Կարմիր խաչի և կարմիր մահիկի միջազգային շարժում, տարբեր երկրներում ՝ կամավոր ընկերություններ, որոնք պատերազմի ժամանակ կազմակերպում են օգնություն ռազմագերիներին, վիրավոր և հիվանդ ռազմիկներին, պատերազմական գործողություններում չներգրավված անձանց (ոչ-կոմբատանտներ), իսկ խաղաղ պայմաններում՝ բնական աղետներից տուժածներին և վարակիչ հիվանդություններով տառապողներին։ Ադրբեջանում, Թուրքմենստանում, Ուզբեկստանում, Տաջիկստանում, Աֆղանստանում, Թուրքիայում, Իրանում, Պակիստանում և մի քանի այլ երկրում կոչվում է «Կարմիր մահիկ», Իսրայելում՝ «Դավիթի Կարմիր աստղ» կամ «Կարմիր բյուրեղ» (երկրից դուրս առաքելություն իրականացնելու դեպքում)։
1863 թվականին Շվեյցարիայում ստեղծվել է «Հիվանդ ու վիրավոր մարտիկների խնամատարության կոմիտե»։ Հաջորդ տարուց սկսած կազմակերպվել են «Կարմիր խաչի» ազգային ընկերություններ, հետագայում հիմնադրվել է միջազգային «Կարմիր խաչ», ստեղծվել նրա միջազգային կոմիտե։ 1965-ի կանոնադրությամբ՝ միջազգային «Կարմիր խաչի» գերագույն օրգանը կոնֆերանսն է, որը գումարվում է չորս տարին մեկ, իսկ կոնֆերանսների միջև ընկած ժամանակաշրջանում՝ մշտական հանձնաժողովը։ Հայկական Կարմիր Խաչի ընկերությունը հիմնադրվել է 1921 թվականին։ Քաղաքներում ու խոշոր բնակավայրերում կազմակերպել է մասնաճյուղեր, կապ հաստատել հայկական գաղութների հետ։ Հիմնել է տրոպիկական կայաններ, ամբուլատորիաներ, վեներական հիվանդներին օգնող բուժկետեր, առաջին օգնության բուժակային ու բժշկական կետեր։ Կազմակերպել է բժշկական ջոկատներ և ուղարկել շրջանները՝ բծավոր տիֆի, տրախոմայի, վեներական հիվանդությունների դեմ պայքարելու։ Բացել է հիվանդանոցներ, ծննդատներ, երկրաշարժի ժամանակ օգնել տուժածներին։
Bennett, Angela. The Geneva Convention: The Hidden Origins of the Red Cross. Sutton Publishing, Gloucestershire, England, 2005. 0-7509-4147-2
Boissier, Pierre. History of the International Committee of the Red Cross. Volume I: From Solferino to Tsushima. Henry Dunant Institute, Geneva, 1985. 2-88044-012-2
Bugnion, François. The International Committee of the Red Cross and the Protection of War Victims. ICRC & Macmillan (ref. 0503), Geneva, 2003. 0-333-74771-2
Dunant, Henry. A Memory of Solferino. ICRC, Geneva 1986. 2-88145-006-7
Durand, André. History of the International Committee of the Red Cross. Volume II: From Sarajevo to Hiroshima. Henry Dunant Institute, Geneva, 1984. 2-88044-009-2
Farmborough, Florence. With the Armies of the Tsar: A Nurse at the Russian Front 1914–1918. Stein and Day, New York, 1975. 0-8128-1793-1
Favez, Jean-Claude. The Red Cross and the Holocaust, Cambridge University Press, 1999.
Forsythe, David P. Humanitarian Politics: The International Committee of the Red Cross. Johns Hopkins University Press, Baltimore 1978. 0-8018-1983-0
Forsythe, David P. The Humanitarians: The International Committee of the Red Cross. Cambridge University Press, Cambridge 2005. 0-521-61281-0
Haug, Hans. Humanity for All: The International Red Cross and Red Crescent Movement. Henry Dunant Institute, Geneva in association with Paul Haupt Publishers, Bern, 1993. 3-258-04719-7
Handbook of the International Red Cross and Red Crescent Movement. 13th edition, International Committee of the Red Cross, Geneva, 1994. 2-88145-074-1
Hutchinson, John F. Champions of Charity: War and the Rise of the Red Cross. Westview Press, Boulder, Colorado, 1997. 0-8133-3367-9
Moorehead, Caroline. Dunant's Dream: War, Switzerland and the History of the Red Cross. HarperCollins, London, 1998. 0-00-255141-1 (Hardcover edition); HarperCollins, London 1999, 0-00-638883-3 (Paperback edition)
Willemin, Georges; Heacock, Roger. International Organization and the Evolution of World Society. Volume 2: The International Committee of the Red Cross. Martinus Nijhoff Publishers, Boston, 1984. 90-247-3064-3
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 334)։
Շվեյցարիա
