Խինիդին

Խինիդին
Քիմիական բանաձև	C₂₀H₂₄N₂O₂
Մոլային զանգված	5,4E−25 կիլոգրամ գ/մոլ
Հալման ջերմաստիճան	170 °C °C
Քիմիական հատկություններ
Դասակարգում
CAS համար	56-54-2
PubChem	441074
EINECS համար	200-279-0
SMILES	COC1=CC2=C(C=CN=C2C=C1)C(C3CC4CCN3CC4C=C)O
ЕС	200-279-0
ChEBI	389880
	Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Խինիդին՝ խինածառի կեղևի հիմնական ալկալոիդն է, խինինի ստերեոիզոմերը։ Բժշկության մեջ կիրառվում է որպես հակաառիթմիկ միջոց։

Պատմություն խմբագրել

Ցինխոնայի կեղևի օգտակար ազդեցությունը սրտի գործունեության վրա հայտնի է եղել դեռևս սրտի ֆիզիոլոգիայի բացահայտումից շատ առաջ։ Հիշատակվել է Սենակի կողմից 1749 թվականին^[3]^[4]։ Նրա ազդեցության տակ ցինխոնայի կեղևի հանուկները օգտագործվել են որպես բուժման հավելյալ միջոց մատնոցուկի հետ միասին։

Խինիդինը հայտնաբերվել է 1833 թվականին Henry և Deloudre կողմից և ընդունվել որպես խինինի հիդրատ, իսկ 1848 թվականին Հայնինգենը հաստատեց, որ դա անկախ ալկալոիդ է^[5]։ Ցինխոնայի հակաառիթմիկ ազդեցությունը պատահաբար նկատվել է 1912 թվականին Կարել Վեկենբախի հիվանդներից մեկի մոտ^[3], իսկ 1918 թվականին պարզվեց, որ խինիդինը խինինի չորս իզոմերներից ամենաարդյունավետն է^[6]։

Ֆարմակոլոգիա խմբագրել

Խինիդինը արգելակում է բջիջներիի պոտենցիալ կախյալ նատրիումական անցուղիները^[7]^[8], դա հանգեցնում է ապաբևեռացման արագության նվազմանը և, համապատասխանաբար, գործողության պոտենցիալի նվազմանը սրտի հաղորդչական համակարգի բջիջներով և կարդիոմիոցիտներով։ Արգելելով նատրիումական անցուղիները, այն նվազեցնում է դանդաղ սպոնտան ապաբևեռացումը երկրորդ կարգի ավտոմատացման կենտրոններում (ատրիովենտիկուլյար հանգույց, Հիսի խուրձ, Պուրկինյեի թելիկներ), գործնականում չի ազդում սինոատրիալ հանգույցի վրա, քանի որ դանդաղ սպոնտան ապաբևեռացման և ապաբևեռացման փուլերը պայմանավորված են կալցիումի իոնների հոսքով կալցիումական անցուղիներում։

Խինիդինը արգելակում է նաև պոտենցիալ կախյալ կալիումական անցուղիները (դանդաղեցնում է կալիւմի իոնների արտահոսքը բջջից)^[9]^[10],ինչը հանգեցնում է վերաբևեռացման ժամանակի երկարմանը։ Այն ունի հակախոլիներգիկ ազդեցություն (արգելափակում է թափառող նյարդի ազդեցությունը սրտի վրա), ինչը հանգեցնում է միջին ծանրության տախիկարդիայի։

