Հատկապես վտանգավորները...
«Հատկապես վտանգավոր․․․» (ռուս.՝ «Особо опасные…»), խորհրդային գեղարվեստական ֆիլմ, որը բեմադրել է ռեժիսոր Սուլամբեկ Մամիլովը Յուլիա Ֆայբիշենկոյի «Վարդի թուփ» (ռուս.՝ «Розовый куст») վիպակի մոտիվներով։ Նկարահանվել է 1979 թվականին[1][2] և թողարկվել է 1980 թվականի ապրիլին։
 ռուս.՝ Особо опасные | |
|---|---|
| Երկիր |  ԽՍՀՄ |
| Ժանր | դետեկտիվ ֆիլմ |
| Թվական | 1979 |
| Լեզու | ռուսերեն |
| Ռեժիսոր | Սուլամբեկ Մամիլով |
| Սցենարի հեղինակ | Edgar Smirnov? և Սուլամբեկ Մամիլով |
| Դերակատարներ | Անատոլի Սկորյակին, Վլադիմիր Վիխրով և Բորիս Նևզորով |
| Օպերատոր | Գենադի Կարյուկ |
| Կինոընկերություն | Օդեսայի կինոստուդիա |
| Տևողություն | 84 րոպե |
| IMDb | ID 0308683 |
Սյուժե
խմբագրելԳործողությունները տեղի են ունենում 1920-ականներին հարավային քաղաքում՝ նոր տնտեսական քաղաքականության ժամանակաշրջանում։
Ավազակները սպանում են բժիշկ Կլեմբովսկուն և նրա կնոջը, առևանգում ոսկերիչ Շվարցին։ Հետաքննությունն անցկացնում է քրեական հետախուզության անփորձ, բայց իրենց գործով տարված երիտասարդ աշխատակիցների խումբը։ Խմբում ներառված են վերջերս գիմնազիան ավարտած Կլիմովը, ռոմանտիկ և երազող Գոնտարը, նախկին փողոցային Ստասը, դատողություններում կտրուկ և անզուսպ Սելեզնյովը և աշխատանքի համար հատուկ արտոնությունների սպասող Սիլինը։
Սելեզնյովը անտակտորեն հարցաքննում է Կլեմբովսկիների դստերը։ Վիրավորված աղջիկը փակվում է իր մեջ և ցուցմունք չի տալիս։ Նա սկսում է հանցագործների ինքնուրույն որոնումները։ Մինչդեռ ավազակները շրջում են քաղաքում, գործարանում դիվերսիա է տեղի ունենում։
Խմբի ներսում տարաձայնություններ կան։ Բոլորին կասկածող և կոպիտ Սելեզնյովի մեթոդները հավանության չեն արժանացնում խմբի մյուս անդամները։ Սելեզնյովը սպառնում է վիրավոր ավազակ Տյուխային։ Նա պնդում է, որ օտար ծագման պատճառով մարմիններից հեռացվի Տանյան, որին սիրահարված է Կլիմովը։
Ենթաբաժնի պետ Կլիչը Սելեզնյովին նկատողություն է հայտարարում անընդունելի աշխատանքային մեթոդների համար։ Ի վերջո, հաղթում են Սելեզնյովի հետ չհամաձայնող սոցիալիստական օրինականության կողմնակիցների մեթոդները։ Կլիչը զգայունություն է ցուցաբերում ավազակ Տյուխայի նկատմամբ, և նա համաձայնում է համագործակցել քրեական հետախուզության հետ։ Օպերխումբը գնում է ավազակախմբի շտաբ՝ ջրաղաց։ Ավազակները հեռանում են ջրաղացից, բայց նրանց կողմից ծեծված ոսկերիչ Շվարցը հուշում է, թե որտեղ փնտրել նրանց։ Ձերբակալման ընթացքում ավազակախմբի պարագլուխը կրակում է Կլիմովի վրա։ Քրեական հետախուզության աշխատակիցները հետապնդում են նրան և ձերբակալում։ Ավազակախումբը վնասազերծվում է։
Դերերում
խմբագրել- Վիկտոր Ժիգանով – Վիկտոր Կլիմով
- Նիկոլայ Սեկտիմենկո – Պյոտր Սելեզնյով
- Անատոլի Սկորյակին – Միխայիլ Գոնտար
- Վլադիմիր Վիխրով – Ստաս Իլյին
- Եվգենի Ստեժկո – Սիլին
- Բորիս Նևզորով – Ստեպան Սպիրիդոնովիչ Կլիչ, քրեական հետախուզության պետ
- Տատյանա Դրուբիչ – Տանյա Շևչուկ
- Լև Դուրով – Պոտապիչ, դատաբժշկական լուսանկարիչ
- Ելենա Իվոչկինա – Վիկտորյա Կլեմբովսկայա
- Զինովի Գերդտ – Շվարց, ոսկերիչ
- Բորիս Գուսակով – Վադիմ Բեսպալով («Չալի»), խմբավորման ղեկավար
- Տիմոֆեյ Սպիվակ – Կոնստանտին
- Միխայիլ Վոդյանոյ – Առնոլդ, ռեստորանի սեփականատեր
- Վալենտին Բուկին – Տյուխին Պավել Մատվեևիչ, ավազակ «Տյուխա»
