Հայ-ֆիլիպինական հարաբերություններ
Հայ-ֆիլիպինական հարաբերությունները վերաբերում են Հայաստանի և Ֆիլիպինների միջև տեղի ունեցող երկկողմ հարաբերություններին։ Երկու երկրների միջև հարաբերություններն աստիճանաբար բարելավվել են այն պահից ի վեր, երբ դրանք պաշտոնապես հաստատվել են 1992 թվականի մայիսի 20-ին[1]։ Արտգործ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը Ֆիլիպիններ է այցելել 2012 թվականին, ինչը նրան դարձրել է Հայաստանի ամենաբարձր պետական պաշտոնյան, որը երբևէ այցելել է Ֆիլիպիններ[2]։ Հայ-ֆիլիպինյան հարաբերություններն էլ ավելի են ամրապնդվել 2015 թվականի մարտի 19-ին Հայաստանի ոչ ռեզիդենտ դեսպան Ռաիսա Վարդանյանի այցի ժամանակ, երբ նա հանդիպել է արտգործ նախարար Ալբերտ դել Ռոսարիոյի հետ։ Վերջին դիվանագիտական փոխգործակցությունը ներառում էր երկու երկրների միջև առևտրի, ներդրումների և կրթական ու գիտական համագործակցության ընդլայնման պարտավորությունները[3]։
 | |
 Ֆիլիպիններ |
 Հայաստան |
Ներկայումս երկու երկրներում էլ կան ոչ ռեզիդենտ դեսպաններ։ Հայաստանի դեսպանը Մանիլայում հավատարմագրված է Հանոյից, իսկ Ֆիլիպինների դեսպանը՝ Մոսկվայից[4]։
Պատմականորեն հայերը զգալի դեր են խաղացել Ֆիլիպիններում առևտրի զարգացման գործում։ Ճիզվիտական քահանա Մուրիլյո Վելարդեն նշել է, որ հայերը մյուս ուղղափառ քրիստոնյաների հետ միասին Մանիլայում ապրել են 1618 թվականից։ 18-րդ դարում Մանիլայի հայերը, որոնցից մի քանիսը Մադրասի խոշոր հայկական համայնքից ժամանել են Հնդկաստան, հեշտացրել են առևտուրը Ֆիլիպինյան կղզիների և Հնդկաստանի միջև[5]։
Առևտրական շրջանառություն (հազար դոլլար) խմբագրել
Հայաստան խմբագրել
| Տարի | Արտահանում | Ներկրում |
|---|---|---|
| 2012 | 39.0 | 2275.8 |
| 2013 | 68.1 | 1861.7 |
| 2014 | 8.1 | 2032.5 |
Վերոնշյալ գրաֆիկի տվյալները ցույց են տալիս 2012-2014 թվականներին Հայաստանի և Ֆիլիպինների առևտրի ծավալը[4]։
Միգրացիա խմբագրել
Մոսկվայում Ֆիլիպինների դեսպանատան տվյալներով՝ Հայաստանի մայրաքաղաքում բնակվում են առնվազն 300 ֆիլիպինցիներ[6], սակայն 2018 թվականին միայն 70-ն է գրանցված դեսպանատանը[7]։ Ըստ երկրի զբոսաշրջության կոմիտեի տվյալների՝ Հայաստանում ֆիլիպինցի զբոսաշրջիկների թիվը 2014 թվականի 674-ից 2017 թվականին դարձել է 22 007[6][8]։
Ֆիլիպիններում հայ զբոսաշրջիկների թիվը 2012-ի 84-ից 2016-ին դարձել է ավելի քան 100 հոգի[9]։
Հայերը Ֆիլիպիններում խմբագրել
Իսպանիայի օկուպացիայից ի վեր Ֆիլիպիններում հայերն ու հույները, ըստ պահպանված տվյալների, Լուսոնում առաջին ուղղափառ քրիստոնյաներն էին։ 18-րդ դարի փաստաթուղթը, որը գրել է Պեդրո Մուրիլյո Վելարդեն՝ ճիզվիտ պատմաբանը, որը նկարագրում է Ֆիլիպիններում նրանց միաբանության միսիոներական գործունեությունը, Մանիլայում նման վերաբնակիչների ներկայությունը գրանցում է դեռ 1618 թվականին։ Չնայած Ֆիլիպիններում հայերի թիվը հայտնի չէ, հաշվարկվել է, որ այն շուրջ 114 մարդ է։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Department of Foreign Affairs, Philippines (2014 թ․ հունիսի 14). «Secretary del Rosario receives Armenia envoy». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Reyes, F. (2012 թ․ օգոստոսի 15). «PH, Armenia sign agreements to expand bilateral relations». Philippine Daily Inquirer. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ «DFA chief, Armenian envoy push efforts to enhance ties of two countries». Interaksyon. 2015 թ․ մարտի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ 4,0 4,1 Ministry of Foreign Affairs, Armenia (2015 թ․ փետրվարի 24). «Bilateral relations: Philippines». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 13-ին.
- ↑ Athyal, Jesudas, ed. (2015). Religion in Southeast Asia: An Encyclopedia of Faiths and Cultures: An Encyclopedia of Faiths and Cultures. ABC-CLIO. էջ 11. ISBN 1610692500. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 8-ին.
- ↑ 6,0 6,1 Fazio, Megan Iacobini de. «Why have Gulf-based Filipinos fallen in love with Armenia?». www.aljazeera.com. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 12-ին.
- ↑ Viray, Patricia Lourdes (2018 թ․ ապրիլի 24). «Filipinos in Armenia urged to avoid political activity». The Philippine Star. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 12-ին.
- ↑ Karapetyan, Hakob (2018 թ․ մարտի 31). «Filipinos in Armenia». JAM News. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 12-ին.
- ↑ «OVERVIEW OF PHILIPPINES (PH) - ARMENIA (AM) BILATERAL RELATIONS». Embassy of the Philippines, Moscow, Russia. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 12-ին.