Խինիդինը ցուցաբերում է α-ադրենոպաշարիչ ազդեցություն, որի հետևանքով առաջացնում է զարկերակային ճնշման անկում^[11]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 quinidine
↑ ^2,0 ^2,1 Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset // Figshare — 2014. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
↑ ^3,0 ^3,1 Hollman, A. Plants in Cardiology: Quinine and Quinidine (und) // British heart journal. — 1991. — Т. 66. — № 4. — С. 301. — doi:10.1136/hrt.66.4.301 — PMID 1747282.
↑ Bowman, I.A. Jean-Baptiste Senac and His Treatise on the Heart (und) // Texas Heart Institute journal / from the Texas Heart Institute of St. Luke's Episcopal Hospital, Texas Children's Hospital. — 1987. — Т. 14. — № 1. — С. 5—11. — PMID 15227324.
↑ Гинсберг, Менделеев, 1903
↑ Sneader, Walter Drug Discovery: A History. — John Wiley and Sons, 2005. — С. 95. — ISBN 978-0-471-89980-8
↑ de Lera Ruiz M, Kraus RL (2015). «Voltage-Gated Sodium Channels: Structure, Function, Pharmacology, and Clinical Indications». J. Med. Chem. 58 (18): 7093–118. doi:10.1021/jm501981g. PMID 25927480.
↑ Hugues Abriel (2015 թ․ սեպտեմբերի 1). Cardiac Sodium Channel Disorders, An Issue of Cardiac Electrophysiology Clinics, E-Book. Elsevier Health Sciences. էջեր 695–. ISBN 978-0-323-32641-4.
↑ Laszlo Urban; Vinod Patel; Roy J. Vaz (2015 թ․ փետրվարի 23). Antitargets and Drug Safety. Wiley. էջեր 303–. ISBN 978-3-527-67367-4.
↑ Stephen L. Archer; Nancy J. Rusch (2012 թ․ դեկտեմբերի 6). Potassium Channels in Cardiovascular Biology. Springer Science & Business Media. էջեր 343–. ISBN 978-1-4615-1303-2.
↑ Ренад Николаевич Аляутдин Фармакология. — ГЭОТАР-Медиа, 2004. — С. 273. — 594 с.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

А. С. Гинзберг, Д. И. Менделеев (1890–1907). «Хинидин». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[_540291d609c53735-1] 1,0 ^1,1 quinidine

[_83d30bbb990aa5cf-2] 2,0 ^2,1 Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset // Figshare — 2014. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2

[ncbi-3] 3,0 ^3,1 Hollman, A. Plants in Cardiology: Quinine and Quinidine (und) // British heart journal. — 1991. — Т. 66. — № 4. — С. 301. — doi:10.1136/hrt.66.4.301 — PMID 1747282.

[4] Bowman, I.A. Jean-Baptiste Senac and His Treatise on the Heart (und) // Texas Heart Institute journal / from the Texas Heart Institute of St. Luke's Episcopal Hospital, Texas Children's Hospital. — 1987. — Т. 14. — № 1. — С. 5—11. — PMID 15227324.

[Гинсберг,_Менделеев—1903——-5] Гинсберг, Менделеев, 1903

[6] Sneader, Walter Drug Discovery: A History. — John Wiley and Sons, 2005. — С. 95. — ISBN 978-0-471-89980-8

[7] Lera Ruiz M, Kraus RL (2015). «Voltage-Gated Sodium Channels: Structure, Function, Pharmacology, and Clinical Indications». J. Med. Chem. 58 (18): 7093–118. doi:10.1021/jm501981g. PMID 25927480.

[Abriel2015-8] Hugues Abriel (2015 թ․ սեպտեմբերի 1). Cardiac Sodium Channel Disorders, An Issue of Cardiac Electrophysiology Clinics, E-Book. Elsevier Health Sciences. էջեր 695–. ISBN 978-0-323-32641-4.

[UrbanPatel2015-9] Laszlo Urban; Vinod Patel; Roy J. Vaz (2015 թ․ փետրվարի 23). Antitargets and Drug Safety. Wiley. էջեր 303–. ISBN 978-3-527-67367-4.

[ArcherRusch2012-10] Stephen L. Archer; Nancy J. Rusch (2012 թ․ դեկտեմբերի 6). Potassium Channels in Cardiovascular Biology. Springer Science & Business Media. էջեր 343–. ISBN 978-1-4615-1303-2.

[11] Ренад Николаевич Аляутдин Фармакология. — ГЭОТАР-Медиа, 2004. — С. 273. — 594 с.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]