Վիքիպեդիա

Կրթությունն Իտալիայում

(Վերահղված է Կրթությունը Իտալիայումից)

Կրթությունն Իտալիայում պարտադիր է 6-ից 16 տարեկանների համար[1], որն իրականացվում է հինգ փուլով՝ մանկապարտեզ (scuola dell'infanzia), հիմնական դպրոց (scuola primaria or scuola elementare), կրտսեր միջին դպրոց (scuola secondaria di primo grado or scuola media inferiore), միջին ավագ դպրոց (scuola secondaria di secondo grado or scuola media superiore) և համալսարան (università).[2]: Իտալիայում կրթությունն անվճար է և հասանելի է Իտալիայում ապրող բոլոր ազգերի երեխաների համար։ Իտալիան ունի մասնավոր և հանրային կրթական համակարգ։ Այնուամենայնիվ, «կրթական և աշխատանքային շուկայի արդյունքների» առումով հանրակրթական դպրոցների որակը մասնավոր դպրոցների համեմատ բարձր է[3],:

Կրթությունը Իտալիայում
Educational oversight
Կրթության նախարարությունՄարկո Բասթի

Պատմություն խմբագրել

1859 թվականից Իտալիայում գործում է պետական դպրոցական կամ կրթական համակարգ։ Casati Act-y, որ հիմնադրվել է 1861 թվականին, սահմանել է պարտադիր նախնական կրթություն և նպատակ էր հետապնդում՝ բարձրացնել գրագիտությունը։ Այս օրենքը վերահսկողություն է սահմանել առաջնային կրթությանը. սովորողները նախնական կրթությունն ստանում են տեղում՝ իրենց քաղաքում կամ գյուղում, միջնակարգ կրթությունն ստանում են մարզկենտրոններում, իսկ համալսարանները ղեկավարվում են պետության կողմից։ Նույնիսկ Casati Act-ի դիտարկումներով, շատ գյուղերի և ծայրամասերի բնակիչներ նախնական կրթություն չեն ստացել (նախնական կրթության մեջ ներգրավված երեխաների տոկոսը միայն 70 տարի հետո հասավ 90 %), և անգրագիտության մակարդակը (որը 1861 թ.-ին մոտավորապես 80% էր) ավելի քան 50 տարի շարունակվեց մնալ նույնը։ Հաջորդ կարևոր համակարգը հեթանոսական՝ Legge Gentile-ն ՝: Այս ակտը տրվել է 1923 թ., Երբ Բենիտո Մուսոլինին և նրա ազգային ֆաշիստական կուսակցությունը իշխանության շարքերում էին։ Նրանք Իտալիայի կրթական համակարգը հարմարեցրեվին ֆաշիստական համակարգին։

1962-ից մինչև օրս իտալական (հիմնական և երկրորդական) կրթության հիմնական կառուցվածքում մեծ մասը մնացել է անփոփոխ, նույնիսկ եթե որոշ փոփոխություններ են կատարվել, ապա դա տղամարդկանց և կանանց իրավունքների հավասարեցումն էր (տեխնիկական կրթության երկու հստակ ծրագրերի միաձուլման միջոցով), ընտրովի կրթությունը, միջնակարգ դպրոցի կառուցվածքի փոփոխությունները (Բեգլինգուեր լեգենդ) և այլն։ 1999 թ.-ին, Բոլոնիայի գործընթացի սկզբունքների համաձայն, իտալական համալսարանային համակարգը անցավ նոր (vecchio ordinamento, որը հանգեցրեց ավանդական 5-ամյա Լոուրյատի աստիճանին) կրթակարգի (nuovo ordinamento):

