Վիքիպեդիա

Մինի շախմատ

Շախմատի մինի տարբերակներ

Minic Chess- ը շախմատային տարբերակների ընտանիք է, որը խաղում են սովորական շախմատի խաղաքարերով և ստանդարտ կանոններով, բայց ավելի փոքր խաղատախտակի վրա[1]։ Այս տարբերակներով խաղը ավելի հեշտ է և կարճ, քան ստանդարտ շախմատի խաղերը։ Շախմատի առաջին համակարգչային խաղը « Լոս Ալամոս» շախմատի 6 × 6 տարբերակն էր։ Համակարգչի հիշողության ցածր հզորությունը պահանջում էր խաղատախտակի կրճատված չափ և փոքր քանակությամբ խաղաքարեր։

Մագնուս Կարլսենը խաղում է 5 × 6 շախմատային տարբերակը Chess Attack

3 × 3 և 3 × 4 խաղատախտակներ

խմբագրել

3 × 3 խաղատախտակի շախմատը չունի հստակ սահմանված մեկնարկային դիրք։ Այնուամենայնիվ, դա լուծված խաղ է . Հայտնի է յուրաքանչյուր հնարավոր դիրքի արդյունքը։ Հայտնի է նաև յուրաքանչյուր կողմի համար լավագույն քայլը։ Խաղը ինքնուրույն լուծվեց 2001-ին Ալորիլի կողմից, իսկ 2004-ին `Կիրիլ Կրյուկովի կողմից։ Կրյուկովի լուծումը ավելի ամբողջական է, քանի որ այն թույլ է տալիս զինվորները տեղադրել ամենուր, և ոչ միայն երկրորդ շարքում, ինչպես Ալորիլի տարբերակը։ 3 × 3 տարբերակի ամենաերկար պարտիան 16 քայլ է կատարում։

2009 թվականին Կրյուկովի հայտնել է 3 × 4 շախմատ լուծելու մասին[2]։ Այս տախտակում կա 167,303,246.916 հնարավոր դիրքեր, իսկ ամենաերկար մատի համար 43 քայլ է պահանջվում։

4 × 4, 4 × 5 և 4 × 8 շախմատ

խմբագրել
    
    
    
    
Silverman 4×4
    
    
    
    
    
Silverman 4×5
    
    
    
    
    
Microchess
abcd
8    8
7    7
6    6
5    5
4    4
3    3
2    2
1    1
abcd
Demi-chess

1981 թվականին մաթեմատիկոս Դեյվիդ Սիլվերմանը առաջարկեց դիագրամում ներկայացված 4 × 4 շախմատային տարբերակը[3]։ Առաջին խաղացողը հեշտությամբ հաղթում է այս խաղում (1. axb3 + Qxb3 2. cxb3 + Kxb3 (կամ 2։ . . Kb4 3. bxc3 ստուգիչ) . bxa3 + Kc4 4: Qa2 checkmate): Սիլվերմանը առաջարկեց մի տարբերակ ևս, սևը կարող է ընտրել զինվոր, իսկ Սպիտակները պետք է առաջին քայլը կատարեն այս զինվորով։ Այնուամենայնիվ, այս դեպքում Սևն էլ ավելի հեշտ է հաղթում (ընտրեք գրավատուն b2, 1.bxa3 (կամ 1.bxc3) b2 + 2: Qxb2 Qxb2 չմուշկ)։ Որպեսզի տարբերակն ավելի դյուրին դարձնել, Սիլվերմանը վերջապես առաջարկեց մի շարք ավել օգտագործելով 4x5 տախտակը ։ Այս տարբերակով զինվորները կարող են կրկնակի քայլեր անել, եթե թիրախային վանդակն ազատ է։

4 × 5 տախտակի ՝ շախմատի մի այլ տարբերակ ՝ Միկրոշախամտն է,որզ Glimne- ն է ստեղծել 1997 թվականին[3]։ տեղափոխությունը թույլատրվում է այս տարբերակում։

4 × 8 տախտակի վրա կա նաև մի տարբերակ ՝ Demi-Chess, որը ստեղծել է Պիտեր Կրիստուֆեկը 1986 թվականին[4]։ տեղափոխությունը թույլատրվում է այս տարբերակում։

5 × 5 շախմատ

խմբագրել
     
     
     
     
     
Gardner
     
     
     
     
     
Baby chess
     
     
     
     
     
Jacobs–Meirovitz
     
     
     
     
     
