Մարտին Սիպալ
Մարտին Սիպալ (հունգ.՝ Martin Szipál, հայտնի է եղել նաև որպես Մարտին Ս. Մարտին, մայիսի 6, 1924[1], Սոլնոկ, Szolnok District - ապրիլի 26, 2016[2], Բուդապեշտ, Հունգարիա[3]), հունգարացի-ամերիկացի լուսանկարիչ։ Առավել հայտնի է կինոաստղերի և հայտնի մարդկանց իր ստեղծած դիմալուսանկարներով։
| Մարտին Սիպալ | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մայիսի 6, 1924[1] |
| Ծննդավայր | Սոլնոկ, Szolnok District |
| Մահացել է | ապրիլի 26, 2016[2] (91 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Բուդապեշտ, Հունգարիա[3] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Հունգարիա և  ԱՄՆ |
| Մասնագիտություն | լուսանկարիչ |
 Márton Szipál Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն Խմբագրել
Մարտին Սիպալը ծնվել է 1924 թվականին Սոլնոկում, թագավորական լուսանկարիչ Մարտոն Կարոլի Սիպալի (1886–1966) և Մարգիտ Սեպեշիի (1888–1960) ընտանիքում։ Մանկությունն անցել է Դեբրեցենում, ապա ընտանիքը տեղափոխվել է Բուդապեշտ։ Լուսանկարչություն սովորել է Մյունխենում, որակավորման քննություն հանձնել է 1942 թվականին։ Մասնակցել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին, եղել է Հունգարիայի թագավորական օդուժի ռազմական օդաչու։
Պատերազմից հետո՝ 1946 թվականին, Դեբրեցենում հիմնադրել է իր առաջին լուսանկարչական ստուդիան։ Բուդապեշտի լուսանկարիչների կոոպերատիվին է միացել 1953 թվականին, 1954 թվականին՝ Դեբրեցենի գեղարվեստական լուսանկարիչների ասոցիացիայի հիմնադիր-անդամ։ 1956 թվականի հունգարական հեղափոխության ընթացքում փախել է երկրից, հաստատվել ԱՄՆ-ում։ Նրա լուսանկարները հայտնվել են տարբեր թերթերում ու ցուցահանդեսներում, հանդես է եկել որպես անկախ լուսանկարիչ։
Հոլիվուդում հիմնել է իր ստուդիան և սկսել լուսանկարել այնպիսի նշանավոր դեմքերի, ինչպիսիք են Ջոն Ուեյնը, Թոմի Լի Ջոնսը, Լեսլի Նիլսենը, Շարլին Թիլթոնը, Մարգո Հեմինգուեյը, Թիմոթի Հատոնը, Պրիսցիլա Պրեսլին, Քարիմ Աբդուլ-Ջաբարը և այլք։ Համագործակցել է ամսագրերի և պարբերականների հետ, և նրա լուսանկարած հայտնի աստղերի դիմանկարները հայտնվել են ամսագրերի շապիկներին։
1997 թվականին վերադարձել է Հունգարիա, աշխատել թերթերում, դասավանդել տարբեր լուսանկարչական դպրոցներում։
Մահ Խմբագրել
Մահացել է շագանակագեղձի քաղցկեղից Բուդապեշտում, 2016 թվականին 92 տարեկան հասակում[4]։
Հրատարակություններ Խմբագրել
- The Hollywood Years. Panda Digital, Los Angeles, 1997
- Sztárok sztárfotós szemmel. Hanga Kiadó, Budapest, 2004
Ծանոթագրություններ Խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 https://historygreatest.com/martin-szipal-hungarian-photographer-died-at-91
- ↑ 2,0 2,1 2,2 http://www.origo.hu/kultura/kunszt/20160427-meghalt-szipal-marton-fotomuvesz.html
- ↑ 3,0 3,1 3,2 PIM identifier
- ↑ MTI (ապրիլի 27, 2016)։ «Meghalt Szipál Márton fotóművész»։ Origo.hu։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-04-27-ին։ Վերցված է 2016-04-27
Արտաքին հղումներ Խմբագրել
- Bartha, Ákos (September–November 2010)։ «Szipál Márton életútinterjúja»։ Վերցված է 2016-05-02