Միսս Բեյքեր
Միսս Բեյքեր (անգլ.՝ Miss Baker, 1957, Իկիտոս, Պերու - նոյեմբերի 29, 1984, ԱՄՆ), էգ սկյուռակապիկ, որը Էյբլ (անգլ.՝ Able) էգ ռեզուս մակակի հետ տիեզերք է արձակվել Կանավերալի հրվանդանից 1959 թվականի մայիսի 28-ին[1]։ Սրանք առաջին կապիկներն էին, որոնք տիեզերք թռչելուց հետո վերադարձել են Երկիր։
| Միսս Բեյքեր | |
|---|---|
 Միսս Բեյքերը կրող հրթիռի մոդելով | |
| Տեսակ | առանձնյակ |
| Ծնվել է | 1957 |
| Ծննդավայր | Իկիտոս, Պերու |
| Սատկել է | նոյեմբերի 29, 1984 |
| Սատկելու վայր | ԱՄՆ |
| Թաղվել է | U.S. Space & Rocket Center |
 Miss Baker Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Միսս Բեյքեր սկյուռակապիկը և Էյբլ ռեզուս մակակը տիեզերք են ուղարկվել Կանավերալի հրվանդանից 1959 թվականի մայիսի 28-ին։ Կապիկները բարեհաջող վայրէջք են կատարել։ Թռիչքը ենթաուղեծրային էր, և նրանք դարձել են առաջին կապիկները, որոնք տիեզերքից վերադարձել են Երկիր։ Էյբլը սատկել է վայրէջքից անմիջապես հետո, երբ բժիշկները նրա մարմնից հեռացրել են ներընտելացված տվիչները․ նա չի դիմացել անզգայացմանը։
Բեյքերը մինչև 1971 թվականն ապրել է Ֆլորիդայի ռազմածովային օդատիեզերական բժշկական կենտրոնում (անգլ.՝ Naval Aerospace Medical Center, Պենսակոլա)[2], այնուհետև՝ Ամերիկյան հրթիռատիեզերական կենտրոնում (Հանթսվիլ, Ալաբամա), որտեղ նա զվարճացրել է թանգարանի այցելուներին և դպրոցականներից օրական ստացել է 100-150 նամակ[3][4]։ Բեյքերն ապրել է մինչև 1984 թվականը և սատկել 27 տարեկանում[5][6][7]։
Ճանաչում խմբագրել
Միսս Բեյքերը հայտնվել է Life ամսագրի 1959 թվականի հունիսի 15-ի համարի շապիկին։ 1962 թվականին կայացել է պսակադրության արարողություն, և միսս Բեյքերը դարձել է Մեծ Ջորջ անունով պրիմատի կինը[8]։ Մեծ Ջորջը սատկել է 1979 թվականի հունվարի 8-ին։ Դրանից երեք ամիս անց Միսս Բեյքերը դարձել է Նորման անունով պրիմատի կինը։ Միսս Բեյքերը հրաժարվել է սպիտակ հարսանեկան զգեստ հագնելուց՝ պատռելով այն[9][10]։
Տիեզերական թռիչքի 25-ամյակի տոնակատարության շրջանակներում Բեյքերին հյուրասիրել են նրա սիրելի ուտելիքները՝ ելակ, բանանով ժելատին, հազարավոր մարդկանցից նա ստացել է երկար տարիների կյանքի մաղթանքներ[11]։
Բեյքերն ապրել է շատ երկար և սատկել երիկամների անբավարարությունից։ Թռիչքից նույնիսկ կես դար անց երախտապարտ երկրպագուները ծաղիկների փոխարեն նրա տապանաքարի վրա բանան են դնում[5][12]։
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Միսս Բեյքերը սպասում է հրթիռի մեկնարկին -
Միսս Բեյքերին տիեզերք հասցրած «Jupiter AM-18» հրթիռը պատրաստ է մեկնարկի -
Միսս Բեյքերն ու Էյբլ կապիկը վայրէջքից հետո «Կայովա» ավիակրի վրա -
Միսս Բեյքերը՝ ASPCA-ի պատվոգրով -
Նշվում է Միսս Բեյքերի ծննդյան տարեդարձը
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Miss Baker». Find a Grave. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
- ↑ «Little Miss Baker Back in Spotlight». Tuscaloosa News. 1982 թ․ մայիսի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
- ↑ Greenfieldboyce, Neil (2009 թ․ մայիսի 28). «After 50 Years, Space Monkeys Not Forgotten». Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
- ↑ 20th Anniversary U.S. Space and Rocket Center. — USSRC, 1990.
- ↑ 5,0 5,1 «NASA marks 50th anniversary of monkeys Able and Miss Baker in space». The Huntsville Times. 2009 թ․ մայիսի 28. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
- ↑ «Space Monkey Marks Birthday». Tuscaloosa News. 1977 թ․ հունիսի 30. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
- ↑ «Memorial Set for Miss Baker». (Florence/Sheffield/Tuscumbia/Muscle Shoals) Times Daily. 1984 թ․ դեկտեմբերի 2. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
- ↑ Windham, Kathryn Tucker Alabama, One Big Front Porch. — NewSouth Books, 2007. — С. 168.
- ↑ Burgess, Colin Animals in Space: From Research Rockets to the Space Shuttle. — С. 134—141.
- ↑ «Monkeys Wed at Huntsville». Rome (Georgia, U.S.) News-Tribune. 1979 թ․ ապրիլի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
- ↑ «Miss Baker A-OK». (Florence/Sheffield/Tuscumbia/Muscle Shoals) Times Daily. 1984 թ․ մայիսի 29. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
- ↑ «After 50 Years, Space Monkeys Not Forgotten». National Public Radio. 2009 թ․ մայիսի 28. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 21-ին.(անգլերեն)