Միրնի (անտարկտիկական գիտակայան)
Միրնի, գիտակայան (1956-1972) և խորհրդային անտարկտիկական արշավախմբի գլխավոր նյութատեխնիկական բազան մինչև 1971 թվականը։ Գտնվում է հարավային լայնության 66°33՛ և արևելյան երկայնության 93°01՛-ի միջև, մայրցամաքային սառույցի և ծովի մակարդակից 35 մ բարձրության ժայռի վրա[2] (Դևիսի ծովի «Բերեգ Պրավդը» ափին[3]), Թագուհի Մերիի Երկիր տարածքում[4]։ Հիմնադրվել է Միջազգային երկրաֆիզիկական տարվա կապակցությամբ։ Միրնիում կառուցվել են 20 հիմնական շենք, մագնիսական, սեյսմիկ և օդերևույթաբանական հատուկ տաղավարներ, երկրաֆիզիկական, երկրաբանական, սառցադաշտաբանական, աէրոլուսանկարչական , ծանրաչափական և այլ լաբորատորիաներ, Մոսկվայի հետ ուղիղ կապ ունեցող ռադիոկայան։ Դիտակայանը «Միրնի» է կոչվել ռուսական «Միրնի» եռակայմ առագաստանավի անունով։
| Միրնի | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | Անտարկտիկական բևեռային գիտակայաններ |
| Մայրցամաք | Անտարկտիդա |
| Երկիր |  ԽՍՀՄ |
| Վարչատարածք | Անտարկտիկայի համաձայնագրի տարածք[1] |
| ԲԾՄ | 37 մետր և 6 մետր |
| Ձևավորում | փետրվարի 13, 1956 |
 | |
 | |
Անվանում խմբագրել
Հիմնադրվել է 1956 թվականին՝ Միջազգային երկրաֆիզիկական տարվա անցկացման առիթով և կոչվել է Մ․ Պ․ Լազարևի և Ֆ․ Ֆ․ Բելինսհաուզենի 1819-1821 թվականին, ռուսական անտարկտիկական արշավախմբի «Միրնի» եռակայմ առագաստանավի անունով[5]։
Պատմություն խմբագրել
1956 թվականի հունվարի 5-ին Խորհրդային Անտարկտիկայի 1-ին արշավախմբի «Օբ» նավը (Միխայիլ Սոմովի գլխավորությամբ) կանգ առավ Անտարկտիկայի ափերի մոտ՝ Ֆար Բեյում, սակայն այդ տարածքում կայանի կառուցման համար հարմար տեղ չկար[2][6] Հունվարի 15-ին Օբը մոտեցավ Հասուել կղզու տարածքում գտնվող ափին, որտեղ ընտրվեց շինհրապարակ։ Կայանը բացվեց 1956-ի փետրվարի 13-ին[2][7],, այդ օրը ռադիոտեխնիկ Պյոտր Ցելիշչևը կայանի վրա բարձրացրեց ԽՍՀՄ պետական դրոշը։ Սա առաջին սովետական անտարկտիկական կայանն է։ Կառուցվել է 21 շենք և օդանավակայան։ Միրնիի ժամանակակից շենքերը կառուցվել են 1971-1978 թվականներին։ Այնտեղ նույնիսկ Լենինի անվան փողոց կա։
Նկարագրություն խմբագրել
Անտարկտիկական արշավախմբի ղեկավարման բազան նախկինում տեղակայված էր Միրնիում, որտեղից վերահսկվում էին գործող բոլոր ռուսական անտարկտիկական կայանները։ Ներկայումս արշավախմբերի ղեկավարումը իրականացվում է Նովոլազարևսկայա կայարանից։ «Միրնի» կայանի ղեկավար բազմակի անգամ ընտրվել է Վլադիսլավ Գերբովիչը։
Կայանը գործում է ամբողջ տարվա ընթացքում։ 55-րդ ռուսական Անտարկտիկայի արշավախմբից առաջ, ամռանը բնակչությունը կազմում էր 160-200 մարդ, իսկ ձմռանը՝ մոտ 40-50։ Ռուսական անտարկտիկական 55-րդ արշավախմբից սկսած՝ բնակչությունը կազմում է 15–20 մարդ։
Ամենամոտ անտարկտիկական կայանը (678 կմ) Դեյվիսն է (Ավստրալիա)։
Միրնի կայանը տեղակայված է մի ելուստի վրա, որը ստացել է Միրնի թերակղզի անվանումը[8]։ Թերակղզուն մոտ՝ ծովում տեղակայված են ժայռոտ Հասվելլ կղզիների խումբը։ 1956 թ.-ի Խորհրդային Անտարկտիկայի 2-րդ արշավախումբը վերանվանեց ափամերձ մի քանի փոքր կղզիներ՝ տալով նոր անուններ՝ Զիկով և Բուրոմսկու կղզիներ։
Կայանի տարածքում տարվա մեծ մասը առկա է ֆիքսված սառույց, գոյացող ծովափի երկայնքով (պրիպայ), որի լայնությունը ձմռան ավարտին հասնում է 30-40 կմ[8]։ Ոչ վաղ անցյալում Միրնի աստղադիտարանը Անտարկտիդայում ռուսական հետազոտությունների հիմնական բազան էր։ Միրնի կայանի աստղադիտարանի կարևոր գործառույթներից մեկը, մինչև 55-րդ անտարկտիկական արշավախումբը, աջակցել Վոստոկ կայանի կյանքին, որն իրականացվում էր Միրնիից ցամաքային տրանսպորտով։ Օդերևույթաբանների խումբը, որն անընդհատ աշխատում էր կայանում, տեղեկություններ էր տրամադրում սահնակ-թրթուրային տրանսպորտային ուղևորությունների համար` Միրնի - Վոստոկ - Միրնի երթուղով, նավարկության ժամանակահատվածում մերկասառույցի և ճանապարհների բեռնափոխադրումների, ինչպես նաև մի շարք այլ գործառույթներ։ Ներկայումս ճեղքերի գոտու աճի և վտանգի մեծացման պատճառով, սահնակ - թրթուրավոր տրանսպորտային երթուղին դեպի Վոստոկ իրականացվում է Պրոգրես կայանից։
