաբնակարան բլոկի, կառուցված էր բազմաթիվ առանձին սենյակներից, որտեղ բնակավայր վարձակալվում էր բոլոր անծանոթների համար՝ առանց խտրականության, հաշվի չէին առնում կրոնը կամ ռասան»։ «Նա նաև հայտնաբերել է եվրոպական նավերի նավահանգիստ՝ երեք ֆրանսիական, չորս անգլիական, երկու հոլանդական և մեկ պորտուգալական»[2]։
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Մոխան 1900–1910 թթ -
Մզկիթ -
Եվրոպական գործարաններ Մոլայում՝ XVII դար -
XVIII դարի ֆրանսիական ծրագիր՝ Մոխա, Եմեն։ Սոմալիի, հրեական և եվրոպական թաղամասերը գտնվում են միջնաբերդի սահմաններից դուրս։ -
Թուրք նահանգապետի վիլլան, XIX դարի վերջ
.jpg)
.jpg)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Donald M. Lockhart, translator, The Itinerário of Jerónimo Lobo (London: Hakluyt Society, 1984), p.88
- ↑ J.H. Arrowsmith-Brown, translator and editor, Prutky’s Travels to Ethiopia and Other Countries (London: Hakluyt Society, 1991), pp.363f
Գրականություն խմբագրել
- «Мокка». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Густерин П. В. Йеменская Республика и её города. М.։ Международные отношения, 2006.