Մարիա և Յուրգիս Շլապյալիսների տուն-թանգարան
Մարիա և Յուրգիս Շլյապյալիսների տուն-թանգարան (լիտ.՝ Marijos ir Jurgio Šlapelių namas-muziejus), հուշահամալիր թանգարան Վիլնյուսի Պիլես 40 հասցեում (լիտ.՝ Pilies g. 40)՝ նվիրված լիտվական մշակույթի գործիչներ, ամուսիններ Մարիա Շլապյալենեին և Յուրգիս Շլապյալիսին։
Մարիա և Յուրգիս Շլապյալիսների տուն-թանգարան | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | պատմական շենք-թանգարան |
| Երկիր |  Լիտվա |
| Տեղագրություն | Հին քաղաք (Վիլնյուս) |
| Հիմնադրվել է | 1991 |
| Կայք | slapeliumuziejus.lt(լիտվ.) |
 | |
 | |
Պատմություն խմբագրել
Թանգարանը պատկանում է քաղաքային ինքնավարությանը և տեղակայված է 17-րդ դարի ճարտարապետական հուշարձան համարվող շենքում։ Տունը 1926 թվականին ձեռք են բերել հասարակական գործիչներ Շլյապյալիս ամուսինները, որոնք պրոպագանդում էին Վիլնոյում լիտվական լեզուն և լիտվական գրականությունը և Դոմինիկոնու փողոցի վրա ունեին գրախանութ։ Շենքի վրա տեղադրված է լիտվերեն լեզվով մակագրությմբ հուշատախտակ։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո շենքն ազգայնացվել և վերակառուցվել է որպես բազմաբնակարան շենք։ Մարիա Շլապյալենեին պատկանող բնակարանում և նկուղում պահվում էր շուրջ 5—6 հազար գիրք և այլ հրատարակություններ։ Բնակարանի սեփականատիրոջ հետ մինչև իր մահը՝ 1977 թվականը, հաղորդակցվում և նրա հավաքածուից օգտվում էին մատենագետները, պատմաբանները և թատերագետները։
Լիտվայի անկախության վերականգնումից հետո ԱՄՆ-ում բնակվող Շլյապյալիսների դուստրը՝ Գրաժուտե Շլապյալիտե-Սիրուտենեն 1996 թվականին վերականգնեց ծնողների տան նկատմամբ սեփականության իրավունքը։ Կատարելով մոր կամքը, նա նվիրաբերեց բնակարանը Վիլնյուսի քաղաքապետարանին, պայմանով, որ այնտեղ կազմակերպվի Մարիա և Յորգիս Շլապյալիսների տուն-թանգարան։ Թանգարանը բացվեց նույն տարում տան վերանորոգումից հետո։ Թանգարանի ստեղծման համար հիմք հանդիսացան Գրաժուտե Շլապյալիտե – Սիրուտենի ընտանեկան իրերը, գրքերը, փաստաթղթերը և պատկերագրական նյութերը[1]։
Տուն-թանգարանը հիմնադրվել է 1991 թվականին։ 1994 թվականին բացվել է ցուցահանդես, որտեղ ներկայացված էր ամուսինների կյանքն ու գործունեությունը, Վիլենյան մարզի 19-րդ դարի երկրորդ կեսից մինչև 1940 թվականը ընկած ժամանակաշրջանի կյանքը[2]։
Ցուցադրություններ խմբագրել
Թանգարանի հավաքածուում ընդգրկված են գրադարանը, արխիվը, դրամագիտական և դրոշմանիշերի հավաքածուները և Շլյապյալիսների անձնական իրերը։ Ցուցասրահում և Շլյապյալիսների հյուրասենյակում (15-րդ դարի նկուղում), ցուցահանդեսներից բացի անցկացվում են երեկոներ, համերգներ, դասախոսություններ, գրքերի շնորհանդեսներ և նմանատիպ այլ միջոցառումներ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Istorija» (լիտվերեն). Marijos ir Jurgio Šlapelių namas-muziejus. 2016. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
- ↑ «Marija and Jurgis Šlapeliai House-Museum» (անգլերեն). Vilnius Tourist Information Centre. 2016. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
Գրականություն խմբագրել
- Tomas Venclova. Wilno. Przewodnik. Wydanie czwarte. Vilnius: R. Paknio leidykla, 2006. ISBN 9986-830-47-8. S. 94.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Дом-музей Марии Шлапелене и Юргиса Шлапялиса Արխիվացված 2018-10-23 Wayback Machine
- Marija and Jurgis Slapelis House and Museum
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարիա և Յուրգիս Շլապյալիսների տուն-թանգարան» հոդվածին։ |