Մաքոքահյուսություն
Մաքոքահյուսություն, գեպյուրային ձեռագործ ժանյակի տեխնիկա։ Մաքոքով գործված ցանց-քողը լայնորեն կիրառվել է միջնադարյան հայ կանանց տարազներում։ Օգտագործվում է նաև սփռոցների, ծածկոցների, անձեռոցիկների զարդարման մեջ։ Այս տեխնիկայով կարելի է պատրաստել նաև ականջօղեր, ժանյակներ, կախազարդեր, ձեռնոցներ ու դիմակներ։
Ծագում
խմբագրելՄաքոք բառը մագոգ կամ մագուգ բառի ձևափոխված տարբերակն է[1]։ Վերջիններս ստացել են գործիքի իմաստը՝ մակույկին նման լինելու պատճառով։ Հատկանշական է, որ այս գործիքով են գործվել նաև ձկնորսական ցանցերը։
Պատմություն
խմբագրելՄաքոքահյուսությունն ունի արևելյան՝ թերևս հայկական ծագում։ Հնում այս տեխնիկան օգտագործվել է խիստ կիրառական նպատակներով։ Հայտնի չէ, թե երբ է ձեռքով հյուսվող ցանցը փոխարինվել մաքոքահյուս ցանցով (թառով)։ Եվրոպայում մաքոքահյուսությունը հայտնի է ֆրիվոլիտէ (ֆր. «թեթևամտություն») անվամբ։
Մաքոքահյուսությունը եվրոպական արվեստում
խմբագրել18-րդ դարի եվրոպական գեղանկարչության մեջ կարելի է հանդիպել «օրիորդը մաքոքով» սյուժեին։ Նմանօրինակ բազմաթիվ գործերից են՝
- Բենջամին Վեսթի (1738-1820) «Շառլոթ թագուհին և իր դուրտրը» (պահվում է Լոնդոնում՝ Սբ Ջեյմսի պալատում)
- Նաթիե Ջան-Մարկի (1685-1766) «Մարիա Ադելաիդայի դիմանկարը» (պահվում է Վերսալի պալատում)
- Ջոշուա Ռեյնոլդսի (1723-1792) «Ալբեմարլեի դքսուհին» (պահվում է Լոնդոնի ազգային պատկերասրահում)
-
Ջոշուա Ռեյնոլդսի «Ալբեմարլի դքսուհին» դիմանկարը
Ծանոթագրություններ
խմբագրելԱղբյուրներ
խմբագրել- Սոֆյա Գալֆայան, «Վասպուրականի ժանյակ»