Ռեկտովագինալ ֆիստուլա, որը ուղիղ աղիք հեշտոցային խուղակն է, բժշկական վիճակ է, երբ կա խուղակը կամ աննորմալ կապ ուղիղ աղիքի և հեշտոցի միջև[1]:

Ռեկտովագինալ խուղակները կարող են չափազանց հյուծող լինել: Եթե ուղիղ աղիքի և հեշտոցի միջև բացվածքը լայն է, դա թույլ կտա և՛ գազերը, և՛ կղանքը դուրս գալ հեշտոցից՝ հանգեցնելով անկղապահության: Կապ կա միզուղիների և հեշտոցային պարբերական վարակների հետ: Խուղակը կարող է նաև կապել ուղիղ աղիքն ու միզուկը, որը կոչվում է ուղիղ աղիք միզածորանային խուղակ։ Երկու վիճակներն էլ կարող են հանգեցնել շրթունքների միաձուլման : Այս տեսակի խուղակը կարող է պատճառ դառնալ, որ մանկաբույժները սխալ ախտորոշեն անկատար հետանցքը: Ախտանիշների ծանրությունը կախված կլինի ֆիստուլի չափից: Ամենից հաճախ այն հայտնվում է ծննդաբերությունից մոտ մեկ շաբաթ անց:

Պատճառները

խմբագրել

Ռեկտովագինալ խուղակները հաճախ ծննդաբերության ժամանակ տրավմայի արդյունք են (այս դեպքում այն հայտնի է որպես մանկաբարձական խուղակ), մեծ ռիսկով, որը կապված է նշանակալի պատռվածքների կամ միջամտությունների հետ, որոնք օգտագործվում են, ինչպիսիք են էպիզիոտոմիան կամ օպերատիվ (ֆորսպս / վակուումային էքստրակցիա) ծննդաբերությունները [2] կամ իրավիճակներ, որտեղ առկա է առողջապահությունը լավ զարգացած չէ, ինչպես օրինակ որոշ զարգացող երկրներում: Նշվում է, որ ռեկտովագինալ խուղակը հայտնի է որպես զարգացող երկրներում մայրական մահացության հիմնական պատճառ[3]: Ռիսկի գործոնները ներառում են երկարատև ծննդաբերություն, դժվար գործիքային ծննդաբերություն և պարամեդիան էպիզիոտոմիա: Էրիթրեայում 100,000 հեշտոցային ծննդաբերության հաշվով տարեկան գրանցվում է 350 դեպք: Խուղակները կարող են զարգանալ նաև հեշտոցի կամ հետանցքի ֆիզիկական վնասվածքի, այդ թվում՝ բռնաբարության հետևանքով:[4] Ռեկտովագինալ ֆիստուլներով կանայք հաճախ խարանվում են զարգացող երկրներում և դառնում են վտարանդի[5]:

Ռեկտովագինալ ֆիստուլը կարող է նաև լինել տարբեր հիվանդությունների ախտանիշ, ներառյալ վեներոմի լիմֆոգրանուլոմայով վարակվածությունը [6] կամ վիրահատության չնախատեսված արդյունքը, օրինակ՝ էպիզիոտոմիան կամ սեռը փոխելու վիրահատությունը: Դրանք կարող են դրսևորվել որպես հեշտոցային վիրահատության բարդություն, ներառյալ հիստերէկտոմիան: Դրանք ուղիղ աղիքի քաղցկեղի կամ հազվադեպ աղիների դիվերտիկուլյար հիվանդության կամ Կրոնի հիվանդության ճանաչված դրսևորում են: Դրանք հազվադեպ են նկատվում արգանդի վզիկի քաղցկեղի ճառագայթային բուժումից հետո:

Բուժում

խմբագրել

Ռեկտովագինալ խուղակը ախտորոշելուց հետո ավելի լավ է սպասել մոտ երեք ամիս, որպեսզի բորբոքումը թուլանա: Փոքր խուղակների դեպքում հեշտոցային մոտեցումը լավագույնն է, մինչդեռ որովայնի վերականգնումն անհրաժեշտ է հեշտոցային ֆորնիքսի մեծ խուղակների համար:

Խուղակի շուրջ շրջանաձև կտրվածք է արվում, և հեշտոցն առանձնացվում է դրա տակ գտնվող ուղիղ աղիքից՝ շրջագծային սուր կտրվածքով։ Ամբողջ խուղակային տրակտը, հետանցքի լորձաթաղանթի փոքր եզրի հետ միասին կտրված է: Հետանցքային պատը փակվում է արտալորձաթաղանթով[7]:

Ռեկտովագինալ խուղակների մեծ մասը վիրահատության կարիք կունենա՝ ամրացնելու համար: Դեղորայք, ինչպիսիք են հակաբիոտիկները և Ինֆլիքսիմաբը, կարող են նշանակվել՝ օգնելու փակել ռեկտովագինալ խուղակը կամ նախապատրաստվել վիրահատությանը[8][9]:

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Kumaran SS, Palanivelu C, Kavalakat AJ, Parthasarathi R, Neelayathatchi M (2005). «Laparoscopic repair of high rectovaginal fistula: Is it technically feasible?». BMC Surg. 5: 20. doi:10.1186/1471-2482-5-20. PMC 1266383. PMID 16221302.
  2. «Rectovaginal Fistula and Rectourethral Fistula | ASCRS». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-11-ին. Վերցված է 2015-04-12-ին.
  3. Landry, 926
  4. Nordland, Rod (12 November 2006). «Congo: More Vicious Than Rape». Newsweek. Վերցված է 25 August 2019-ին.
  5. Nolen, Stephanie. «Not Women Anymore...». Ms. Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 24 October 2018-ին. Վերցված է 25 August 2019-ին.
  6. Lynch CM, Felder TL, Schwandt RA, Shashy RG (1999). «Lymphogranuloma venereum presenting as a rectovaginal fistula». Infect Dis Obstet Gynecol. 7 (4): 199–201. doi:10.1155/S1064744999000344. PMC 1784745. PMID 10449269.
  7. «Rectovaginal fistula: Treatment and Management». Medscape. Վերցված է 14 August 2012-ին.
  8. «Rectovaginal fistula Treatments and drugs - Mayo Clinic». www.mayoclinic.org. Վերցված է 2015-12-14-ին.
  9. Sands, Bruce E.; Anderson, Frank H.; Bernstein, Charles N.; Chey, William Y.; Feagan, Brian G.; Fedorak, Richard N.; Kamm, Michael A.; Korzenik, Joshua R.; Lashner, Bret A. (2004-02-26). «Infliximab maintenance therapy for fistulizing Crohn's disease». The New England Journal of Medicine. 350 (9): 876–885. doi:10.1056/NEJMoa030815. ISSN 1533-4406. PMID 14985485.