Սկզբնական կրթություն խմբագրել

 
Նախակրթարան Իտալիայում

Միջնակարգ կրթությունն ընդգրկում է կրտսեր և միջին դպրոցները։ Կրտսեր դպրոց հաճախում են 6 տարեկանից։ Կրտսեր դպրոցի առաջին երկու աստիճանները անվճար են բոլորի համար:Պարտադիր առարկաներ են համարվում ընթերցանությունը, գիրը, նկարչությունը, թվաբանությունը, երաժշտությունը։ Կրոն ուսուցանվում է սովորողի ցանկությամբ։ Ուսումնական պլանի մեջ է մտնում նաև մեկ օտար լեզվի ուսումնասիրություն։ Դպրոցը հնգօրյա է` շաբաթական մոտավորապես 30 դասաժամ ։ Կրտսեր դպրոցի յուրաքանչյուր աստիճանի վերջում անցկացվում են թեսթային աշխատանքներ։ Կրտսեր դպրոցներում գնահատումը կատարվում է խրախուսական բառերի միջոցով։

Յուրաքանչյուր դասարան ունի երկու դասավանդող։ Նրանք պարապում են բոլոր առարկաները` ներառյալ ֆիզկուլտուրան։

Ավանդաբար իտալական պետական դպրոցների դասարաններում աշակերտների թիվը մեծ է։ Դրանց զուգահեռ կան մասնավոր դպրոցներ, որոնք կազմում են ընդհանուր դպրոցների 5%-ը:Այստեղ աշակերտների թիվը դասարանում քիչ է։ Այս տիպի դպրոցներում այլընտրանքային ծրագրեր են կիրառվում, սակայն նրանք իրավունք չունեն պետական վկայական տալու և այդ պատճառով սովորողները պետք է պետական քննություններ հանձնեն `համապատասխան սերտիֆիկատ ստանալու համար։

Առաջին հնգամյա ցիկլի ավարտին սովորողը գրավոր և բանավոր քննություններ է հանձնում։ Դրանց արդյունքների հիման վրա տրվում է տարրական դպրոցի ատեստատ(diploma di licenza elementare), և սովորողը տեղափոխվում է միջին դպրոց, որտեղ սովորում է մինչև 14 տարեկան[4]։

Միջին կրթություն խմբագրել

 
Լոդիի ավագ դպրոցը
 
Պալերմոյի ավագ դպրոցը

Իտալիայում միջնակարգ կրթությունը տևում է 8 տարի և իրականացվում է երկու մակարդակներով. Առաջին աստիճանի միջնակարգ դպրոց (Lower secondary school), որը հայտնի է որպես ավագ դպրոց[5], որը համապատասխանում է բարձրագույն մակարդակի։ Առաջին աստիճանի միջնակարգ դպրոցը տևում է երեք տարի ( 11-14 տարեկաններ)։ Երկրորդ աստիճանի միջնակարգ դպրոցը տևում է հինգ տարի (մոտավորապես 14 -ից 19 տարեկան)։ Յուրաքանչյուր ուսումնական տարվա ավարտին հանձնվում են ավարտական քննություններ հասունության վկայականի համար, որից հետո էլ որոշվում է շրջանավարտի հետագա ուսումնառության գործընթացը։ Բացի այն, որ աշակերտները սովորում են ավագ դպրոցում որոշ ուսումնական առարկաներ, որոնց համար նախատեսված են համապատասխան լաբորատորիաներ, ունենում են նաև ֆիզիկական պատրաստվածության դասեր, որ անցկացվում են մարզադահլիճներում։ Ցածր և միջին դպրոցներում դասապրոցեսն սկսվում է ժամը 8 00-ին և ավարտվում են ժամը 200-ին (թեև կարող է ավելի ուշ սկսել, բայց բոլոր դեպքերում այն տևելու է հինգ ժամ)։ Իսկ ավագ դպրոցում ` կախված դպրոցի տեսակից, շաբաթվա յուրաքանչյուր օրը ունենում են 5-7 ժամ։ Բոլոր դպրոցներն ունենում են 10 րոպե դասամիջոց, սակայն ավագ դպրոցում այն կոչվում է հանգստի ժամ և կարող է տևել 15 -ից 30 րոպե։ Ժամանակի ընթացքում Իտալիայի միջնակարգ դպրոցներում կատարվել են փոփոխություններ։ Այս շրջանի դպրոցները մասնագիտացվել են երեք հոսքերով (Primo biennio, Առաջին երկու տարի ), ինչպիսիք են մաթեմատիկական, իտալերենի քերականության և պատմության հոսքեր[6] վերջին երեք տարիների ընթացքում (Secondo biennio e quinto anno, կամ triennio) որոշ առարկաներ ուսուցանվում են ավելի բարձր մակարդակով ու խորությամբ (i.e. Հնագույն հունարեն դասախոսություն, բիզնես տնտեսագիտություն էկոնոմիկա կամ գրաֆիկա Գեղարվեստի ավագ դպրոցում) բայց, որպես կանոն իտալերեն, անգլերեն լեզուներ և մաթեմատիկա պարտադիր դասավանդվում են։

