Հրանտ Պետրոսյան (հողագետ)
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Պետրոսյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Հրանտ Պետրոսի Պետրոսյան (դեկտեմբերի 27, 1923, Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - հոկտեմբերի 17, 1987, Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ հողագետ։
Հրանտ Պետրոսյան | |
---|---|
Ծնվել է | դեկտեմբերի 27, 1923 |
Ծննդավայր | Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
Մահացել է | հոկտեմբերի 17, 1987 (63 տարեկան) |
Մահվան վայր | Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
Քաղաքացիություն | Հայկական ԽՍՀ և Հայաստան |
Կրթություն | Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարան |
Մասնագիտություն | հողագետ |
Կենսագրություն
խմբագրելՀրանտ Պետրոսյանը ծնվել է 1923 թվականի դեկտեմբերի 27-ին Երևանում։ Մանուկ հասակից հետաքրքվել է ավիացիայով և ընդունվել է սովորելու Աերոակումբում։ 1941 թվականին, Հայրենական մեծ պատերազմի սկսվելուն պես, Հրանտ Պետրոսյանն առանց ավարտելու միջնակարգ դպրոցը կամավոր մեկնել է բանակ։ Ավիացիոն դպրոցն ավարտելուց հետո՝ 1943 թվականին ծառայել է որպես հրահանգիչ օդաչու, ապա՝ Կարմիր դրոշի կործանիչ ջոկատի ավագ օդաչու։ 1946 թվականին զորացրվելուց հետո ավարտել է միջնակարգ կրթությունը[1]։ 1952 թվականին ավարտել է Հայկական գյուղատնտեսական ինստիտուտը։ Ուսման տարիներին ընտրվել է ինստիտուտի կուսակցական բյուրոյի ազատ արձակված քարտուղար, եղել է պետական կրթաթոշակառու։ Ինստիտուտն ավարտելուց հետո աշխատել է Հայաստանի կոմկուսի քաղկոմում որպես հրահանգիչ, ապա 1952 թվականի սեպտեմբերին ընտրվել է ՀԿԿ Կիրովի անվան հանրապետական կոմիտեի առաջին քարտուղար։ 1954 թվականին Պետրոսյանն ընդունվել է Հայկական գյուղատնտեսական ինստիտուտի ասպիրանտուրան և պաշտպանել թեկնածուական թեզը։ Նրան առաջարկել են դասավանդել ինստիտուտում։ 1953 թվականի դեկտեմբերին, ասպիրանտուրա ընդունվելու կապակցությամբ, իր դիմումի համաձայն ազատվել է կուսակցական աշխատանքից։ 1956 թվականին, ավարտելով ասպիրանտուրան, աշխատել է ընդհանուր գյուղատնտեսության ամբիոնում որպես ասիստենտ, իսկ 1958 թվականի մայիսից՝ ագրոնոմիական ֆակուլտետի դեկան։ 1958 թվականին պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսություն։ 1958-1987 թվականներին եղել է Հողագիտության և ագրոքիմիայի գիտահետազոտական ինստիտուտի (այժմ՝ Հողագիտության, ագրոքիմիայի և մելիորացիայի գիտական կենտրոն) հիմնադիր-տնօրեն։ Պետրոսյանի գլխավորությամբ Հողագիտության գիտահետազոտական ինստիտուտի թիմը, համագործակցելով պրակտիկ մասնագետների հետ, գտել է սոլոնչակի հողերի բարելավման բավականին արդյունավետ մեթոդ՝ հիմնված քիմիական և հանքարդյունաբերության թափոնների օգտագործման վրա։ Ամայի հողից ստացել են 40-50 ցենտներ աշնանացան ցորեն, 180-200 ցենտներ վաղահաս կարտոֆիլ, 120-130 ցենտներ առվույտի խոտ, նույնքան խաղող, 250-300 ցենտներ վարդագույն խորդենի, ձմերուկ, մրգեր[1]։
