Կզըլաղաջ

Կզըլաղաջ, գյուղ Արևմտյան Հայաստանում, Բիթլիսի վիլայեթի Մշո գավառի Մերքեզի գավառակում։ Գտնվում էր Խոզմո լեռան ստորոտում՝ Մշո Ս. Կարապետ և Հովհաննես վանքերի միջև։

Գյուղ
Կզըլաղաջ
Վարչական տարածք	Արևմտյան Հայաստան
Վիլայեթ	Բիթլիսի վիլայեթԲիթլիսի վիլայեթ
Գավառ	Մշո գավառ
Այլ անվանումներ	Գըզըլաղաջ, Խզըլաղաճ, Խզլաղաճ, Խզլաղաջ, Խըզըլաղաճ, Կըզըլագաչ, Կըզլաղաջ, Ղզլաղաճ, Ղզլաղաճ, Ղըզլաղաջ
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Ազգային կազմ	Հայեր (մինչև Մեծ եղեռնը)
Կրոնական կազմ	Քրիստոնյա (մինչև Մեծ եղեռնը)
Ժամային գոտի	UTC+3
Կզըլաղաջ (Աշխարհ)

Անվան ստուգաբանություն

Հայերը գյուղն անվանել են Կարմիր ծառ մոտակայքում գտնվող անտառի կարմրավուն տերևներով ծառատեսակի անունով։ Կզըլաղաջն արաբերեն է և բառացի «կարմիր ծառ» այտահայտության թարգմանությունն է։

Պատմություն

Կզըլաղաջի մասին հիշատակված է Գրիգոր Մակվեցու 1445 թվական կոնդակում։ Տարածքը պատկանել է Եղրդուտի Ս. Հովհաննես վանքին։

Գյուղն ավերվել է, իսկ բնակչությունը բռնությամբ տեղահանվել է 1915 թվականի Մեծ եղեռնի ժամանակ։ Նրանց մեծ մասը զոհվել է աքսորի ճանապարհին։

Բնակչություն

1882 թվականին ուներ 140 տուն, իսկ 1909 թվականին ուներ 90 տուն հայ բնակիչ։

Տնտեսություն

Զբաղվում էին երկրագործությամբ, անասնապահությամբ և արհեստներով։ Գյուղը նշանավոր էր ծխախոտի արտադրությամբ։

Տես նաև

• Բիթլիսի նահանգի հայաբնակ բնակավայրեր

Աղբյուրներ

• «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
• Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 396)։