  • Ավագ դպրոցում   Liceo- ում ստացված կրթությունը հիմնականում տեսական է. մասնագիտական հատուկ ուսումնասիրություն (հումանիտար, գիտություն կամ արվեստ)[7]։
  • Տեխնիկական ինստիտուտում տրված կրթությունը առաջարկում է ինչպես տեսական կրթություն, այնպես էլ մասնագիտացում հատուկ գիտության բնագավառում (օրինակ, տնտեսագիտություն, հումանիտար, կառավարում, իրավագիտություն, տեխնոլոգիա, զբոսաշրջություն), հաճախ ինտեգրված երեք / վեց ամիս պրակտիկա ընկերություններում, ասոցիացիաներում կամ համալսարանում, ուսումնառության հինգերորդ և վերջին տարվա ընթացքում[8]
  • Մասնագիտական ինստիտուտը (մասնագիտական ինստիտուտ), այս տեսակի դպրոցը առաջարկում է միջնակարգ կրթության ձև, որն ուղղված է գործնական առարկաների (ինժեներական, գյուղատնտեսություն, ագրոնոմիա, տեխնիկական գիտություն, արհեստներ) և հնարավորություն է տալիս ուսանողներին սկսել աշխատանքը, նրանց ուսումնասիրությունները, երբեմն ավելի շուտ, ինչպես նաև սկսել բարձրագույն կրթության գործընթացը։

Ցանկացած միջնակարգ դպրոց, որը տևում է 5 տարի, ավարտվում է եզրափակիչ քննություններով, որը կոչվում է բակալավրիատ կամ պետական քննություն։ Այս քննությունը տեղի է ունենում ամեն տարի, հունիս-հուլիս ամիսներին[9]։ 2013 թվականին Միջազգային ուսանողական գնահատման ծրագիրը, որը համաձայնեցված է OECD- ի կողմից, նշեց, որ իտալական միջնակարգ կրթությունը զբաղեցնում է աշխարհում կրթակարգի 21-րդ տեղը[10], և դիտարկվել են հյուսիսային իտալական դպրոցները, որոնք զգալիորեն ավելի լավ արդյունք տվեցին, քան մյուս հանրապետությունների դպրոցները[11], և Հարավային իտալական դպրոցները, որոնք շատ ավելի վատ արդյունքներ ունեցան։ Ավելին, պետական դպրոցների աշակերտները ավելի լավ են հանդես գալիս, քան մասնավոր դպրոցների աշակերտները[12]։ Իտալական շրջանավարտը 19 տարեկան է, իսկ մյուս երկրներում՝ 18, որը համարվում է նախաբուհական ամենատարածված տարիքը։

Բարձրագույն կրթություն խմբագրել

 
Բոլոնիայի համալսարան ("Archiginnasio"), Իտալիայի և Եվրոպայի ամենահին համալսարանը, հիմնադրված 1088 թվականին:

Իտալիայում բարձրագույն մասնագիտական կրթության համակարգը ներկայացված է տեխնիկական համալսարանների (Istituti Tecnici Superiori, ITS) և որակավորման բարձրացման հատուկ ծրագրերի (Istruzione e Formazione Tecnica Superiore, IFTS) տեսքով։

