Մատվեյ Սուլկևիչ
Մատվեյ (Մացեյ) Սուլկևիչ (բելառուս․՝ Мацей Аляксандравіч Сулькевіч, ադրբ.՝ Süleyman bəy Sulkeviç, նաև հայտնի է որպես Մահոմեդ Սուլկևիչ, Սուլեյման Սուլկևիչ և Մամեդ բեկ Սուլկևիչ, հունիսի 20, 1865, Voranava District, Բարանովիչյան շրջան, Բելառուսի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն - հուլիսի 15, 1920, Բաքու, Ադրբեջանական ԽՍՀ), ռուս և ադրբեջանցի զորավար, ղրիմաթաթար գործիչ, գեներալ-լեյտենանտ[1]:
| Մատվեյ Սուլկևիչ | |
| |
| Կրթություն՝ | Գենշտաբի ակադեմիա |
|---|---|
| Մասնագիտություն՝ | քաղաքական գործիչ և ռազմական գործիչ |
| Ծննդյան օր | հունիսի 20, 1865 |
| Ծննդավայր | Voranava District, Բարանովիչյան շրջան, Բելառուսի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն |
| Վախճանի օր | հուլիսի 15, 1920 (55 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Բաքու, Ադրբեջանական ԽՍՀ |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն
|
| Պարգևներ |
Սուրբ Աննայի 2-րդ աստիճանի շքանշան, Սուրբ Ստանիսլավի 1-ին աստիճանի շքանշան, Սուրբ Վլադիմիրի 4-րդ աստիճանի շքանշան, Սուրբ Ստանիսլավի 3-րդ աստիճանի շքանշան, Սուրբ Վլադիմիրի 2-րդ աստիճանի շքանշան, Սուրբ Վլադիմիրի 3-րդ աստիճանի շքանշան և Արիության ոսկե թուր |
ՊատանեկությունԽմբագրել
Մ. Ա. Սուլկևիչը ծնվել է Վիլենի մարզի հնատոհմական ազնվականների ընտանիքում, ազգությամբ՝ բելառուս-թաթար (լեհ-լիտվական)[2]: Նրա հայրը, Ալեքսանդր Սուլկևիչը հուսարական գնդում հասել է մինչև փոխգնդապետի աստիճանի[3][4]:
Լինելով Լիտվական մեծ իշխանության թաթարական արիստոկրատական ընտանիքների ժառանգ, Մ. Սուլկևիչը իր կյանքը նվիրել է ռազմական կարիերային: Ընդհանուր կրթությունը ստացել է Վորոնեժի Միխայլովյան կադետական դպրոցում:
Ծառայություն ռուսական բանակումԽմբագրել
Ծառայության է մտել Պետերբուրգի Միխայլովսկոյե հրետանային ուսումնարանում որպես յունկեր: Ուսումնարանն ավարտելուց հետո Սուլկևիչը ուղարկվել է 6-րդ հրետանային բրիգադ:
1889 թվականի հոկտեմբերի 3-ից լեյտենանտ Սուլկևիչը եղել է ունկնդիրը Նիկոլաևի ակադեմիայի գլխավոր շտաբի ունկնդիր: 1894 թվականի հուլիսին գիտության բնագավառում մեծ հաջողությունների համար ակադեմիայում ստացել է շտաբ-կապիտանի կոչում:
Ղրիմի ծայրամասային կառավարությունԽմբագրել
1918 թվականին Սուլկևիչը մեկնել է Ղրիմ: 1918 թվականի մայիսի 1-ին Ղրիմը ամբողջությամբ գրավված էր կայզերական զորքերի գեներալ Կոշի հրամանատարությամբ (երեք հետևակային դիվիզիաներ և հեծելազորային բրիգադ):
1918 թվականի հունիսի 25-ին գերմանական ղեկավարության աջակցությամբ Ղրիմի երկրամասային կառավարության վարչապետի, ներքին և ռազմական գործերի պաշտոնը ստացել է գեներալ-լեյտենանտ Սուլկևիչը[5]:
МՍուլկևիչը Հասան Սաբրի Այվազովին Ղրիմում նշանակել է (1878-1938) Օսմանյան կայսրության դեսպան ու լավացրել կապերը մուսուլմանական երկրների հետ, որոնք ստեղծվել էին Ռուսական կայսրության տարածքում: Ղրիմում հայտնի է որպես Սուլեյման փաշա։ Ձգտում էր գումարել Ղրիմի կուրուլթայը (հիմնադիր ժողով), որը կհռչակեր ղրիմաթաթարական պետության ստեղծումը[1]:
Գեներալ Սուլկևիչը ձգտում էր վերացնել փոքրիկ թերակղզու համար մտադրությունները, բոլոր մակարդակներում և բոլոր հարցերում[1]:
Կենտրոնական Ռադան, իսկ հետո հետման Սկորոպադսկու կառավարությունը ձգտում է Ղրիմը իրեն ենթարկել: Գերմանիայի համար էլ անվիճելի ձեռնտու էր երկու վասալային ռեժիմների՝ Սկորոպադսկու և Սուլկևիչի գոյությունը նախկին Ռուսական կայսրության հարավում: Որպես հետևանք, Բեռլինը վախեցնում էր Սուլկևիչին Ղրիմը Կիևի ենթակայության տակ պահելու համար, այդպես ավելի հեշտ էր Ղրիմը պահել վերահսկողության տակ: Սկորոպադսկուն նույն գերմանացիները հանգստացնում էին այն ոգով, որ շուտով Կիևի կառավարության բոլոր տարածքային նկրտումները կբավարարվեն և Ղրիմը կանցնի իր վերահսկողության ներքո, սակայն այդ ամենի համար ոչինչ չէին անում: Ի վերջո,երկու գերմանական ռեժիմների հակասությունները վերաճեցին բացահայտ դիմակայության, որը ավարտվեց Կիևի կողմից Ղրիմի շրջափակմամբ[5]:
Գերմանական օկուպացիոն զորքերի Ղրիմից հեռանալուց հետո Սուլկևիչի կառավարությունը 1918 թվականի նոյեմբերի 15-ին փոխանցել է Ղրիմի իշխանությունը երկրորդ ծայրամասային կառավարությանը, որը գլխավորում էր Սոլոմոն Կրիմը[6]:
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 МАРАКОЎ Л. Сулькевіч Мацей Аляксандравіч
- ↑ Название в Литве: литовские татары; в Польше: польские.
- ↑ Залесский К. А. Кто был кто в Первой мировой войне. — М.: АСТ, 2003. — С. 576
- ↑ Сулькевич М. А.
- ↑ 5,0 5,1 Александр Пученков «Независимый Крым в 1918 году»
- ↑ ХРОНОС — всемирная история в Интернете. Крымское краевое правительство.