1969 թվականին Պետրոսյանի անվան ինստիտուտը դարձել է հողագիտության համաշխարհային հայտնի կենտրոն։ 1969 թվականին ինստիտուտում տեղի է ունեցել Հողերի վերականգնման միջազգային սիմպոզիումը, որին մասնակցել են 23 երկրների ավելի քան 250 մասնագետներ։ 1974 թվականին աշխարհի 18 երկրների ներկայացուցիչների համար (Հայաստանի տարածքում Հողագետների X միջազգային կոնգրեսի մասնակիցներ) ինստիտուտն անցկացրել է սեմինարներ՝ բացահայտելով աշխատանքի ողջ ցիկլը հողի բարեկարգումից մինչև բերքահավաք[1]։
1967-1975 թվականներին եղել է ՀԽՍՀ ԳԽ պատգամավոր։
Աշխատանքները վերաբերում են աղուտ-ալկալի և գերխոնավ հողերի բարելավման խնդիրներին, երկրորդային աղակալման կանխման հարցերին։ Պետրոսյանի մշակած աղուտ հողերի բարելավման քիմիական եղանակը 1962 թվականից ներդրվել է արտադրության մեջ։
Հրանտ Պետրոսյանը եղել է Հողագետների համամիութենական ընկերության (1961-1987), Հողագետների միջազգային ընկերության աղակալած հողերի հանձնաժողովի (1962-1987) փոխնախագահ։
Համահեղինակ է «Պտղաբուծության բերքատվության բարձրացման մի քանի խնդիրներ» (1960), «Հայկական ԽՍՀ հողերը» (ռուս., 1976), «Մելիորատիվ հողագիտություն» (1987), «Հայկական ԽՍՀ հողերի մելիորացիան, կուլտուրականացումը և պահպանումը» (1990) գրքերի։
Հրանտ Պետրոսյանը մահացել է 1987 թվականի հոկտեմբերի 17-ին Երևանում[1]։
Պարգևներ
խմբագրել- Աշխատանքային կարմիր դրոշի երկու շքանշան (1966, 1976)[1],
- ԽՍՀՄ ՎԴՆԽ-ի 3 ոսկե և 1 արծաթե մեդալ (1967, 1985)[1],
- ԽՍՀՄ գյուղատնտեսության նախարարության պատվավոր դիպլոմ՝ գյուղատնտեսական գիտության զարգացման գործում Կուբայի Հանրապետությանը աջակցելու գործում ակտիվ մասնակցության համար (1975)[1],
- ԽՍՀՄ ԴՕՍԱԱՖ-ի 50-ամյակի պատվին պատվո նշան (1977)[1],
- Պատվո նշանի շքանշան (1981)[1],
- ԽՍՀՄ Առևտրաարդյունաբերական պալատի հոբելյանական մեդալ Արտասահմանյան երկրների հետ ԽՍՀՄ առևտրատնտեսական, գիտատեխնիկական կապերի ակտիվ խթանման համար (1982)[1],
- Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան (1986)[1],
- Մեդալ Գերմանիայի նկատմամբ հաղթանակի համար[1],
- ՀԽՍՀ Գերագույն խորհրդի պատվավոր դիպլոմ[1],
- Աշխատանքի վետերան[1],
- ԽՍՀՄ Գյուղատնտեսության ՆՏՕ պատվավոր անդամ[1],
- Վլադիմիր Իլյիչ Լենինի ծննդյան 100-ամյակի հուշամեդալ «Արիարի աշխատանքի համար»[1],
- 1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմում հաղթանակի երեսուն տարվա մեդալ[1],
- Մեծ հաղթանակի քառասուն տարվա շքանշան[1],
- Կուբայի գիտությունների ակադեմիայի մեծ ոսկե մեդալ,
- Հունգարիայի պատվավոր գործիքագործ[1],
- Չեխոսլովակիայի գյուղատնտեսության NTO-ի պատվավոր անդամ[1],
- ԽՍՀՄ Գյուղատնտեսության նախարարության, ՀԽՍՀ ՆՏՕ նախագահության, «Սելսկայա ժիզն» թերթի, ՀԽՍՀ ԳԿՀ հանդեսի, ՀԽՍՀ ՎԴՆԽ-ի և ԽՍՀՄ ՀՎՊ-ի և այլնի բազմաթիվ պատվոգրեր[1]։
Երկեր
խմբագրել- Почвы Армянской ССР, Е., 1976 (համահեղինակ)։
Ծանոթագրություններ
խմբագրելԱյս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատված վերցված է «Գյուղատնտեսական հանրագիտարանից», որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում-Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |