Հունգարա-թուրքական բարեկամության զբոսայգի
Հունգարա-թուրքական բարեկամության զբոսայգի (հունգ.՝ Magyar-Török Barátság Park, թուրքերեն՝ Macar-Türk Dostluk Parkı), Հունգարիայի հարավ-արևմուտքում գտնվող զբոսայգի։ Նվիրված է Սիգետվարի ճակատամարտի հիշատակին, որի ժամանակ Օսմանյան կայսրությունը նվաճել է Սիգետվարի՝ խորվատների և հունգարացիների կողմից պաշտպանվող ամրությունը։ Այգին բացվել է 1994 թվականին հունգարա-թուրքական պաշտանյաների համատեղ ջանքերով։
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | պուրակ |
| Երկիր | .svg){kind=small} Հունգարիա |
| Վարչատարածք | Հունգարիա |
| Տեղագրություն | Csertő? և Հունգարիա |
| Հիմնվել է | 1994 |
  | |
| |
Պատմություն
խմբագրել
1566 թվականի ամռանը օսմանյան մոտ 80 հազարանոց բանակը, որը առաջնորդում էր անձամբ սուլթան Սուլեյմանը, պաշարում է Սիգենտվար ամրոցը՝ փակելով Հաբսբուրգյան միապետություն խոշորագույն քաղաքներից մեկի Վիեննայի ճանապարհը, որի պաշարումը արշավի գլխավոր նպատակն էր։ Ամրոցը պաշտպանում էին 2,500 զինվոր, որոնց հրամանատարն էր Միկրոշ Զրինին։ Պաշարումը տևել է օգոստոսի 6-ից մինչև սեպտեմբերի 8-ը[1][2]։
Սեպտեմբերի 6-ին Սուլեյման I սուլթանը 72 տարեկան հասակում բնական պատճառներով վախճանվում է իր վրանում։ Նրա մահը թաքցնում են, իսկ զորքերին առաջնորդում է Սակալու Մեհմեդ փաշան։ Դրանից որոշ ժամանակ անց սպանվում է ամրոցի պաշտպանության հրամանատարը՝ Միկլոշ Զրինին և ամրոցը ընկնում է։ Չնայած դրան, Վիեննայի դեմ արշավը դադարեցվում է և վերադառնում են հետ՝ այդպես էլ չիմանալով սուլթան Սուլեյմանի մահվան մասին[1][3]։
Սիգետարը 122 թվականին եղել է Օսմանյան կայսրության մի մասը[1][3]։ 1596-1600 թվականներին այն եղել է Կանիջա էյալեթի մայրաքաղաք, ապա դարձել է Կանիջա էյալեթի մաս։
«Օսմանյան շրջանում» քաղաքում կառուցվել են մզկիթներ, թուրքական բաղնիքներ և դպրոցներ։ Այդ ժամանակ կառուցված շինությունների մի մասը պահպանվել են մինչ օրս, բայց մի մասը ավերվել է Համբուրգների՝ քաղաք վերադառնալուց անմիջապես հետո[1][3]։
Բարեկամության զբոսայգի
խմբագրելԸստ լեգենդի՝ Սուլեյման սուլթանի մահից հետո նրա ներքին օրգանները թաղվել են Սիգետվարի շրջակայքում ինչ-որ տեղ[4], իսկ մարմինը զմռսվել և տեղափոխվել է կայսրության մայրաքաղաք[2][3]։
Սուլթան Սուլեյմանի ծննդյան 500-րդ տարելիցին թուրքական կառավարության նախաձեռնությամբ և նրա փողերով, այն վայրում, որտեղ ենթադրաբար թաղված էր սուլթանի սիրտը, կառուցվել է Բարեկամության պուրակը[2]։ Բացման արարողությանը, որը տեղի է ունեցել է 1994 թվականի սեպտեմբերին, ներկա են եղել Հունգարիայի կրթության նախարար Գաբոր Ֆոդորը և Թուրքիայի նախագահ Սուլեյման Դեմիրելը[1][3][5][6]։
Պուրակը գտնվում է քաղաքից 2-3 կմ հյուսիս-արևելք և այնտեղ կարելի հասնել ավտոբուսով[7]։ Պուրակը բաց է ողջ տարին։
1996 թվականին պուրակում կառուցվել է օսմանյան ճարտարապետական ոճով խմելու շատրվան, աղյուսները և մարմարը բերվել են Թուրքիայից[1]։
Քննադատություն
խմբագրելԵրբ այգին նոր էր բացվել հունգարական ԶԼՄ-ներում այն քննադատվում էր այն բանի համար, որ այգում սուլթան Սուլեյմանի դեմքի հսկայական պատկերն էր տեղադրված։ 1997 թվականին դրա կողքին ստեղծվել է Միկլոշ Զրինիի դեմքի համանման պատկերը[1][7][8]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Karikó, Sándor & Tibor Szabó A Hungarian-Turkish Cultural Heritage: Scandal and Reconciliation(անգլ.) // PROCEEDINGS 4th International Congress on “Science and Technology for the Safeguard of Cultural Heritage in the Mediterranean Basin” : journal / Ferrari, Angelo. —Cairo, Egypt — Т. 1. — С. 18.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Orhan, Saim (2008 թ․ մայիսի 29). «Süleyman the Magnificent's unknown grave in Hungary». Today's Zaman. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 10-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 27-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Auf der Suche nach Sultan Süleymans Herz». Die Welt (գերմաներեն). 2013 թ․ օգոստոսի 25. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 25-ին.
- ↑ «Muhteşem Süleyman burada aranacak». Sabah (Turkish). 2012 թ․ նոյեմբերի 23. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 26-ին.
{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Macar-Türk dostluk parkı». Hürriyet (Turkish). 2008 թ․ մարտի 30. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 26-ին.
{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Magyar-Török Barátság Park - Szigetvár» (բուլղարերեն). Szigetvar Utisugo. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 26-ին.
- ↑ 7,0 7,1 Hebbert, Charles & Norm Longley, Dan Richardson Hungary - The Hungarian-Turkish Friendship Park. — С. 297.
- ↑ Pál Fodor. «Hungarian Perceptions of the Ottoman Empire» (PDF). Institute of History of the Hungarian Academy of Sciences, Budapest. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 27-ին.