Մարկուշ Պորտուգալ
Մարկուշ Պորտուգալ (պորտ.՝ Marcos António da Fonseca Simão, հայտնի է որպես պորտ.՝ Marcos António Portugal, իտալ.՝ Marco Portogallo, մարտի 24, 1762[1][2][2][…], Լիսաբոն, Պորտուգալիա[3][4] - փետրվարի 17, 1830[5][6], Ռիո դե Ժանեյրո, Բրազիլիայի կայսրություն[3][4]), պորտուգալացի և բրազիլացի կոմպոզիտոր-կլասիկ, երգեհոնահար։
| Մարկուշ Պորտուգալ պորտ.՝ Marcos António da Fonseca Portugal | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մարտի 24, 1762[1][2][2][…] |
| Ծննդավայր | Լիսաբոն, Պորտուգալիա[3][4] |
| Մահացել է | փետրվարի 17, 1830[5][6] (67 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Ռիո դե Ժանեյրո, Բրազիլիայի կայսրություն[3][4] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Պորտուգալիայի թագավորություն |
| Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր, դիրիժոր և երգեհոնահար |
 Marcos Portugal Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Սովորել է Լիսաբոնում՝ Ժոան դե Սոուզա Կարվալյունի մոտ։ 14 տարեկանում ստեղծել է իր առաջին երաժշտական պիեսը՝ Miserere-ն: 1785 թվականից՝ լիսաբոնյան Թատրոն-դի-Սալիտրիի դիրիժոր։ 1792 թվականին ուսումը շարունակելու նպատակով տեղափոխվել է Նեապոլ։ Իտալիայում ապրելով մինչև 1800 թվականը, նա այդ ժամանակահատվածում ստեղծել է ավելի քան 20 օպերա-սերիա և բուֆֆա-օպերա Նեապոլի և այլ քաղաքների համար։ Այնուհետև վերադարձել է հայրենիք, գլխավորել է թագավորական կապելլան և Սան Կարլուշի օպերային թատրոնը։ 1807 թվականին փրկվելով Նապոլեոնյան պատերազմներից, տեղափոխվել է Ռիո-դե-Ժանեյրո։ Պորտուգալը եղբորը գտել է 1811 թվականին։ Ռիո-դե-Ժանեյրոյում Պորտուգալը գլխավորել է Թագավորական կապպելան, դարձել է Սուրբ Հովհաննես Թագավորական թատրոնի տնօրենը, ուսուցանել երաժշտություն Բրազիլիայի ապագա կայս Պեդրու I-ին։
Ստեղծագործություններ խմբագրել
Ստեղծել է ինչպես եկեղեցական, այնպես էլ աշխարհիկ երաժշտություն, գրել է բազմաթիվ օպերաներ։
Աշխատություններ խմբագրել
Հոգևոր երաժշտություն խմբագրել
Պատարագ խմբագրել
- Missa (1788)
- Missa Grande (Kyrie & Gloria, 1790?)
- Credo (Credo, Sanctus, Benedictus, Agnus Dei, 1795)
- Missa (1806)
- Missa breve-ը (1806)
- Missa (Kyrie & Gloria, 1807; 2-րդ հրատարակություն 1814)
- Credo (1807, 2-րդ հրատարակություն 1808)
- Missa Festiva (Kyrie & Gloria, 1810)
- Credo (1810)
- Missa de Requiem (1816)
- Credo (1817)
- Missa festiva (1817)
- Missa Breve-Ը (1824)
Սաղմոս և այլ եկեղեցական գրվածքներ խմբագրել
- Matinas da Conceição (1795)
- Te Deum (1795)
- Te Deum (1800)
- Vespro della Beata Virgine (առանց Magnificat-ի, 1800/1803)
- Matinas da Conceição (1802)
- Te Deum (1802)
- Matinas de S. Francisco (1804)
- Vésperas alternadas (1804)
- Matinas de S. António (1807)
- Matinas de Sexta-feira Santa (1807, 2-րդ հրատարակություն 1813)
- Matinas de S. Pedro Regalado (1807)
- Matinas de defuntos (1812)
- Miserere para Quinta feira Santa (1807, 2-րդ հրատարակություն (1813)
- Te Deum (1807, 2-րդ հրատարակություն 1813)
- Matinas da Epifania (1807, 2-րդ հրատարակություն)
- Matinas do Ծննդյան (1811)
- Vésperas de Ծննդյան (1812)
- Matinas de S. Sebastião (1814)
- Te Deum (1817)
Գրվածքները թատրոնի համար խմբագրել
- Բարի ընկերներ/ Os bons amigos (farsa o intermezzo, 1786, Lisboa)
- A casa de café (farsa o intermezzo, 1787, Lisboa)
- A castanheira ou a Brites Papagaia (intermezzo, 1788, Lisboa)
- Ամուսնական սեր/ O amor conjugal (dramma serio, 1789. Lisbona)
- O amor artifice (farsa o intermezzo, ըստ Կառլո Գոլդոնիի լիբրետոյի L’amore artigiano, 1790, Lisboa)
- A noiva fingida (drama jocoso, ըստ Ջուզեպպե Դեոդատի լիբրետոյի Le trame deluse, 1790, Lisboa)
- O amante militar (intermezzo, ըստ Կառլո Գոլդոնիի լիբրետոյի, 1791, Lisboa)
- O lunático iludido (O mondo da lua) (drama, по либретто Гольдони Il mondo della luna, 1791, Lisboa)
- La confusione della somiglianza o siano I due gobbi (dramma giocoso, ըստ Սոզմո Մացինիի լիբրետոյի, 1793, Florencia)
- Բանաստեղծը գյուղում/ Il poeta in campagna (dramma giocoso, ըստ Սավերիո Ձինիի լիբրետոյի, 1793, Parma)
- Ցիննա / Il Cinna (dramma serio, libreto de Angelo Anelli, 1793, Florencia)
- Rinaldo d’Este (commedia per música, libreto de Giuseppe Maria Foppa, 1794, Venecia)
