Հեղափոխության հրապարակ (Սամարա)

Հեղափոխության հրապարակ (ռուս.՝ Площадь Революции), հրապարակ Սամարայի պատմական հատվածում՝ Վենցեկա և Կույբիշևի փողոցների հատման վայրում։

ռուս.՝ Площадь Революции

Հեղափոխության հրապարակ
Հրապարակի ընդհանուր տեսքը
Երկիր	Ռուսաստան
Նախկին անվանումներ	Շուկայի հրապարակ, Պանսկա հրապարակ, Ալեքսեևյան հրապարակ
Մակերես

Տեղանունություն

Հրապարակի բնօրինակ անունը եղել է Շուկայի հրապարակ, այնուհետև այն կոչվում էր Պանսկա, Ալեքսեևյան հրապարակ։ Այժմ կոչվում է Հեղափոխության հրապարակ։

Պատմություն

Ռուս պետական, հասարակական գործիչ, ռազմական գրող Պյոտր Ալբերը նշում է, որ նախկինում այս վայրում փոքրիկ բացատում լճակ է եղել։ 1782 թվականի երկրաչափական ծրագրով նախատեսվել է այդ բացատում կառուցել Շուկայի հրապարակ։ Այսպիսով, այն սկսել է կառուցապատվել փայտե խանութներով, ձևավորելով վաճառախանութներով ընդարձակ շինություն։ Սակայն 1851 թվականի հրդեհը ոչնչացրել է բոլոր խանութները։ Առևտուրը տեղափոխվել է նոր վայր, և տարածքը կոչվել է Պանսկա։

Հրապարակի դերը գավառական քաղաքի համար

Հրապարակի տեսքը Վենցեկա փողոցից

Երբ Սամարան դարձավ գավառ, կեղտոտ հրապարակը մաքրվեց և նրան տվեց Սամարայի հովանավոր Ալեքսեյ միտրոպոլիտ սրբի անունը։ Հրապարակը դարձավ կենտրոն, քաղաքի գլխավոր մուտքը և ձեռք բերեց հասարակական բնույթ։ 1860 թվականին հրապարակում կառուցվել է երեք հարկանի փայտե ժամացույցի աշտարակ։ Այն կանգուն է մնացել մինչև 1883 թվական և հնությունից քանդվել է։

1917 թվական

1917 թվականին հրապարակը դարձել է աշխատավորների ցույցերի անցկացման վայր, որտեղ Վալերիան Կույբիշևը, Ալեքսեյ Գալակտիոնովը և այլք հանդես են եկել ելույթներով։ 1919 թվականի նոյեմբերի 7-ին հեղափոխության հրապարակում հանդես է եկել Միխայիլ Ֆրունզեն։

Շենքեր և շինություններ

Հուշարձաններ

Ալեքսանդր II-ի հուշարձանը, Սամարա, Ալեքսեևյան հրապարակ (Հեղափոխության հրապարակ), 1908

1889 թվականին Պյոտր Ալաբինի նախաձեռնությամբ հրապարակում կառուցվել է Ալեքսանդր II-ի հուշարձանը, որն այդ ժամանակ Սամարայի միակ հուշարձանն էր։ Հեղափոխությունից հետո հուշարձանը պայտերով մեխել են և ապամոնտաժել։ 1927 թվականի նոյեմբերի 7-ին նրա պատվանդանի վրա տեղադրվել է Վլադիմիր Լենինի հուշարձանը։

Սվետովի տուն

Սվետովի տան առաջին հարկում տեղակայված է եղել Սամարայի լավագույն մթերային խանութը։ Սնանկացած առևտրական Սվետովի տունը գնում է գավառական կառավարությանը, որը Տեպլով քաղաքի շինարարության բաժնի երիտասարդ ճարտարապետին է վստահում շենքի վերակառուցումը։ Շրջանային դատարանը այս շենքում է հանգրվանել 1880-1890-ական թվականներին, երբ այն նախագահել է հայտնի դեկաբրիստ Իվան Աննենկովի և Պոլինա Գյոբլի որդին՝ Վ. Ի. Աննենկովը։ Դատարանում է աշխատել հայտնի երդվյալ փաստաբան Ա. Ն. Խարդինը։

1903 թվականին շենքը կրկին վերակառուցվել է։ Նրան կից կառուցվել են երկու շինություն՝ Վենցեկա և Կույբիշև փողոցներից։ Այս շենքը պահպանվել է և գտնվում է Կույբիշևի 60 հասցեում։

Թերթերի խմբագրություն

Շենքին կից գտնվում է երկհարկանի տուն` «Սամարսկի Վեստնիկ» (լույս է տեսել 1883-1904 թթ.) թերթի խմբագրությունը և տպարանը։ Թերթում տպագրվել են Վ. Ի. Ուլյանովը (Լենին), Ա. Պ. Սկլյարենկոն, Գեորգի Պլեխանովը։

Կույբիշևի փողոցի 73 հասեցում է գտնվում «Սամարայի թերթի» խմբագրությունը։ Հրապարակի այս հատվածի շինարարությունը սկսվել է 19-րդ դարի կեսերին։

Տրանսպորտ

• ավտոբուս՝ 3, 5д, 24, 34, 37, 47, 48к , 48д ,61:
• տրոլեյբուս՝ 6, 16:
• Երթուղային տաքսիներ՝ 5д, 34, 37, 46, 47, 61д, 92, 94, 97, 205, 240, 247, 295, 297:

Հետաքրքիր փաստեր

• 1857 թվականի հրապարակի անկյունային շենքում բացվել է «Վոլգայի Բավարիա» պանդոկը։ Մոտակայքում եղել է դեղատուն։ 1919 թվականի գարնանը դեղատանը կից տանը ապրել է ռազմական ինժեներ, Խորհրդային Միության հերոս Դմիտրի Կարբիշևը։
• 1905-1906 թվականներին այստեղ է ապրել Սամարայի նահանգապետ Իվան Բլոկը, այնտեղ է եղել նաև գավառական գրասենյակը։ Այժմ սա Կույբիշևի փողոցի թիվ 81 տունն է։

Գրականություն

• Липатова А. М. Самарских улиц имена. - Самара: Новая техника, 2003. - 242 с.

Արտաքին հղումներ

• Площадь Революции на сервисе Яндекс.Панорамы.
• 3D-панорама площади Революции Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine.