Մարսելի աստղադիտարան
| Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Մարսելի աստղադիտարան (ֆր.՝ Observatoire de Marseille, կոդը` «014»), մասնագիտացված աստղադիտարան, որը տեղակայված է Ֆրանսիայի հարավում` Մարսելում։ Աստղադիտարանը միավորում է մի քանի բաժիններ՝ Մարսելի աստղաֆիզիկայի լաբորատորիան, Վերին Պրովանսի աստղադիտարանը, աստղային և համաշխարհային ինտերֆերենցիայի լաբորատորիան, Գասենդիի բաժինը։
| Մարսելի աստղադիտարան Observatoire de Marseille | |
|---|---|
| Տեսակ | աստղագիտական աստղադիտարան |
| Աստղադիտարանի կոդ | 014 |
| Երկիր | .svg){kind=small} Ֆրանսիա |
| Վայր | Մարսել |
| ԲԾՄ | 40 մետր |
| Հիմնադրվել է՝ | 1863 |
| Կայք | andromede.id.st և osupytheas.fr |
Պատմություն խմբագրել
Աստղադիտարանում կատարված առաջին դիտարկումները սկսվել են 1702 թվականին, առաջին աստղադիտակի համար միջոցները հատկացվել են թագավորի կողմից։ Աստղադիտարանի առաջին տնօրենն էր ճիզվիտ Անտուան Լավալը։ 1718-1729 թվականներին աստղադիտարանը փակվել էր Լավալի Թուլոն մեկնման հետ կապված։ Էսպրիտա Պազենայի ժամանման հետ աստղադիտարանում սկսվում է զարգացման նոր փուլ, նույն տարում այն դառնում է նավատորմի թագավորական աստղադիտարան։ Պազենայի կառավարման ընթացքում աշխատանքի են ընդունվել երկու նոր աստղագետներ և աստղադիտարանում տեղադրվել է նոր 6 ֆուտանոց աստղադիտակ։ Պազենան կորցրեց իր պաշտոնը 1763 թվականին։
Աստղադիտարանի ամբողջ աշխատանքի ընթացքում այնտեղ ակտիվորեն կատարվում էին աստերոիդների որոնումներ և գիտական աշխատանք։ Հուշագրավ հայտնագործություններից մեկն է Ստեֆանի կվինտետի հայտնաբերումը 1877 թվականին։ Այս աստղադիտարանում է աշխատել Ալֆոնս Բորելլին։
Աստղադիտարանի ղեկավարները խմբագրել
- Անտուան Լավալ 1702 - 1728
- Էսպրիտ Պազենա 1729 - 1763
- Սեն-Ժակ դե Սիլվաբել 1763 - 1801
- Ժակ-Ժոզեֆ Թուլիս 1801 - 1810
- Ժան-Ժակ Բլանպեյն 1810 - 1821
- Ժան-Ֆելիկս Ադոլֆ Գամբարտ 1821 - 1836
- Բենժամին Վալզ 1836 - 1860
- Էդուարդ Ստեֆան 1866 - 1907
- Հենրի Բորգետ 1907 - 1921
- Հենրի Բիյսոն 1921 - 1923
- Ժան Բոսլեր 1923 - 1948
- Շարլ Ֆերենբակ 1948 - 1972
Տես նաև խմբագրել
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Ժամանակագրություն Archived 2007-09-28 at the Wayback Machine.
- Աստղադիտարանի պատմությունը XVIII-ից XIX դարերում Archived 2008-12-01 at the Wayback Machine.
- Մարսելի աստղադիտարանի պատմությունը
- Պաշտոնական կայքը Archived 2012-07-17 at the Wayback Machine.