Կոսովոյի տնտեսություն
Կոսովոյի տնտեսություն, Կոսովոյի տնտեսությունը, որն անցումային տնտեսություն է։ Հարավսլավիայի կազմավորումից հետո Կոսովոն եղել է նրա ամենից աղքատ նահանգը, որի տնտեսությունն արդիականացվել է 1960-70-ական թվականներին։ Կոսովոյի տնտեսությունը կախում ունի ալբանական սփյուռքի փոխանցումներից և այլ երկրների հատկացրած օգնությունից։ Մեկ շնչին բաժին հասնող գումարը գնողունակության համարժեքությամբ կազմում է տարեկան 8.000 ԱՄՆ դոլար[2]։
 | |
| Արժույթ | եվրո |
|---|---|
| Ֆիսկալ տարի | 2014 |
| Վիճակագրություն | |
| ՀՆԱ | 7.387 միլիոն[1] |
| ՀՆԱ տեղ | 16.920 միլիոն[2] |
| ՀՆԱ-ի աճ | 3,6 ± 0,1 տոկոս[3] |
| ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով | 3957 $[4] |
| Գնաճ (ՍԳԻ) | 1.8 % |
| Աղքատության շեմից ցածր բնակչություն | 29.7 % |
| Աշխատուժ | 1.191.630 մարդ[5] |
| Գործազրկություն | 30.9 % |
Չնայած Կոսովոյի զարգացմանն ուղղված նշանակալից օգնությանը` Կոսովոն եղել է Հարավսլավիայի ամենաաղքատ շրջանը։ 1990-ական թվականներին տնտեսական վատ քաղաքականությունը, միջազգային սանկցիաները, ներքին ոչ զարգացած առևտուրը, էթնիկ կոնֆլիկտները մեծապես վնասել են առանց այն էլ թույլ տնտեսությունը[6]։
1999-2007 թվականներ խմբագրել
Կոսովոյի հիմնական արժույթը եղել է եվրոն, որն օգտագործվել է պետական կառույցների և UNMIK-ի կողմից[7]։ Սերբական դինարն օգտագործվել է երկրի հյուսիսային մասում սերբ բնակչության կողմից։
2008 թվականից արդի ժամանակներ խմբագրել
2009 թվականին միջին աշխատավարձը կազմել է մոտ 2.98 դոլար աշխատանքային մեկ ժամվա համար։
Տնտեսությունն էապես թուլացել է Կոսովոյի անլուծելի մնացած միջազգային կարգավիճակի պատճառով, ինչը դժվարացնում է ներդրումները ու վարկերի տրամադրումը[8]։ Շրջանի տնտեսական թուլությունը հնարավորություն է տվել ստվերային տնտեսության զարգացմանը, որի մեջ էական տեղ են գրավում բենզինը, ծխախոտը և ցեմենտը։
2002 թվականից Եվրոպական հանձնաժողովն ամենամյա զեկուցում է պատրաստում Կոսովոյի մասին։
Եկամտի զգալի մաս են կազմում արտասահմանում ապրող անձանց դրամական փոխանցումները. 2003 թվականին այդ ցուցանիշը կազմել է 633 միլիոն եվրո[9]։
Գործազրկություն և զբաղվածություն խմբագրել
Կոսովոյի խնդիրներից է գործազրկության բարձր մակարդակը. պաշտոնական տվյալներով 2013 թվականին այն կազմել է աշխատունակ բնակչության 30 %-ը։ 2000-ականների վերջից գործազրկության մակարդակը սկսել է նվազել։ 2005 թվականին վիճակագրության տեղի կոմիտեի հաշվարկներով այն կազմել է 39.7 %, իսկ 2010 թվականին՝ արդեն 45.4 %:
Պաշտոնական տվյալներով 2013 թվականին աշխատունակ բնակչությունը եղել է 1.191.630 մարդ, որից աշխատուժը կազմել է 483.193 մարդ (նրանցից 338.364 մարդ ունեցել է աշխատանք, իսկ մնացածը` ոչ)։ Աշխատողների գրեթե կեսն ընդգրկված է պետական կառույցներում։ 2013 թվականին աշխատող բնակչությունը հետևյալ ձևով է տեղաբաշխված եղել.
- 31.8 % - պետական, հասարակական ծառայություններ, բանակ
- 13.3 % - պետական ձեռնարկություններ
- 46.7 % - մասնավոր ձեռնարկություններ
- 4.3 % - ընտանեկան ձեռնարկություններ` առանց աշխատանքի վճարի
- 3.9 % - ոչ կառավարական, հումանիտար և այլ կազմակերպություններ։
Ընկերությունների ցանկ խմբագրել
Բանկեր և ապահովագրական կազմակերպություններ խմբագրել
2014 թվականի սկզբին Կոսովոյի տարածքում գործել է առևտրական 9 բանկ և ապահովագրական 13 ընկերություն[10].
- Raifeisen
- Procredit
Հեռահաղորդակցություն խմբագրել
- IPKO
- PTK
- Kujtesa
Արդյունաբերություն խմբագրել
- Kosova Steel
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Kosovo World Bank
- ↑ 2,0 2,1 «KOSOVO». The World Factbook (անգլերեն). CIA. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 10-ին.
- ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO?year=2016
- ↑ Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — WB.
- ↑ Арляпова, 2014, էջ 108
- ↑ Kosovo
- ↑ «Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2007 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
- ↑ BBC NEWS | Business | Brussels offers first Kosovo loan
- ↑ Арляпова, 2014, էջ 109
- ↑ Арляпова, 2014, էջ 111
Գրականություն խմբագրել
- Арляпова Е.С. Косово - экономическая витрина постконфликтного урегулирования? // Обозреватель - Observer : Научно-аналитический журнал. — 2014. — № 12 (299).
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոսովոյի տնտեսություն» հոդվածին։ |