- Վիտալի Մատվեև – Բեղավոր, ավազակ
- Վալերի Բասել – Կուցի
- Ալեքսեյ Գորյաչև – Ֆերզ
- Լյուդմիլա Լարիոնովա – Անաստասիա Դերևյանկինա, հարբած կին ռեստորանում
- Լիդիա Պոլյակովա – Շվարցի կինը
- Գեորգի Բաննիկով – խուտորի բնակիչ
Նկարահանող խումբ
խմբագրել- Ռեժիսոր՝ Սուլամբեկ Մամիլով
- Սցենարի հեղինակներ՝ Էդգար Սմիրնով, Սուլամբեկ Մամիլով
- Օպերատոր՝ Գենադի Կարյուկ
- Նկարիչ՝ Ալեքսանդր Տոկարև
- Կոմպոզիտոր՝ Վլադիմիր Մարտինով
Քննադատություն
խմբագրելԿինոքննադատ Միխայիլ Լևիտինը նշել է, որ ֆիլմի ստեղծողները կենտրոնացել են բարոյական խնդիրների վրա, որոնց բախվում են իրենց հերոսները, իսկ դետեկտիվ ինտրիգը ֆիլմում առկա է որպես քրեական հետախուզության աշխատակիցների վեճերի սրման և լուծման պատճառ։ Սակայն միևնույն ժամանակ, ըստ քննադատի, «հեղինակներն ամեն ինչում չեն հասել նշանակալի արդյունքների» և «առաջին հերթին դա վերաբերում է գլխավոր հերոսների կերպարների մարմնավորմանը, որոնք բավականաչափ մանրամասն չեն մշակվել դրամատուրգիայի տեսանկյունից»[3]։
Վլադիմիր Իշիմովն էլ ավելի քննադատական էր. «Հատկապես վտանգավորները» ֆիլմի կերպարները, ավաղ, պարզվեց, որ զուտ ֆունկցիոնալ ֆիգուրներ են՝ նշված այս կամ այն հատկանիշներով... առանց նրանց էության մեջ իսկապես խորանալու փորձի»[4]։ Նա նաև գրել է, որ ֆիլմը լի է անճշտություններով և, ընդհանուր առմամբ, դա «աշխատանք է, որը կարված է սպիտակ թելերով, անփույթ, ստեղծված է պատրաստի շաբլոններով և կարծրատիպերով»[5]։
Կինոքննադատ Վսեվոլոդ Ռևիչը կարծում էր, որ «էկրանին հավաքվել են բոլորովին անհետաքրքիր և նույնքան անճանաչելի մարդկանց խումբ»[6]։ Նա նաև գրել է. «Մի խոսքով, մեր առջև ևս մեկ դեպք է, երբ ֆիլմը բեմադրվում է այն հույսով, որ «սուր» սյուժեն կմաքրի բոլոր մեղքերը։ Սակայն այն ի վիճակի չէ հաղթահարել նույնիսկ ժամանցային գործառույթը»[7]։
Կինոգետ Ալեքսանդր Ֆեոդորովը գրել է քննադատների և հանդիսատեսի համերաշխության մասին ֆիլմի գնահատման մեջ. «...Կինոմամուլը դրան վերաբերվել է տարբեր աստիճանի քննադատական «թեժությամբ»... Սովորաբար հանդիսատեսը հակված է «սպիտակեցնել» իր կինոսիրողներին կինոքննադատական «լրամշակումներից»։ Բայց, ըստ երևույթին, սա «Հատկապես վտագավորները» ֆիլմի դեպք չէ։ Պրոֆեսիոնալ քննադատության հետ ժամանակակից հեռուստադիտողների մեծ մասը գրեթե միակարծիք է...»[8]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Ишимов, 1980, էջ 42
- ↑ Советские художественные фильмы, 1998, էջ 244
- ↑ Левитин, 1980, էջ 3
- ↑ Ишимов, 1980, էջ 43
- ↑ Ишимов, 1980, էջ 45
- ↑ Ревич, 1983, էջ 97
- ↑ Ревич, 1983, էջ 98
- ↑ Фёдоров, 2021, էջ 841—842
Գրականություն
խմբագրել- Левитин М. По законам справедливости // Советский экран. — 1980. — № 11. — С. 3.
- Ишимов В. Из готовых блоков // Искусство кино. — 1980. — № 10. — С. 42—49.
- Ревич В. А. Кинодетектив: уголовный розыск и художественный поиск. — М.: ВБПК, 1983. — С. 97—98. — 160 с. — 100 000 экз.
- Советские художественные фильмы. Аннотированный каталог (1978—1979) / Сост. В. Ф. Семерчук, Е. М. Барыкин. — М.: Нива России—Современные тетради, 1998. — С. 244—245. — 344 с. — 3200 экз. — ISBN 5-88289-011-X
- Фёдоров А. В. Тысяча и один самый кассовый советский фильм: мнения кинокритиков и зрителей. — М.: ОД «Информация для всех», 2021. — С. 841—842. — 1134 с.