•ITS – բուհի կողմից ստեղծված կրթական հաստատություններ են։ Բարձրագույն տեխնիկական համալսարանները հասանելի են միայն միջնակարգ կրթություն ունեցողների համար։ Ուսման տևողությունը կազմում է 2-3 տարի, ընդ որում այդ ժամանակի 30%-ը հատկացվում է պրակտիկաներին՝ իտալական ընկերություններում և արտերկրում։

•IFTS - ծրագրերը ղեկավարում է մունիցիպալ վարչակազմը, և այն կազմակերպում է չորս տեսակի հաստատություններում՝ հանրակրթական և բիզնես դպրոցներում, մասնագիտական ուսումնարաններում և համալսարաններում։ Այսպիսի ծրագրերը նախատեսված են այն մարդկանց համար, ովքեր մասնագիտական որևէ կրթություն և աշխատանքային փորձ չունեն։ Մարդիկ, ովքեր չունեն միջնակարգ կրթություն ևս կարող են ընդունվել՝ հանձնելով ընդունելության քննությունները։ IFTS շրջանավարտները ստանում են տեխնիկական մասնագետի վկայական (certificato di specializzazione tecnica superiore), որն ընդունելի է համարվում ոչ միայն Իտալիայում, այլև ԵՄ այլ երկրներում։ Միջնակարգ կրթություն չունեցող անձանց IFTS ծրագրերը հետագա ուսուցման հնարավորություն չեն տալիս, բայց ստացած վկայականը աշխատանք գտնելու հնարավորություն կտա[13]։

Իտալիայում բարձրագույն կրթության համակարգը կազմված է երեք աստիճանից.

•Բակալավրիատ (corsi di diploma universitario) – Մինչև վերջերս, բակալավրի աստիճան ստանալու համար անհրաժեշտ էր սովորել 4 տարի։ Այնուհետ, առաջին աստիճանը կրճատվեց՝ դառնալով 3 տարի։ Իտալական համալսարաններում ուսման երեք տարիները ներառում են տեսական դասընթացների մեծ ծավալ, արտադրական պրակտիկա և կիսամյակային քննություններ։

•Մագիստրատուրա (Corsi di Laurea) – Այս աստիճանը տևում է երկուսից երեք տարի։ Սովորաբար մագիստրատուրա ընդունվում են բակալավրիատուի համապատասխան կուրսն ավարտելուց հետո։ Մագիստրատուրայում կրթությունն ուղղված է ունեցած հմտությունների խորացմանը և հետազոտական կամ մասնագիտական փորձի ձեռքբերմանը։

•Դոկտորանտուրա (Corsi di Dottorato di Ricerca и Corsi di Perfezionamento) – Երրորդ աստիճանը համապատասխանում է եվրոպական phd-ին և ենթադրում է բարձր աստիճանի հետազոտական աշխատանք։ Ավարտին, ուսանողին շնորհվում է գիտության դոկտորի աստիճան (Dottore): Դոկտորի աստիճանը համարվում է ակադեմիական և պետք է միայն նրանց, ովքեր մտադիր են բարձրագույն ուսումնական հաստատությունում ծավալեն աշխատանքային գործունեություն[14]։