Mallett

Առաջին շարքում բոլոր տեսակի շախմատային կտորներ պարունակելու համար տախտակը պետք է լինի հինգ քառակուսի։ 1969-ին Մարտին Գարդները առաջարկեց շախմատի տարբերակ 5x5 տախտակում, որում կարող են կատարվել շախմատի բոլոր տեղաշարժերը, ներառյալ ՝ զինվորի կրկնակի քայլը, շրջապատի գրավումը, ինչպես նաև տեղափոխությունը[5]։ Ավելի ուշ AISE- ն ( Associazione Italiana Scacchi Eterodossi, «Իտալական Heterodox Chess Association») հրաժարվեց զինվորի կրկնակի քայլից և տեղափոխությունից։ Խաղը հիմնականում խաղացվեց Իտալիայում և մշակվեց բացման տեսությունը։ Ավարտված խաղերի վիճակագրությունը հետևյալն է.[3]

  • Սպիտակը շահեց խաղերի 40% -ը։
  • Սևերը շահեցին 28%։
  • 32% -ը ոչ-ոքի։

1989-ին Մարտին Գարդները առաջարկեց ևս մեկ տարբերակ, որը նա անվանեց Baby Chess : Ի տարբերություն Գարդների մինի շախմատի սև խաղաքրերը հայելային են։ Փաուլ Յակոբսը և Մարկո Մեյրովիցը առաջարկեցին մեկ այլ մեկնարկային 5 × 5 տարբերակ։ Effեֆ Մալետը ( Zillions of Games- ի հիմնական ծրագրավորողը) առաջարկեց ստեղծել այն մի տարբերակ, որում սպիտակներն ունեն երկու ձի երկու սև փղերի դիմաց[6]։

5×6 շախմատ

խմբագրել
Կաղապար:Chess diagram 5x6 Կաղապար:Chess diagram 5x6

5 × 6 տախտակի վրա կան մի քանի շախմատային տարբերակներ։ Հրապարակված ամենահին հրատարակությունը Փեթթի շախմատն է, որը հորինել է Բ. Ուոկեր Վաթսոնը 1930-ին[7]։ Speed chess հորինել է դեն Օոդը 1988-ին[8]։ Ելենա շախմատը հորինել է Սերգեյ Սիրոտկինը 1999 թվականին։

QuickChess- ը հորինել է Յոզեֆ Միչիոն 1991 թվականին[9]։ Զինվօրի կրկնակի քայլը և տեղափոխությունը այս տարբերակում չի թույլատրվում, զինվորները կարող են նպաստել միայն գրավված վանդակներին։ Խաղը վաճառվել է Amerigames International- ի կողմից և 1993-ին ստացել է Ազգային ծնողական հրատարակությունների մրցանակ։ 1993 թվականին Miccio– ն ստացավ ԱՄՆ արտոնագիր, որում նկարագրվում էր շախմատի ևս 3 տարբերակ ՝ 5 × 6 տախտակի վրա[10]։ Բացի Speed շախմատի և Elena Chess- ի նման երկու տարբերակներից, արտոնագիրը պահանջվեց ևս մեկ տարբերակի, որը անվանվեց Chess Attack : Միչիոն գովազդում էր այդ խաղերը, որպես կրթական գործիք, որպեսզի երեխաները սովորեն շախմատի կանոնները։ Փոքր տախտակն ու ավելի քիչ խաղաքարերը նվազեցնում են խաղի բարդությունը և թույլատրում ավելի արագ խաղեր։ The Speed շախմատը նախատեսված էր ուսանել կարճ տեղափոխության, իսկ Chess Attack- ում `երկար տեղափոխության համար։

Լասլո Պոլգարը 1994 թվականին հրատարաkec Minichess 777 + 1 Positions (Quickchess- ը արագ է սովորեցնում շախմատը արագորեն)[11], որն ամբողջովին նվիրված է 5x6 խաղատախտակով շախմատին։ Բացի նախնական կարգավորումից, ինչպես QuickChess- ում, Պոլգարը առաջարկեց օգտագործել խաղաքարերի ցանկացած այլ հնարավոր կարգավորումը, նույնիսկ ասիմետրիկ։ Գիրքը պարունակում էր խնդիրներ, կոմբինացիաներ և խաղեր 5 × 6 շախմատի համար։ Պոլգարը խորհուրդ է տալիս օգտագործել այս գիրքը որպես առաջին ուսուցողական գիրք երեխաների համար։

Chess Attack- ը, որն ունի նույն կարգավորումը, ինչ Gardner minichess- ը (բայց խաղացել է ավելի մեծ տախտակի վրա), վաճառվում է Նորվեգիայի Yes Games AS- ի կողմից 2008 թվականից։ Այս տարբերակով ՝ զինվորները կարող են կրկնակի քայլեր կատարել և կողմնակի զինվորի հարվածելը։ Խաղը հաստատեցին Մագնուս Կարլսենը և Ալեքսանդրա Կոստենյուկը ։

