Կոտորած Չուշկայում
Կոտորած Չուշկայում (ալբ․՝ Masakra e Qyshkut, սերբ.՝ Масакр у Ћушкој), 1999 թվականի մայիսի 14-ին՝ Կոսովոյի պատերազմի ժամանակ, սերբական անվտանգության ուժերի, հարավսլավական բանակի և «Շակալի» կիսապատերազմական ջոկատի կողմից19-ից մինչև 69 տարեկան 41 Կոսովոյի ալբանացիների սպանություն[1][2]։ 2010 թվականի մարտի 13-ին ռազմական հանցագործությունների գծով սերբական դատախազը հայտարարել է, որ 9 մարդ է ձերբակալվել կոտորածներում իրենց դերն ունենալու համար և հայտարարել է, որ սպանության և գողության վերաբերյալ քննվել է ընդհանուր առմամբ 26 տղամարդու գործ[3]։
| Կոտորած Չուշկայում | |
|---|---|
| Տեսակ | սպանդ |
| Երկիր | .svg){kind=small} Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետություն |
| Տեղադրանք | Qyshk? |
| Տարեթիվ | մայիսի 14, 1999 |
| Զոհվածներ | 41 մարդ |
| Վիրավորներ | 3 |
Նախապատմություն խմբագրել
Չուշկան Պեչա քաղաքից ոչ հեռու գտնվող գյուղ է։ Գյուղում եղել է մոտ 200 տուն և 2 000 բնակիչ, առավելապես ալբանացիներ[4]։ 1999 թվականի մայիսի 14-ի առավոտյան Սերբական անվտանգության ուժերը ժամանել են Չուշկա գյուղ[3]։ Երբ կանայք և երեխաները բաժանվել են տղամարդկանցից, մասնավոր սեփականությունը պարբերաբար առևանգվել է, իսկ անձը հաստատող փաստաթղթերը ոչնչացվել են[3]։ Այնուհետև ուժերը տղամարդկանց բաժանել են մոտ տասը խմբի և գրավել երեք առանձին տուն, որտեղ նրանք գնդակահարվել են ինքնաձիգով[3]։ Այնուհետև տներից յուրաքանչյուրն այրվել է[3]։ Երեք տներից յուրաքանչյուրում ողջ է մնացել մեկ մարդ[3]։
Կոսովոյի Ազատագրության Բանակի հրամանատար Ագիմ Չեկուն գյուղի բնակիչ էր, և նրա հայրը, ով ապրում էր այնտեղ, սպանվել է զանգվածային սպանությունների արդյունքում, սակայն սերբական ուժերից շատերը հայտարարել են, որ իր մահը հարձակման հիմնական նպատակը չէր[2]։
Դատաքննություն խմբագրել
2010 թվականի մարտի 13-ին սերբական զինվորական դատախազությունը կալանավորել էր «Շակալ» ռազմականացված խմբի 9 մասնակիցների[3]։ Ներկայումս սերբական ռազմական հանցավորության դատախազությունը քրեական գործ է հարուցել 26 մարդու դեմ՝ Չուշկայում սպանության և գողության համար[3]։
2012 թվականի հունվարի 20-ին Շվեդիայի Ստոկհոլմի շրջանային դատարանը Միլիչ Մարտինովիչին՝ 34-ամյա սերբ նախկին ոստիկանին, դատապարտել էր ցմահ ազատազրկման՝ սպանության մեջ նրա դերի համար[5][6]։ Մարտինովիչը, որը 2010 թվականի ապրիլին ձերբակալվել էր Շվեդիայում, մեղավոր է ճանաչվել մարդկության դեմ ծանրացուցիչ հանգամանքներում կատարված հանցագործությունների, այդ թվում՝ սպանության, սպանության փորձի և կանխամտածված հրկիզման մեջ։
Մարտինովիչը PJP հատուկ ոստիկանական ստորաբաժանման անդամ էր, որը 1999 թվականի մայիսի 14-ին «ահաբեկիչների» որոնման մեջ էր մտել։ Զինված և զինվորական համազգեստով նա գերեվարված մարտիկների մեջ էր, այդ օրը այնտեղ սպանված 41 հոգուց 29-ին սպանեց, փորձեց սպանել մյուս երեքին, այրեց դաժան վերաբերմունքի ենթարկված քաղաքացիական անձանց տները, ասվում էր դատարանի որոշման մեջ։ Դատական փաստաթղթերում նկարագրվում է, թե ինչպես է նա բազմիցս պահակ կանգնել, երբ իր ընկերները սպանել են խաղաղ բնակիչներին, և ինչպես է նա կրակել գետնին և ստիպել բնակիչներին հանձնել ոսկին և այլ արժեքներ, բայց նրանք չեն ասում, որ Մարտինովիչը կսպաներ ցանկացած մարդու։ Թերթը հաղորդում է Շվեդիայում, որ նա ցանկանում է բողոքարկել այդ որոշումը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ UNDER ORDERS: War Crimes in Kosovo - 10. Pec Municipality
- ↑ 2,0 2,1 «Massacre at Cuska». PBS.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 «Serbia: 9 Arrested for Kosovo War Crimes». Human Rights Watch. 2010 թ․ մարտի 16.
- ↑ Abrahams, Fred; Stover, Eric; Peress, Gilles A Village Destroyed, May 14, 1999: War Crimes in Kosovo. — University of California Press[en], 2002. — ISBN 0520233034
- ↑ «Livstids fängelse för grovt folkrättsbrott». Stockholms Tingsrätt. 2012 թ․ հունվարի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 14-ին.
- ↑ «Swedish court jails Serb over Kosovo war crimes». The Local. 2012 թ․ հունվարի 21.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Massacre at Cuska (American Public Media)
- HRW