Խինիդին
Խինիդին՝ խինածառի կեղևի հիմնական ալկալոիդն է, խինինի ստերեոիզոմերը։ Բժշկության մեջ կիրառվում է որպես հակաառիթմիկ միջոց։
| Խինիդին | |
|---|---|
 | |
| Քիմիական բանաձև | C₂₀H₂₄N₂O₂ |
| Մոլային զանգված | 5,4E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ |
| Հալման ջերմաստիճան | 170 °C[2] °C |
| Քիմիական հատկություններ | |
| Դասակարգում | |
| CAS համար | 56-54-2 |
| PubChem | 441074 |
| EINECS համար | 200-279-0 |
| SMILES | COC1=CC2=C(C=CN=C2C=C1)C(C3CC4CCN3CC4C=C)O |
| ЕС | 200-279-0 |
| ChEBI | 389880 |
| Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա) | |
ՊատմությունԽմբագրել
Ցինխոնայի կեղևի օգտակար ազդեցությունը սրտի գործունեության վրա հայտնի է եղել դեռևս սրտի ֆիզիոլոգիայի բացահայտումից շատ առաջ։ Հիշատակվել է Սենակի կողմից 1749 թվականին[3][4]։ Նրա ազդեցության տակ ցինխոնայի կեղևի հանուկները օգտագործվել են որպես բուժման հավելյալ միջոց մատնոցուկի հետ միասին։
Խինիդինը հայտնաբերվել է 1833 թվականին Henry և Deloudre կողմից և ընդունվել որպես խինինի հիդրատ, իսկ 1848 թվականին Հայնինգենը հաստատեց, որ դա անկախ ալկալոիդ է[5]։ Ցինխոնայի հակաառիթմիկ ազդեցությունը պատահաբար նկատվել է 1912 թվականին Կարել Վեկենբախի հիվանդներից մեկի մոտ [3], իսկ 1918 թվականին պարզվեց, որ խինիդինը խինինի չորս իզոմերներից ամենաարդյունավետն է[6]։
ՖարմակոլոգիաԽմբագրել
Խինիդինը արգելակում է բջիջներիի պոտենցիալ կախյալ նատրիումական անցուղիները [7][8], դա հանգեցնում է ապաբևեռացման արագության նվազմանը և, համապատասխանաբար, գործողության պոտենցիալի նվազմանը սրտի հաղորդչական համակարգի բջիջներով և կարդիոմիոցիտներով։ Արգելելով նատրիումական անցուղիները, այն նվազեցնում է դանդաղ սպոնտան ապաբևեռացումը երկրորդ կարգի ավտոմատացման կենտրոններում (ատրիովենտիկուլյար հանգույց, Հիսի խուրձ, Պուրկինյեի թելիկներ), գործնականում չի ազդում սինոատրիալ հանգույցի վրա, քանի որ դանդաղ սպոնտան ապաբևեռացման և ապաբևեռացման փուլերը պայմանավորված են կալցիումի իոնների հոսքով կալցիումական անցուղիներում։
Խինիդինը արգելակում է նաև պոտենցիալ կախյալ կալիումական անցուղիները (դանդաղեցնում է կալիւմի իոնների արտահոսքը բջջից)[9][10],ինչը հանգեցնում է վերաբևեռացման ժամանակի երկարմանը։ Այն ունի հակախոլիներգիկ ազդեցություն (արգելափակում է թափառող նյարդի ազդեցությունը սրտի վրա), ինչը հանգեցնում է միջին ծանրության տախիկարդիայի։
Խինիդինը ցուցաբերում է α-ադրենոպաշարիչ ազդեցություն, որի հետևանքով առաջացնում է զարկերակային ճնշման անկում[11]։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 quinidine
- ↑ 2,0 2,1 Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset // Figshare — 2014. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
- ↑ 3,0 3,1 Hollman, A. Plants in Cardiology: Quinine and Quinidine (und) // British heart journal. — 1991. — Т. 66. — № 4. — С. 301. — — PMID 1747282.
- ↑ Bowman, I.A. Jean-Baptiste Senac and His Treatise on the Heart (und) // Texas Heart Institute journal / from the Texas Heart Institute of St. Luke's Episcopal Hospital, Texas Children's Hospital. — 1987. — Т. 14. — № 1. — С. 5—11. — PMID 15227324.
- ↑ Гинсберг, Менделеев, 1903
- ↑ Sneader, Walter Drug Discovery: A History. — John Wiley and Sons, 2005. — С. 95. — ISBN 978-0-471-89980-8
- ↑ «Voltage-Gated Sodium Channels: Structure, Function, Pharmacology, and Clinical Indications»։ J. Med. Chem. 58 (18): 7093–118։ 2015։ PMID 25927480։ doi:10.1021/jm501981g
- ↑ Hugues Abriel (1 September 2015)։ Cardiac Sodium Channel Disorders, An Issue of Cardiac Electrophysiology Clinics, E-Book։ Elsevier Health Sciences։ էջեր 695–։ ISBN 978-0-323-32641-4
- ↑ Laszlo Urban, Vinod Patel, Roy J. Vaz (23 February 2015)։ Antitargets and Drug Safety։ Wiley։ էջեր 303–։ ISBN 978-3-527-67367-4
- ↑ Stephen L. Archer, Nancy J. Rusch (6 December 2012)։ Potassium Channels in Cardiovascular Biology։ Springer Science & Business Media։ էջեր 343–։ ISBN 978-1-4615-1303-2
- ↑ Ренад Николаевич Аляутдин Фармакология. — ГЭОТАР-Медиа, 2004. — С. 273. — 594 с.
ՀղումներԽմբագրել
- А. С. Гинзберг, Д. И. Менделеев (1890–1907)։ «Хинидин»։ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ)։ Սանկտ Պետերբուրգ