Վիքիպեդիա

Ղարափափաղներ

Տե՛ս նաև՝ Թերեքեմեներ (այլ կիրառումներ)

Ղարափափաղներ (ադրբ.՝ Qarapapaqlar, թուրքերեն՝ Karapapaklar, բառացի՝ սև փափաղներ), թյուրքալեզու ժողովուրդ[1][2][3][4] կամ ցեղախումբ[5]։ Որոշ հեղինակների կողմից համարվում են ադրբեջանցիների[6][7][8][9][10][11] կամ թուրքմենների ենթախումբ, իսկ լեզուն՝ ադրբեջաներենի կամ թուրքմեներենի բարբառ[12][13]։ Ղարափափաղների հստակ թիվը հայտնի չէ, սակայն հավանաբար այն հասնում է հարյուր հազարների[14]։

Այժմ բնակվում են Թուրքիայի Հանրապետության Արդահանի (Ծովակ լճի ափերին), Կարսի և Աղրիի մարզերում[15][16][17][18][19][20], Իրանի հյուսիս-արևմուտքում[5], Վրաստանի Քվեմո Քարթլի մարզում, Ադրբեջանական Հանրապետության հիմնականում Ղազախի և Աղստևի շրջաններում[8]։

Կազմ խմբագրել

Ղարափափաղների մեջ առանձնանում են հետևյալ ցեղերը՝ թերքավյուն (հայտնի են նաև որպես բորչալո, համարվում են խանական ցեղ), սարալ, արափլը, ջան ահմեդի, չախարլը, ուլաչլը։

1935 և 1950 թվականների Թուրքիայի մարդահամարներում թուրքերի և թուրքմենների հետ համատեղ համարվում են թուրքերեն խոսող միավորում։

Կրոն խմբագրել

Իրանում բնակվող ղարափափաղները դավանում են շիա իսլամ (հիմնականում ալևիներ են[5]), իսկ Թուրքիայում՝ սուննի իսլամ[5]։

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ծանոթագրություն խմբագրել

  1. ↑ Советская страна после окончания гражданской войны: территория и население - Юрий Александрович Поляков - Google Книги
  2. ↑ Современные этнические процессы в СССР - Юлиан Владимирович Бромлей - Google Книги
  3. ↑ Encyclopedia of Stateless Nations: Ethnic and National Groups around the ... - James B. Minahan - Google Книги
  4. ↑ Всесоюзная перепись населения 1939 года: основные итоги - Юрий Александрович Поляков, Научный совет по исторической демографии и исторической географии, Российская академия наук
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Карапапахи // Канцелярия конфискации — Киргизы. — М. : Большая российская энциклопедия, 2009. — С. 82. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 13). — ISBN 978-5-85270-344-6.
  6. ↑ «Азербайджанцы». БСЭ.
  7. ↑ «Карапапахи». Российский Этнографический музей. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 8-ին.(չաշխատող հղում)
  8. ↑ 8,0 8,1 Гарапапаглар / Под ред. Дж. Кулиева. — Азербайджанская советская энциклопедия. — Б.: Главная редакция Азербайджанской советской энциклопедии, 1979. — Т. III. — С. 64.
  9. ↑ Волкова Н. Г. Этнические процессы в Закавказье в XIX - XX вв. // Кавказский этнографический сборник. —М., 1969. — Т. IV. — С. 24.
  10. ↑ Бахышов Ч. А. Изменение этнического состава населения Азербайджанской ССР (по данным переписей 1897-1979 гг.) // Советская этнография. — 1982. — № 5. — С. 65.
  11. ↑ Îslam Ansiklopedisi. — cilt VI. — С. 330—331.
  12. ↑ Languages of Azerbaijan. Ethnologue 15 report for Azerbaijan(չաշխատող հղում)
  13. ↑ Народы Зарубежной Азии // Численность и расселение народов мира. — М.: Изд-во Академии наук СССР, 1962. — С. 205—206.
  14. ↑ (tr) The Great Borchali and the Karapapak Արխիվացված 1 Հունիս 2007 Wayback Machine by Seyfullah Türksoy
  15. ↑ «Azerbaijani People in Ağrı».
  16. ↑ «Azeri in Ağrı».
  17. ↑ «Karapapak in Ağrı».
  18. ↑ «Ağri-karapapak». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 8-ին.
  19. ↑ «Ağrı'da 'Şah Bezeme' Geleneği Yüz Yıllardır Devam Ediyor». m.haberler.com (թուրքերեն). Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 19-ին.
  20. ↑ https://www.sondakika.com/. «Ağrı'da 'Şah Bezeme' Geleneği Yüz Yıllardır Devam Ediyor». m.sondakika.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 19-ին. {{cite web}}: External link in |last= (օգնություն)
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ղարափափաղներ&oldid=9804787» էջից