- Lo spazzacamino principe (commedia per música, libreto de Giuseppe Maria Foppa, 1794, Venecia)
- Դեմոֆոնտ/ Il Demofoonte (dramma per música, ըստ Պետրո Մետաստազիոյի լիբրետոյի, 1794, Milán)
- La vedova raggiratrice o siano I due sciocchi delusi (dramma giocoso, 1794, Florencia)
- Lo stratagemma ossiano I due sordi (intermezzo, libreto de Giuseppe Maria Foppa, 1795, Florencia)
- L’avventuriere (farsa, libreto de Caterino Mazzolà, 1795, Florencia)
- L’inganno poco dura (commedia, libreto de Saverio Zini, 1796, Nápoles)
- Zulima (dramma per música, libreto de Francesco Gonella di Ferrari, 1796, Florencia)
- La donna di genio volubile (dramma giocoso, libreto de Giovanni Bertati, 1796, Venecia)
- Կսերկսայի վերադարձը/'Il ritorno di Serse (dramma serio, libretto di Francesco Gonella di Ferrari, 1797, Florencia)
- Le Donne Cambiate (farsa, libreto de Giuseppe Maria Foppa, 1797, Venecia)
- Fernando nel Messico (dramma per música, libreto de Filippo Tarducci, 1798, Venecia)
- La maschera fortunata (farsa, libreto de Giuseppe Maria Foppa, 1798, Venezia)
- L’equivoco in equivoco (farsa, libreto de Giuseppe Maria Foppa, 1798, Verona)
- Gli Orazi e Curiazi (tragedia per música, libreto de Simeone Antonio Sografi, 1798, Ferrara)
- La madre virtuosa (operetta di sentimento, libreto de Giuseppe Maria Foppa, 1798, Venezia)
- Ալկեստ/ Alceste (tragedia per música, libreto de Simeone Antonio Sografi, 1798, Venezia)
- Non irritar le donne ossia Il chiamantesi filosofo (farsa, libreto de Giuseppe Maria Foppa, 1798, Venezia)
- Խենթ օր, կամ ամուսնություն Ֆիգարո/ La pazza giornata ovvero Il matrimonio di Figaro (dramma comico per música, libreto de Gaetano Rossi, 1799, Venezia)
- Idante ovvero I sacrifici d’Eccate (dramma per música, libreto de Giovanni Schmidt, 1800, Milán)
- Ադրաստ, Եգիպտական կայսր/ Adrasto re d’Egitto (dramma per música, libreto de Giovanni De Gamerra, 1800, Lisboa)
- Սեմիռամիդի մահը/ La morte di Semiramide (dramma serio, libreto de Giuseppe Caravita, 1801, Lisboa)
- La Zaira (tragedia per música, libreto de Mattia Botturini, 1802, Lisboa)
- Il trionfo di Clelia (dramma serio, libreto de Simeone Antonio Sografi, 1802, Lisboa)
- Սոֆոնիսբա/ La Sofonisba (dramma serio, libreto de Del Mare, 1803, Lisboa)
- Դիդոնա/ Didone (dramma serio, по либретто Пьетро Метастазио, 1803, Lisboa)
- Մերոպա/ La Merope (dramma serio, libreto de Mattia Botturini, 1804, Lisboa)
- L’oro non compra amore (dramma giocoso, libreto de Giuseppe Caravita, 1804, Lisboa)
- Il duca di Foix (dramma per música, libreto de Giuseppe Caravita, 1805, Lisboa)
- Ginevra di Scozia (dramma eroico per música, libreto de Gaetano Rossi, 1805, Lisboa)
- Մատրիդատայիմահը/ La morte di Mitridate (tragedia per música, libreto de Simeone Antonio Sografi, 1806, Lisboa)
- Արտակսերքս/ Artaserse (dramma serio, ըստ Պետրո Մետաստազիոյի լիբրետոյի, 1806, Lisboa)
- La Speranza o sia l`Augurio Felice (1808)
- A saloia namorada (farsa, libreto de Domingos Caldas Barbosa, 1812, Río de Janeiro)
- Augurio di felicità ossia Il trionfo d’amore (serenata, Մարկուշ Պորտուգալի և Պետրո Մետաստիզիոյի լիբրետո, 1817, Río de Janeiro)
Հիշատակ խմբագրել
2014 թվականին Պորտուգալիայում դրամաշրջանառության մեջ է մտել 2,5 եվրոյանոց նոմինալ մետաղադրամ, որը նվիրված է Մարկուշ Պորտուգալին[7]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Երաժշտություն (ֆր.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 https://musicabrasilis.org.br/compositores/marcos-portugal
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 SNAC — 2010.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 International Music Score Library Project — 2006.
- ↑ «Compositores Europeus — Marcos Portugal» (պորտուգալերեն). Imprensa Nacional-Casa da Moeda. 2014. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Կենսագրություն (անգլ.)
- Բրազիլական ստեղծագործական շրջան (անգլ.)
- Կենսագրությունը, երաժշտությւոնը on line Naxos կայքում (անգլ.)
- Երաժշտագրություն (անգլ.)
- Կոմպոզիտորի 250-ամյակը (անգլ.)
- Երաժշտությունը on line
- [1] (ռուս.)