MinitChess- ը, որը հրապարակվել է 2010 թ.-ին հիմնվել է 2007 և 2009 թվականների ավելի վաղ տարբերակների վրա, խաղարկվում է Gardner տախտակի վրա` հայելային սև կտորներով։ Այս տարբերակում չկա տեղափոխություն, զինվորները կրկնակի քայլեր, զինվորները հակառակորդի առաջին շարքում վերակերպվում են միայն թագուհու։ Այս տարբերակը նպատակ ունի հեշտությամբ գրել համակարգչային ծրագրեր `խաղալու համար ավելի բարդ և ստանդարտ շախմատային փորձառու խաղացողների համար, միևնույն ժամանակ պահպանելով խաղի հիմնական բնույթը. Անցկացվել են համակարգչային մի շարք մրցաշարեր։

6 × 6 շախմատ

խմբագրել
abcdef
6      6
5      5
4      4
3      3
2      2
1      1
abcdef
Diana chess
abcdef
6      6
5      5
4      4
3      3
2      2
1      1
abcdef
L'Hermitte chess
abcdef
6      6
5      5
4      4
3      3
2      2
1      1
abcdef
Los Alamos chess

Բացի « Los Alamos» շախմատից, կան նաև շախմատի այլ տարբերակներ, որոնք խաղում են 6 × 6 տախտակում։ Դիանա շախմատ (կամ տիկնայք շախմատ ) խաղը առաջարկվեց Հոփվուդի կողմից 1870 թվականին։ Նախնական դիրքը ցույց է տրված վերևում։ Տախտակի վրա թագուհիներ չկան, և զինվորները նույնպես չեն կարող դառնալ թագուհիներ։ Զինվորմերը առաջին քայլում չեն կարող առաջ շարժվել երկու խաղադաշտ։ Տեղափոխությունը կատարվում է թագավորի և նավակի դիրքերը փոխելով։ Նույն պայմանը, ինչ շախմատում է, կիրառվում է տեղափոխության համար (օրինակ ՝ թագավորը չպետք է շախի տակ լինի, ոչ էլ նավակը կամ թագավորը չպետք է տեղափոխվեին նախկինում և այլն)։ )

Սերժ Լ'Հերմիտը 1969-ին առաջարկել է խաղ գրեթե նույն կազմով, ինչ Դիանա շախմատը, բացառությամբ, որ «Սև արքայի» և ձիու դիրքերը փոխանակվում են «Դիանա» շախմատի իրենց դիրքերից։ Բացի այդ, ձիերը չեն կարող շարժվել առաջին երեք քայլերի ընթացքում, և թագավորը կարող է տեղափոխվել ձիու դիրքը ՝ առանց տեղափոխության իրավունքը կորցնելու։

abcdef
6      6
5      5
4      4
3      3
2      2
1      1
abcdef
Simpler chess, without rooks
abcdef
6      6
5      5
4      4
3      3
2      2
1      1
abcdef
Simpler chess, without knights
abcdef
6      6
5      5
4      4
3      3
2      2
1      1
abcdef
Simpler chess, without king or queen
abcdef
6      6
5      5
4      4
3      3
2      2
1      1
abcdef
Mallett 6x6 chess

Ա․ Վարդլեյը 1977 թ-ին առաջարկել է Simpler շախմատ ՝ 6 × 6 տարբերակը, որում երկու կողմերից մի զույգ խաղաքար հանվում է ՝ նավակներ, ձիեր, փիղ կամ նույնիսկ թագավոր և թագուհի։ Փղերի հեռացումը հանգեցնում է « Los Alamos» շախմատի ; նավակների, ձիերի կամ արքա/թագուհի հեռացման արդյունքը ցույց է տրված վերը նշված դիագրամներում։

Տես նաեւ

խմբագրել
  • Hexapawn - խաղում էր միայն ներդիրներով 3x3 տախտակի վրա
  • Microshogi - խաղաց 4 × 5 տախտակում
  • Մինիշոգի - խաղաց 5 × 5 տախտակում

Նոտաներ

խմբագրել
  1. ↑ Pritchard, D. (1994). The Encyclopedia of Chess Variants. Games & Puzzles Publications. ISBN 0-9524142-0-1.
  2. ↑ 3×4 Chess Արխիվացված 2023-04-06 Wayback Machine by Kirill Kryukov.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Pritchard (2007), p. 113
  4. ↑ Demi-chess (Jocly)(չաշխատող հղում)
  5. ↑ Martin Gardner (1991). The Unexpected Hanging and Other Mathematical Diversions (Reprint ed.). University Of Chicago Press. ISBN 0-226-28256-2.
  6. ↑ This game can be found in set of games shipped together with Zillions of Games. The history section says: A little experiment by Jeff Mallett.
  7. ↑ Petty Chess
  8. ↑ Chess - Speed Game by Hans Bodlaender
  9. ↑ Polgar (1994), p.3
  10. ↑ USA patent 5257787 Chess-like game
  11. ↑ Polgar (1994)

Հղումներ

խմբագրել
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մինի_շախմատ&oldid=9950514» էջից