Ճարճատուկ գեղձավոր
| Ճարճատուկ գեղձավոր | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||
|
||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||
| Cichorium glandulosum
|
Ճարճատուկ գեղձավոր (լատին․՝ Cichorium glandulosum), բարդածաղկավորների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
Սպիտակավուն ցողունով, գեղձային մազիկներով ծածկված, 20-60 սմ բարձրությամբ միամյա խոտաբույս է։ Ցողունները սովորաբար խիստ ճյուղավորված են, ճյուղիկները՝ վերջում հաստացող։ Զամբյուղները բազմածաղիկ են։ Ծաղիկները բաց երկնագույն են կամ հազվադեպ՝ սպիտակավուն[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Հայաստանում հանդիպում է Երևանի (Երևանի շրջակայք և Ուրծի լեռնաշղթա) և Դարեղեգիսի (գյուղ Ռինդ) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Հանդիպում է նաև Նախիջևանում, Անատոլիայում և Սիրիայում[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Աճում է ստորին և միջին լեռնային գոտիներում՝ ծովի մակարդակից 900-1400 մ բարձրությունների վրա, ինչպես նաև տափաստաններում, երրորդական ժամանակաշրջանի կարմիր կավերում և քարաթափվածքների վրա։ Ծաղկում է մայիս-հունիս ամիսներին, պտղաբերում՝ հուլիսին[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Խոցելի տեսակ է։ Հայտնի են երեք պոպուլյացիաներ։ Տարածման շրջանը 5000 կմ²-ից պակաս է, բնակության շրջանը՝ 500 կմ²-ից պակաս։ Տեսակի տարածման հիմնական շրջանը գտնվում է Հայաստանի սահմաններից դուրս։ Սպառնալիքի կատեգորիան նվազեցվել է։ Տեսակին, կապված աճելավայրերի պայմանների փոփոխության հետ, սպառնում է տարածման և բնակության շրջանների նվազման վտանգ։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված չէր։ Ընդգրկված չէ նաև CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Մեկ պոպուլյացիան պահպանվում է Էրեբունի պետական արգելոցի տարածքում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.