Ամփոփում խմբագրել

Պարտադիր կրթությունը ընդգծված է դեղին գույնով

մակարդակ անուն տևողությունը վկայական
Նախադպրոցական կրթություն Նախակրթարան (մանկապարտեզ) 3 տարի (տարիք՝ 3 -ից 6)
Սկզբնական կրթություն Տարրական դպրոց (Սկզբնական կրթություն) 5 տարի (տարիք՝ 6 -ից 11) Տարրական դպրոցի լիցենզիա (մինչև 2004)[15]
Միջնակարգ կրթություն Առաջին աստիճանի միջնակարգ դպրոց (միջնակարգ դպրոց) 3 տարի (տարիք՝ 11 -ից 14) Առաջին աստիճանի միջնակարգ դպրոցի դիպլոմ
Վերին մակարդակի միջնակարգ կրթություն Միջնակարգ դպրոց (երկրորդ աստիճանի միջնակարգ դպրոց) 5 տարի (տարիք՝ 14 -ից 19) Ավագ դպրոցի դիպլոմ
Տեխնիկական ինստիտուտի դիպլոմo
Տեխնիկական ինստիտուտի դիպլոմ
Մասնագիտական ուսուցում (մասնագիտական կրթություն) 3 -ից 5 տարի (տարիք՝ 14 -ից 17 կամ 14 -ից 19) Մասնագիտական որակավորում (3 տարի), Մասնագիտական լիցենզիա (5 տարի)
Բարձրագույն կրթություն Աստիճան (Բակալավրի աստիճան)
Առաջին աստիճանի ակադեմիական դիպլոմ		 3 տարի
Մագիստրոսի աստիճան (Վարպետի աստիճան)
Երկրորդ աստիճանի ակադեմիական դիպլոմ		 2 տարի
Բացառիկ վարպետային աստիճան (Բակալավրի աստիճան + մագիստրատուրա) 5 տարիների համար։
Դեղատուն (ապտեկա)
Քիմիա և դեղագործական տեխնոլոգիաներ (դեղագործական քիմիա )
Անասնաբուժություն (անասնաբուժական դեղամիջոցներ)
Գիտական (law)
Ճարտարապետություն (ճարտարապետություն)
Շինարարությանը ներկառուցված ճարտարապետություն (ճարտարագիտություն)
Մշակութային ժառանգության պահպանումը (Մշակութային ժառանգության պահպանում)
Նախնական կրթական հաստատություններ (նախնական կրթական հաստատություն), նախակրթարաններ
6 տարի ։
Բժշկություն և վիրաբուժություն (բժշկություն և վիրահատություն)
Ստոմատոլոգիա և ատամնաբուժական պրոթեզ (ատամնաբուժություն)
Դոկտորություն և հետազոտություն(PhD)
Ակադեմիական հետազոտական դիպլոմ
Ասպիրանտուրայի դիպլոմ (Իտալիայի բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ)		 3, 4 կամ 5 տարի

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ «comma 622». Camera.it. 2006 թ․ դեկտեմբերի 27. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 10-ին.
  2. ↑ «- Human Development Reports» (PDF). hdr.undp.org.
  3. ↑ Bertola, Giuseppe; Checchi, Daniele; Oppedisano, Veruska (2007 թ․ դեկտեմբեր). «Private School Quality in Italy» (pdf). Discussion Paper Series (անգլերեն). IZA Institute of Labor Economics (IZA DP No. 3222).
  4. ↑ [1]
  5. ↑ «liceo». dizionari.corriere.it.
  6. ↑ «SCUOLA/ Liceo o istituto tecnico, non fatevi ingannare dal mito della 'cultura'». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 21-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 3-ին.
  7. ↑ «Microsoft Word - Allegato A definitivo 02012010.doc» (PDF). Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 10-ին.
  8. ↑ «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 3-ին.
  9. ↑ http://www.istruzione.it/esame_di_stato/
  10. ↑ «OECD Education Rankings – 2013 Update». 2008 թ․ ապրիլի 10.
  11. ↑ «OECD Education Rankings – 2013 Update». 2008 թ․ ապրիլի 10.
  12. ↑ «OECD Education Rankings – 2013 Update». 2008 թ․ ապրիլի 10.
  13. ↑ «Образование в Италии | Обучение | Учеба в Италии». www.unipage.net. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  14. ↑ «Высшее образование в Италии, система образования в Италии | Studyabroad». www.studyabroad.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  15. ↑ «Archivio Corriere della Sera». archiviostorico.corriere.it.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կրթությունն_Իտալիայում&oldid=9726456» էջից