Կլիմայական պայմանները խմբագրել
Տարեկան միջին ջերմաստիճանը մոտավորապես − 11 °C է։ Առավելագույն ջերմաստիճանը + 6 °C է, նվազագույնը՝ -40 °C[3]: Կայանը բնութագրվում է ուժեղ քամիով. Տարեկան 220 օր, քամու ուժը 15 մ / վ-ից ավելի է։
 Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Միրնի (անտարկտիկական գիտակայան)ում
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | տարին |
| բացարձակ առավելագույնը (°C) | 6 | 5 | 2 | 1 | 0 | 0 | −3 | −3 | −1 | −1 | 5 | 5 | 6 |
| միջին առավելագույնը (°C) | 0,0 | −1,4 | −6,9 | −8,6 | −10,4 | −11,6 | −9,0 | −11,1 | −11,3 | −8,7 | −4,9 | −0,1 | −9,4 |
| միջին ջերմաստիճանը (°C) | −1,8 | −5,3 | −10,1 | −13,7 | −15,4 | −15,3 | −16,5 | −16,9 | −16,5 | −13,5 | −7,2 | −2,6 | −11,2 |
| միջին նվազագույնը (°C) | −7,2 | −8,1 | −13,2 | −17,8 | −21,1 | −20,6 | −22,2 | −24,8 | −22,1 | −17,2 | −10,5 | −4,9 | −12,8 |
| բացարձակ նվազագույնը (°C) | −13 | −18 | −28 | −26 | −27 | −32 | −38 | −40 | −35 | −32 | −20 | −11 | −40 |
| տեղումների քանակը (մմ) | 15 | 17 | 30 | 30 | 100 | 60 | 100 | 70 | 100 | 40 | 10 | 20 | 620 |
Հիշողություն խմբագրել
Անտարկտիկական հետազոտական կայանի անունով անվանել են.
- Միրնի ավանը՝ միկրոշրջան Լիպեցկի Խորհրդային օկրուգում։
Տես նաև խմբագրել
Պատկերասրահ խմբագրել
-
1956-ին ԽՍՀՄ փոստային նամականիշ`նվիրված Խորհրդային Անտարկտիկայի արշավախմբին,«Միրնի» կայան -
Միրնի կայանը 2007թ -
«Միրնի» կայանը բացվել է 1956 թվականին: Ռուսական փոստային նամականիշ -
Ամենագնաց 1967թ.
.jpg)
Գրականություն խմբագրել
- Саватюгин Л. М., М. А. Преображенская 3.3 Станция Мирный // Российские исследования в Антарктике. — СПб.: Гидрометеоиздат, 1999. — Т. 1 : (Первая—Двадцатая советская антарктическая экспедиция). — С. 23—32. — ISBN 5-286-01265-5
- Санин Владимир Маркович Новичок в Антарктиде. — Молодая гвардия, 1973.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ COMNAP Antarctic Facilities List — 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Михаил Орлов (2011 թ․ դեկտեմբերի 7). ««Работа в Антарктиде по-прежнему сопряжена с опасностью»». Газета.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.
- ↑ 3,0 3,1 ««Мирный»». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 4-ին.
- ↑ [gufo.me/content_geogenc/korolevy-mjeri-zemlja-44711.html Королевы Мэри Земля]
- ↑ Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան, Աշխարհագրական անունների բառարան, «Լույս», Երևան, 1987։ ISBN 5-545-00020-1
- ↑ Вячеслав Венедиктов (2006-02). «Южный форпост геополитики». Вокруг света, №2 (2785). Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.
- ↑ Мирный // Словарь современных географических названий / Рус. геогр. о-во. Моск. центр; Под общ. ред. акад. В.М. Котлякова. — Екатеринбург: У-Фактория, 2006.
- ↑ 8,0 8,1 Саватюгин, Преображенская, 1999
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 606)։ 
|
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- «Ռուսական կայանները Անտարկտիդայի քարտեզում». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Միրնի (անտարկտիկական գիտակայան)» հոդվածին։ |