Մասնակից:Syune Kyureghyan/Ավազարկղ3
| ||||
| ||||
Ռուանդա-Ուրունդի, Բելգիայի թագավորության իշխանության տակ եղած մանդատային տարածք Ազգերի լիգայում 1922 թվականի հուլիսի 22-ից։ 1946 թվականի դեկտեմբերի 13-ից տարածքը կրկին Բելգիայի իշխանության տակ եղել է ՄԱԿ-ի խնամարկյալ տարածք։ 1962 թվականի հուլիսի 1-ին Ռուանդա-Ուրունդի տարածքում ձևավորվել են Ռուանդա և Բուրունդի (Ուրունդին սվահիլի լեզվով Բուրունդիի անվանում է) անկախ պետությունները։
Պատմություն խմբագրել
Արևելյան Աֆրիկայի գերմանական գաղութացման գործընթացում Ռուանդիայի Թագավորությունը (ճանաչելով գերմանացիների իշխանությունը) 1898 թվականին դարձավ Գերմանիայի Արևելյան Աֆրիկայի մի մասը, 1903 թվականին (ճանաչելով գերմանական կառավարչի իշխանությունը) դառնում է Բուրունդի թագավորության մի մասը: 1916թվականին առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Ռուանդայի և Բուրունդիի տարածքները նվաճեցին Բելգիայի Կոնգո զորքերը:
Վերսալյան պայմանագրի համաձայն, այդ հողերը Ռուանդա-Ուրունդի հողերն հանձնվել են Բելգիաին, որը իր հերթին 1922 թվականի Հուլիսի 22-ին Ազգերի լիգային մանդատ էր հանձնել: Մանդատի պայմանների համաձայն, Բելգիան պետք է զարգացներ իր տարածքը և պատրաստ լիներ անկախության: Տարածքի բնակիչները իրավունք ստացան Ազգերի լիգա դիմել «տեղական իշխանությունների չարաշահումների»պատճառով:Սակայն նրանց բողոքները փոխանցվեցին Ռուանդա-Ուրունդի-ում մանդատի կառավարությանը`« տեղում ուսումնասիրելու և միջոցներ ձեռնարկելու համար »: 1920 թվականին Բելգիայի Կոնգոյի գաղութի կառավարությունը Ռուանդա-Ուրունդիդ բժշկական դպրոցներ է հիմնում,և սկսում է կառուցել հիվանդանոցներ: 1958 թվականին Ռուանդա-Ուրունդի-ում գործում էր 8209 դպրոց, այդ թվում `5288 նախակրթարան դպրոցներ և 2,906 տարրական դպրոցներ, որոնք գաղութի բյուջեյի հաշվին էին պահպանվում:
Այնուամենայնիվ, ինչպես արևմտյան գաղութային երկրներից շատերը, Բելգիան շանտաժով շահագործում է Ռուանդա-Ուրունդիային: Հասարակությանը իշխող դասը բաղկացած էր Tutsi խմբի ներկայացուցիչներից, (իշխանները) որոնք երկար տարիներ ղեկավարում էին Հուտուսի գերիշխող խմբերը, բացի այդ, եղել են «տիեզերական պանդուխտներ» (որսորդներ և հավաքողներ), ովքեր գտնվում էին «սոցիալական սանդուղքի» ներքևում: Հասարակության այս շերտավորման և խմբերի միջև հաճախակի ունեցվածքի հակասություններից հիմնվելով, Բելգիական կառավարիչները կարողանում էին ուղղել Հուվուսի զայրույթը և դժգոհությունը ոչ թե գաղութային վարչակարգի դեմ, այլ իշխող Թութսի խմբերի դեմ:
Ազգերի լիգայի փլուզումից հետո Ռուանդա-Ուրունդան դարձավ ՄԱԿ-ի վստահելի տարածք և 1946 թվականի դեկտեմբերի 13-ին տեղափոխվեց Բելգիայի վարչակազմ, անկախության համար տարածք նախապատրաստելու պայմանով:
Արևմտյան եվրոպական այլ պետությունների պես, որոնք իրենց նախկին գաղութները վերահսկում էին, Բելգիան, առավել ևս տեղական իշխանությունը, պատրաստ չէին անկախության համար ազգային ազատագրական շարժումների ստեղծմանը և զարգացմանը 1950-ական թվականներին:
1960 թվականի հունիսի 30-ին Բելգիայի Կոնգոն (այժմ Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն) անկախացավ: 1962թվականին հունիսի 27-ին ՄԱԿ-ի հատուկ նստաշրջանը որոշեց 1962 թվականի հուլիսի 1-ին Ռուանդա-Ուրունդի-ի նկատմամբ Բելգիայի զորակոչը լուծարել, որի տարածքում նույն օրը երկու անկախ պետություններ էին ձևավորվել `Ռուանդայի Հանրապետությունը և Բուրունդի թագավորությունը:
Տես նաև խմբագրել
Նշումներ խմբագրել
https://inafran.ru/sites/default/files/page_file/shlenskaya_ruanda.pdf
Գրականություն խմբագրել
•Jean-Pierre Chrétien. The Great Lakes of Africa: Two Thousand Years of History. trans Scott Straus