Ծխամորճ
Ծխամորճ, նախատեսված այրվող նյութի ծուխը փորձելու համար։
.svg)
Խողովակները սովորաբար պատրաստվում են մասրենուց, ցորենից, եգիպտացորենից, կավից, բալենուց, ապակուց, ճենապակուց, էբոնիտից և ակրիլից։
Հոլանդական ծխամորճ խմբագրել
17-րդ դարում ծխամորճ ծխելը նոր միտում (trend) դարձավ հոլանդացի երիտասարդների շրջանում, հատկապես ավագ և միջին դասի ուսանողների շրջանում[1]։ Այս ուսանողները կրկնօրինակում էին իսպանացի նավաստիներին և զինվորներին, նրանց ծխախոտ ծխելուն։ Մասնավորապես նրանց հետաքրքրում էր դրա բերած նորույթը, որը ծխի համն էր[1]։ Սակայն ծխախոտ ծխելու միակ միջոցը ծխամորճն էր։ Հանրաճանաչությունն աճեց ամբողջ ընթացքում և հոլանդացիների համար դարձավ հիմնական սովորություն։ Համեմատաբար կարճ ժամանակահատվածում՝ 1590-ից 1650 թվականներին, Նիդեռլանդների Հանրապետությունը չծխողների երկրից վերածվեց «Եվրոպայի ծխախոտի»[1]։ Սովորաբար այս երիտասարդները ծխում էին ծխելու համար նախատեսված սենյակներում կամ սրահներում, որոնք նաև հայտնի են որպես «ծխախոտի տներ»[1]։ Նրանք, սովորաբար, ծխում էին այլ ծխողների հետ։ Ավելի քան մեկ դար պահանջվեց,որ այն մտներ նորաձևության մեջ[1]։ Ծխամորճերի հանրաճանաչությունը գրավեց արվեստագետների հետաքրքրությունը։ Չնայած խողովակները ժամանակին ասոցացվում էին ցածր խավի հետ, սակայն հետագայում այն դարձավ հեղինակության և հարստության խորհրդանիշ[1]։ Խողովակների պատկերները կարելի էր գտնել ժամանակի բազմաթիվ նկարներում։ Օրինակ՝ Վիլեմ Բույտևեխի «Ուրախ ընկերություն» նկարում(մոտ 1620–1622 թթ.) պատկերված են երեք երիտասարդներ և մի կին, նստած են սեղանի շուրջ, որի մեջտեղում դրված է ծխամորճը։ Բացի այդ, նկարիչ Ադրիան Բրաուվեիր «Ծխողները» (1636թ․) նկարում երևում է, որ նկարիչը նույնպես հետաքրքրված էր ծխամորճով։ Նկարում ծխամորճ էին ծխում[1]։
Տեսակներ խմբագրել
- Տարա (ծխող), ծխելու տարբեր ձևի խողովակներ կանեփի համար,
- Բոնգ, որը նաև հայտնի է որպես ջրի խողովակ,
- Հանդիսավոր խողովակ, օգտագործվում էր որոշ բնիկ ամերիկացիների կողմից,
- Գավաթ, օգտագործում էր Ռաստաֆարական շարժման ծեսերում,
- Չիբուկ, երկար թուրքական ծխամորճ կավե ամանով, որը հաճախ զարդարված է թանկարժեք քարերով,
- Չիլում,(խողովակ), կոնաձև ծխացող ծխամորճ՝ ծագումով Հնդկաստանից,
- Նարգիլե, բարձր ցողունով խողովակ, որի մեջ ծուխը սառչում և զտվում է ջրի միջով անցնելով, որը նաև հայտնի է որպես ջրատար,
- Կիսեռու, ճապոնական ծխամորճ, որն ավանդաբար օգտագործվում է մանր կտրատած ծխախոտը ծխելու համար
- Սիրո վարդ, Կոկայինի համար նախատեսված ծխամորճ
- Միդվախ, արաբական ծագման փոքրիկ ծխամորճ
- Պիցո (խողովակ), խողովակ, որը նախատեսված է թմրանյութերի համար,
- Սեբսի, Մարոկկոյի ազգային ծխամորճ,
- TEC ծխամորճ, ջերմաէլեկտրական հովացման խողովակ:
Ադրիան Բրաուվեր «Ծխողները »(1636թ․), Մետրոպոլիտեն արվեստի թանգարան, Նյու Յորք
